غده تیروئید شما یک غده کوچک و پروانهای شکل است که در انتهای ناحیه جلوی گردن شما (درست زیر برآمدگی حنجره یا Adam's apple) واقع شده است. هورمونهای مترشحه از غده تیروئید تاثیر گستردهای بر سلامت شما داشته و بر تمام جنبههای متابولیسم بدنتان تاثیر میگذارد. به موازات اینکه غده تیروئید بتواند مقادیر متناسب از هورمونهای تیروئیدی را آزاد کند، عملکرد سیستم بدنتان روال طبیعی و مطلوب مییابد، ولی برخی مواقع تیروئید هورمونهای کافی را تولید نمیکند که سبب اختلال در تعادل واکنشهای شیمیایی بدنتان میشود که این حالت تحت عنوان کمکاری تیروئید شناخته میشود. دو هورمون اصلی مترشحه از تیروئید: غده تیروئید شما دو نوع هورمون اصلی یعنی تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را تولید میکند. این هورمونها در تنظیم مصرف چربی و کربوهیدرات در بدن اثر دارند و نیز به کنترل درجه حرارت بدن کمک میکنند. همچنین این هورمونها در کنترل میزان ضربانهای قلب دخیل هستند و در تنظیم سنتز پروتئین در بدن نیز کمک میکنند.
غده تیروئید همچنین کلسیتونین را که هورمونی است برای تنظیم کلسیم خون، ترشح میکند. میزان آزادسازی تیروکسین و تری یدوتیرونین تحت کنترل غده هیپوفیز و هیپوتالاموس است (ناحیهای در انتهای مغز که به مشابه یک ترموستات و تنظیم کننده برای کل سیستم بدن است). رسیدن سیگنالهای هیپوتالاموس به غده هیپوفیز منجر به ترشح هورمونی تحت عنوان هورمون محرک تیروئید (TSH) شده و سپس TSH از غده هیپوفیز آزاد میشود و مقدار TSH آزاد شده به میزان تیروکسین و تری یدوتیرونین موجود در خون شما بستگی دارد. در نهایت غده تیروئید بر اساس مقادیر TSHدریافتی تولید هورمونهایش را تنظیم میکند. اگر چه پروسه مذکور اغلب به خوبی کار میکند برخی اوقات تیروئید در تولید مقادیر کافی از هورمونها ناتوان است. کمکاری تیروئید ممکن است ناشی از عارضههای مختلفی به شرح زیر باشد:
بیماری اتوایمیون (تیروئید هاشیموتو): این عارضه رایجترین علت بیماری کمکاری تیروئید است. اختلالات اتوایمیون وقتی ظهور میکند که سیستم ایمنی شما آنتی بادیهایی را علیه بافتهای بدنتان ترشح کند. برخی مواقع این پروسه شامل غده تیروئید نیز میشود. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چرا بدن آنتیبادیهایی را علیه خودش ترشح میکند و علت دقیق بیماریهای اتوایمیون ناشناخته است. برخی چنین تصور میکنند که ممکن است یک ویروس یا باکتری محرک ایجاد چنین عکسالعملی شود و برخی دیگر معتقدند که ممکن است تاریخچه ژنتیکی در این امر سهیم باشد. به احتمال زیاد بیش از یک عامل در ظهور بیماریهای اتوایمیون نقش دارند و چنانچه بیماری کمکاری تیروئید اتو ایمیون ایجاد شود، آنتیبادیها، توانایی تیروئید را برای تولید مکفی هورموها متاثر میسازند.
درمان پرکاری تیروئید: افرادی که بیش از حد هورمونهای تیروئیدی تولید میکنند، (هیپرتیروئید) اغلب به منظور کاهش و نرمال کردن عملکرد تیروئیدشان، تحت درمان با ید رادیواکتیو یا داروهای ضدتیروئید قرار میگیرند. برخی مواقع درمان پرکاری تیروئید میتواند منجر به ایجاد کمکاری تیروئید پایدار شود.
پرتودرمانی: استفاده از پرتو درمانی برای معالجه سرطانهای سر و گردن میتواند بر غده تیروئید شما اثر بگذارد و ممکن است منجر به کمکاری تیروئید شود.
عمل جراحی تیروئید: برداشتن تمام و یا قسمت بزرگی از غده تیروئید میتواند تولید هورمونهای تیروئیدی را کاهش داده یا متوقف کند، در این صورت در طول زندگیتان به مصرف هورمونهای تیروئیدی نیاز خواهید داشت.
دارو درمانی: برخی از درمانهای دارویی میتوانند در توسعه کمکاری تیروئید سهیم باشند. یکی از این داروها لیتیوم است که برای درمان برخی اختلالات خاص روانی مصرف میشود. اگر دارویی مصرف میکنید در مورد اثر آن بر غده تیروئیدتان از پزشکتان سوال کنید.
در موارد نادرتری کمکاری تیروئید میتواند ناشی از یکی از علل زیر باشد:
بیماری مادرزادی: به طور تقریبی یک کودک در هر 3000 کودک متولد شده در ایالات متحده با نقص در غده تیروئید و یا بدون داشتن غده تیروئید متولد میشود. در اغلب موارد غده تیروئید به دلایل ناشناختهای به میزان طبیعی رشد و نمو نمیکند، ولی برخی کودکان به یک نوع ارثی از این اختلال مبتلا هستند. کودکان مبتلا به کمکاری تیروئید ارثی اغلب در هنگام تولد طبیعی به نظر میرسند و به همین علت است که امروزه نیازمند غربالگری تیروئید در نوزادان تازه متولد شده هستیم.
اختلال غده هیپوفیز: یک علت نادر مرتبط با کمکاری تیروئید نارسایی غده هیپوفیز برای تولید مقادیر کافی TSH است (که معمولا از یک تومور خوشخیم در غده هیپوفیز ناشی میشود.)
بارداری: در برخی زنان، در دوران بارداری یا پس از بارداریشان (کمکاری تیروئید پس از وضع حمل)، کمکاری تیروئید توسعه مییابد و اغلب بهاین دلیل است که بدن آنها آنتیبادیهایی را علیه غده تیروئیدشان ترشح میکنند. رها کردن کمکاری تیروئید درمان نشده، خطر سقط جنین، زایمان زودرس و مسمومیت حاملگی را افزایش میدهد. مسمومیت حاملگی حالتی است که منجر به افزایش چشمگیر فشار خون زنان طی 3 ماهه آخر بارداری میشود. این حالت همچنین میتواند تاثیرات جدی را بر روند رشد و تکامل جنین داشته باشد.
کمبود ید: ید یکی از عناصر معدنی جزئی است و عمدتا در غذاهای دریایی و گیاهان دریایی و گیاهانی که در خاک یددار رشد میکنند و نمکهای غنی شده با ید یافت میشود. ید برای تولید هورمونهای تیروئیدی ضروری است. در برخی مناطق دنیا کمبود ید رایج است و حقیقتا امروزه ید اضافه شده به نمکهای سر سفره و غنی کردن غذاها و نمکها با عنصر ید این مشکل را در کشورهای بسیاری برطرف کرده است.
ادامه دارد...
Johns Hopkins Medicine