پرداخت علیالحساب، نظام جدید پرداخت یا پرداخت مبتنیبر عملکرد، هرچه که نام آن را بگذاریم، این روزها به یکی از دغدغههای گروههای مختلف پزشکی تبدیل شده است. ماجرا از ابلاغ یک دستورالعمل آغاز شد که طبق آن قرار شد میزان کارانه علیالحساب کارکنان غیرپزشک از تاریخ اول مهرماه 93 با اعمال ضریب 1.7 در متوسط کارانه پنج ماهه اردیبهشت تا شهریور 1393 هریک از آنان محاسبه و پرداخت شود و در صورتی که متوسط پنج ماهه اردیبهشت تا شهریور 1393 در دسترس نباشد، متوسط ماههای در دسترس سال 93، ملاک محاسبه قرار گیرد. همه این تغییر و تحولات به این دلیل بود که به اذعان مسئولان وزارت بهداشت، دستورالعمل بازتوزیع قدیم با مشکلاتی همچون عدم توجه به کمیت و کیفیت در پرداخت کارکنان، بیعدالتی در پرداختها، عدم وجود اختیارات کافی در واحدهای بیمارستان برای مدیریت، عدم توجه به کار تیمی و نبود انگیزه کار در بخشهایی با فعالیتهای سخت و پرکار همراه بود. لذا قرار شد در نظام بازتوزیع کنونی، تحتعنوان پرداخت مبتنیبر عملکرد، این نواقص و مشکلات مرتفع شود.
طبق دستورالعمل جدید ما بدهکاریم
حالا که زمان پرداختهای علیالحساب به سرآمده، زمزمههایی از منابع مختلف مبنیبر اعتراض گروههای مختلف پزشکی از عدم اجرای تعهدات پرداختی ازسوی وزارت بهداشت به گوش میرسد. یک متخصص جراحی در گفتگو با خبرنگار سپید گفت: «در شش ماه دوم سال گذشته، رقمی به صورت علیالحساب و براساس کارکرد یکی از ماههای تابستان به حساب ما واریز شد که بهطور میانگین، درصدی به رقم کارانهها اضافه شده بود. مسئولان وزارت بهداشت با اجرای طرح تحول نظام سلامت و ابلاغ کتاب ارزشگذاری نسبی، تخمین زده بودند که حدود 1.4 برابر به مبالغ کارانه اضافه میشود و بر همان اساس میزان کارکرد ماه مرداد را در نظر گرفته و آن را ضربدر 1.4 کرده بودند و قرار شد در سال جدید بعد از اینکه ضرایب بهطور کامل و دقیق مشخص شد، میزان دقیق پرداختیها نیز روشن شود.» وی ادامه داد: «در سال جدید چندین مرتبه مبنا و سازوکار محاسبات تغییر پیدا کرد و ما هرچه منتظر ماندیم تا مابه التفاوتها واریز شود، این اتفاق نیفتاد. ضمن اینکه در این مدت کارانه فروردین و اردیبهشت را واریز نکرده بودند.» این متخصص معترض اضافه کرد: «درنهایت مبالغ مربوط به مابهالتفاوتها فقط به حساب بعضی از پزشکان واریز شد و به پزشکانی که هیچ مبلغی دریافت نکرده بودند اعلام شد که ضرایب آنها صفر بوده است. اما نکته جالب این بود که در این میان افرادی بودند که نهتنها هیچ مبلغی دریافت نکردند، بلکه ارقام نسبتا زیادی که تا 20 میلیون تومان هم میرسید، بدهکار شدندکه اعلام شده از حساب آنها کسر خواهد شد.» وی با تاکید بر اینکه ممکن است حتی کارکرد پزشکان در شش ماهه دوم بیشتر از حد نرمال سایر ماهها باشد، خاطرنشان کرد: «مشکل اصلی اینجا است که ما هیچوقت ریز اعداد و ارقام را نداریم و هیچکس نمیداند که ضرایب به چه شکل محاسبه میشود. در بیمارستانهای دانشگاهی نیز هیچگاه ریز محاسبات را به ما نمیگویند و فقط به اعلام عدد نهایی اکتفا میکنند.» این پزشک متخصص با اشاره به اینکه سازوکار این روند از این پس حائز اهمیت خواهد بود، اظهار کرد: «ما از الان قادر به محاسبه میزان کارکرد خود در طی ماه هستیم، اما نمیتوانیم به گذشته برگردیم و میزان عملکرد خود در شش ماه گذشته را بررسی کنیم.» وی در پایان تصریح کرد: «شرایط پرداخت به پزشکان در طرح تحول سلامت، آنطورکه قول داده بودند مبنیبر اینکه در 5 روز اول ماه واریز شود، نیست و هرچه زمان میگذارد این پرداختها با تاخیر بیشتری صورت میگیرد. آنچه را هم که میخواهند پرداخت کنند، به حدی کم کردهاند که انگیزهای برای ما نمانده است.»
