امیدواری فراوان به کارآیی آنتی بیوتیکهای جدید
در ماهی که گذشت، کنگره «بیماریهای عفونی 2015» در سندیهگو آمریکا برگزار شد. در این کنگره، متخصصان و محققان این حوزه گرد هم آمدند تا آخرین یافتهها و دستاوردهای بیماریهای عفونی را با هم به اشتراک بگذارند. آنچه در این نوشتار میآید، نگاهی است به آخرین اخبار از 6 داروی جدید که برای مقابله با پاتوژنهای مقاوم تولید شدهاند.
بدون شک، داستان و وقایعی که در اثر اپیدمی ابولا به وجود آمد، توجهات زیادی را به خود جلب کرد، نهتنها به دلیل افزایش تجربه و گزارشهایی که از مراکز درمانی منتشر میشد، بلکه به علت انجام تدارکات و مداخلات سلامت عمومی که باعث شدند این چنین گامهای بزرگی در سال گذشته برداشته شوند. این کنفرانس، آنچه را که به طور روزافزونی در متون پزشکی گزارش میشود، پررنگتر کرد. بازماندگان ابولا عواقب عفونی و پیامدهای پس از عفونت را هم پشت سر گذاشتند. این موارد فقط شامل سندرم آرترالژی یا خستگی پس از عفونت نیست، بلکه ویروس میتواند در بدن فرد مبتلا باقی بماند. ترشح ویروس در مایع منی و شیر ممکن است بینشهای مهمی را در مورد اینکه چرا ابولا میتواند دوباره سر بر آورد و ادامه پیدا کند، فراهم آورد، حتی پس از اینکه بیماران ظاهرا پس از عفونت اولیه کاملا بهبود یافته باشند. در سال روبرو، مسلما مطالب بیشتری در این زمینه خواهیم آموخت.
در سخنرانی دیگری که در این کنفرانس برگزار شد، محقق برجستهای از فنلاند در مورد تحقیقات بالینی بیماریهای عفونی صحبت کرد و اینکه این میزان تحقیقات برای زمان حال و به منظور ابداع و تولید داروهای ضدعفونت جدید، متاسفانه اندک و ناکافی هستند. داروهایی برای بیماریهایی تائید شدهاند که ما اغلب در آن شرایط از آن داروها استفاده نمیکنیم. بهطو مثال، سفتولوزان / تازوباکتام، یک عامل دارویی جدید و شگفتانگیز است که برای درمان عفونتهای ایجاد شده در اثر سودومونای مقاوم به چندین دارو تائید شده است، مانند عفونتهای داخل شکمی عارضهدار. اما این عارضه، مسلما شرایطی نیست که هر یک از ما به استفاده از این دارو فکر کنیم.
در این سخنرانی، به یک مقاله (1) اشاره شد که مدل جدیدی را برای ارزیابی اینکه یک داروی ضد عفونت جدید ارزشمند است یا خیر و اینکه احتمالا بهتر از درمانهای موجود هست یا نه، ابداع کردهاند. فرض بر این است که برای هر نوع درمان یا دورهای از درمان، بیماران ممکن است با هر دو داروی مورد بررسی، بهبودی مشابهی پیدا کنند، اما یک دارو ممکن است عوارض جانبی بیشتر یا نرخ عود بیشتر نسبت به دیگری داشته باشد.
نکته دیگر آنکه، در مقایسه با سالهای 2008 و 2012، که فقط یک داروی ضدعفونت جدید بوسیله سازمان غذا و دارو تائید شده بود، در طول 2 سال گذشته، 6 داروی جدید را این سازمان تائید کرده است، این موضوع مهم است چراکه با شرایط اخیر تمایل زیادی به ابداع و تولید داروهای جدید وجود داشته است.
یکی از این داروها سفتازیدیم/آویباکتام ceftazidime/avibactam است که مسلما شکاف کارباپنمها را پر میکند.
داروی جدید دیگر، سفتولوزان / تازوباکتام Ceftolozane/tazobactam است که بهنظر میرسد آمده تا به خوبی عفونتهای ایجاد شده در اثر سودومونا آئروژینوزای بسیار مقاوم را هدف قرار داده و درمان کند. شاید هم سمیت کمتری از جایگزینهای درمانی موجود مانند آمینوگلیکوزیدها یا ترکیبات پلیمیکسین داشته باشد.
داروی آنتیباکتریال دیگری که در این 2 سال اخیر با چراغ سبز سازمان غذا و دارو وارد بازار دارویی شده، ایزاووکونازونیوم سولفات Isavuconazonium sulfate است که علیه قارچها و آسپرژیلوس فعال است. این داروی جدید در مقایسه با ووریکونازول voriconazole، کمی از نظر پروفایل عوارض جانبی بهتر عمل میکند. دادهها علیه گونههای موکور محدود هستند، اما ووریکونازول برای درمان موکور هم تائیدیه سازمان را دریافت کرده، زیرا در حال حاضر داروهای اندکی برای درمان این وضعیت در دسترس قرار دارند.
پرامیویر Peramivir، نوعی داروی تزریقی مهارکننده نورآمینیداز است که برای درمان آنفلوآنزای غیرعارضهدار تائید شده است، هر چند که مشخص نیست احتمالا چگونه از آن استفاده خواهد شد. قرار بر آن است که این دارو برای بیماران بسیار بدحال بستری شده در بیمارستان تجویز شود. ما دادههای بیشتری نسبت به شواهد محدودی که در زمان پاندمی H1N1 به دست آمدند، نداریم. در آن زمان، پرامیویر نشان داد به خوبی تحمل میشود، اما نکته زیادی در مورد اثربخشی آن در دسترس موجود نیست. طی 1 تا 2 سال آینده، امیدواریم با مطالعاتی که روی این دارو انجام خواهد شد، درک بهتری نسبت به این دارو و اینکه آیا برای بیماران بستری شده مناسب و کمک کننده هست یا خیر، حتی چندین روز پس از آنکه علایم بیماری ظاهر شده باشند، پیدا کنیم.
آخر آنکه، برای بسیاری از عفونتهای ویروسی و عفونتهای پیوند، مانند مواردی که بوسیله آدنوویروسها ایجاد میشوند، نگرانیهایی در مورد استفاده از داروهایی مانند سیدوفوویر cidofovir وجود دارد، زیرا بسیار سمی بوده و پیشرفتهای اندکی پیدا کردهاند. به تازگی، داروی برینسیدوفوویر Brincidofovir در این زمینه معرفی شده است. البته هنوز سازمان غذا و دارو آن را تائید نکرده، اما بسیار قابل توجه و هیجانانگیز به نظر میرسد، شاید به دلیل آنکه به عنوان داروی ضدویروسی برای پاتوژنها مانند آدنوویروسها، DNAدو رشتهای و ویروسها بسیار موثر و اثربخش است و در مقایسه با سیدوفوویر سمیت بسیار کمتری دارد. همچنین به صورت خوراکی مصرف میشود.