یک رادیولوژیست نیز در گفتگو با خبرنگار ما نسبت به وضعیت پرداخت علیالحساب در طرح تماموقت جغرافیایی گلایه کرد و با بیان اینکه این طرح از مهر ماه و بعد از اجرایی شدن طرح تحول نظام سلامت و تعرفهها بهصورت 2k شد، گفت: «از سال گذشته رقمی را بهصورت علیالحساب به حساب ما واریز کردهاند، اما هرگز مبلغی که به اندازه 2k باشد دریافت نکردهایم و این مطالبات تاکنون معوق مانده است.» محتوم شهنازی با اشاره به اینکه برای پیگیری این موضوع تلاشهای زیادی کردیم اما کسی پاسخگو نیست و سردرگم هستیم، ادامه داد: «این مساله به معضلی برای ما تبدیل شده است، چراکه با ما تسویه حساب نیز نمیکنند و نمیدانیم که چه باید بکنیم.» این رادیولوژیست تاکید کرد: «آخرین خبری که به ما رسیده حاکی از موافقت بیمه با پرداخت ضریب 2k است، چراکه در ابتدا مانع اصلی اجرای این طرح علیرغم ابلاغ وزارت بهداشت، بیمهها بودند. البته این طرح به افراد مشغول در تماموقت جغرافیایی اختصاص داشت و قول داده بودند که تا پایان خرداد ماه پرداخت شود که هنوز خبری از آن نیست.» وی با بیان اینکه مبلغ پرداختی به ما طبق تعرفه قبلی صورت گرفته است، گفت: «یعنی محاسبات به هر شکلی که انجام شود، امکان ندارد که ما بدهکار شویم.»
یک رادیولوژیست دیگر در گفتگو با خبرنگار ما از دستورالعمل جدید وزارت بهداشت مبنیبر ارائه یک نرمافزار به بیمارستانها برای محاسبه میزان دقیق حقوق و کارانهها خبر داد و گفت: «این نرمافزار طبق یک فرمول، بهصورت هوشمند مبلغی را کسر کرده و مابقی را بهعنوان کارانه پرداخت میکند.»
حمیدرضا حقیقتخواه با بیان اینکه کارانههایی که سالهای قبل به ما اختصاص میدادند، مبلغ مشخصی بود، تصریح کرد: «از اول مهر بهصورت علیالحساب همان مبلغ را واریز و قول دادند که بعدا مابهالتفاوت آن را بدهند. حالا که زمان پرداختها رسیده، وزارت بهداشت عملا تبصرههایی پیشبینی کرده که ما بهالتفاوتها طبق یک فرمول مشخص، تعدیل شود.» وی ضمن گلایه از عدم تحقق وعدههای وزارت بهداشت درخصوص مابه التفاوتهای پرداخت علیالحساب، تصریح کرد: «بعد از ابلاغ کتاب تعرفهها به ما گفتند در بیمارستانها بیشتر فعال باشید و حجم کار خود را خارج از بیمارستان کاهش دهید تا ما فلان مبلغ را به حساب شما واریز کنیم، اما این وعده عملی نشد.» وی ادامه داد: «سازوکار نرمافزار جدید بهگونهای است که میزان کسری آن از مبالغ بالا بیشتر و از مبالغ پایین کمتر است.»
مبنای محاسبان روشن است
معاون درمان وزیر بهداشت اما معتقد است که مبنای محاسبات کاملا روشن است. محمد حاجیآقاجانی در گفتگو با خبرنگار سپید در خصوص پرداختهای علیالحساب گفت: «یکی از معیارهای پرداخت کتاب ارزشگذاری نسبی مصوب هیات وزیران و معیار دیگر دستورالعمل پرداخت مبتنیبر عملکرد است.» وی با تاکیدبر اینکه این دستورالعمل در سایت وزارت بهداشت قابل مطالعه است و پرداختیها دقیقا برمبنای تعرفههای آن صورت میگیرد، خاطرنشان کرد: «رقم پرداختیها در شش ماه دوم سال گذشته مطابق عملکرد شش ماهه اول ضربدر عدد 1.4 بود. البته ممکن است در یکی از ماههای شش ماه دوم پزشکی عملکرد کمتری داشته باشد، که اگر این اتفاق افتاده باشد، طبیعی است که کارانه زیادی گرفته و مبلغ اضافه باید از حساب او کسر شود.»
آقاجانی در پاسخ به این سوال که آیا این مبلغ اضافه، فقط از پزشکان کسر میشود یا شامل حال تمام پرسنل بیمارستان نیز میشود؟ گفت: «دریافتی پزشکان براساس عملکرد شخصی آنان است. یعنی اگر به مرخصی بروند یا فعالیت خود را کاهش دهند به همان میزان از پرداختی آنها کم میشود. اما کارکنان غیرپزشک از درآمد بخش سهم میبرند و طبیعی است که نوع محاسبه متفاوت است.»
محسن طاهرمیرزایی