شیوع مشکلات هورمونی در بین سلامت، سلامت کل جامعه را به خطر میاندازد. زنان علاوه بر نقشهای اجتماعی خود، وظیفه تولید نسل بعدی را هم به عهده دارند بنابراین، عدم سلامت آنها در این بخش، میتواند باعث شود نسلهای آینده کشور سلامت کافی نداشته باشند. در نتیجه توجه به حل این مشکلات و تلاش برای داشتن جامعهای با زنان سالم بر کسی پوشیده نیست. به همین دلیل با بتول احمدی، سرپرست گروه سلامت زنان فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران در این مورد به گفت و گو نشستیم که در ادامه میخوانید.
مشکلات هورمونی در چند سال گذشته در کشور افزایش داشته و دو علل اصلی آن تغذیه و تحرک جسمانی در نظر گرفته شده است. چه برنامهریزیهایی برای حل این مشکل در نظر گرفته شده است؟
منشا این مشکلات که به دو عامل تغذیه و تحرک آن هم اشاره شد، سبک زندگی افراد است بنابراین باید بیشترین تمرکز روی همین مسئله سبک زندگی باشد. دختران نوجوان و در حال بلوغ، در حال حاضر سبک زندگی مناسبی ندارند و تغذیه و فعالیت جسمانی تنها بخشی از آن است. دختران امروز بسیار بیشتر استرس را تجربه میکنند و تعداد بیشتری از آنها به افسردگی و بیماریهای روانی دچار میشوند. همچنین بسیاری از آنان به علت افزایش سن ازدواج تا سالها و گاه تا دهه سوم زندگی فعالیت جنسی ندارند که همین باعث بروز سرطان سینه و دهانه رحم و چسبندگی لولههای رحمی میشود. افزایش وزن علاوه بر صف طولانی بیماریهایی که به دنبال خود دارد، باعث عدم اعتمادبهنفس زنان و افسردگی بیشتر آنان نیز میشود بنابراین پیشنهاد برای بهبود این شرایط ارائه یک بسته سلامت است. بستهای که در آن از طرف ارگانهای مختلف، مانند مکانهای کار و تحصیل، مراکز خدمات درمانی و بهداشتی و حتی به صورت مستقیم به زنان ارائه شود. این بسته شامل آموزش عمومی هم میشود و ما با استفاده از راههای مختلف میتوانیم به زنان در رابطه با سلامت جسم و روان خود آموزش عمومی بدهیم. علاوه بر آموزش، زنان به برنامه غذایی و برنامه فعالیتهای جسمانی احتیاج دارند. مدارس و ادارات و وزارت بهداشت با همکاری هم میتوانند این موارد را در اختیار زنان و دختران قرار دهند.
چرا هیچگونه غربالگری در زمینه سلامت عمومی زنان در کشور انجام نشده است؟
غربالگری چیزی است که در بسیاری از کشورها به صورت مستمر انجام میشود و فواید بسیار زیادی دارد. در زمینه سرطان هم در سرطان پستان و دهانه رحم و معده بیشترین غربالگریها انجام شده است. اما همین غربالگریهای سرطانی هم به دلایل مختلف در ایران انجام نشده است. در زمینه بررسی سلامت عمومی زنان، تاکنون برنامههای زیادی در مدارس و دانشگاهها و گاه حتی ادارات دولتی انجام شده است. این برنامهها از معاینه عمومی دختران و زنان تا مشاوره و درمان رایگان متنوع بود اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که این برنامهها با تغییر سیاست پشت گوش انداخته میشود و نمیتوان به صورت طولانی مدت روی آنها حساب کرد. چرا که نیمهکاره رها میشوند و یا به علت کمبود بودجه، مراحل جمعآوری اطلاعات به انتها و نتیجه نمیرسد.
چه برنامههایی برای تحرک و فعالیت جسمی دختران و زنان وجود دارد؟
گاه برخی از مدارس با برگزاری برنامههای ورزشی یا برخی از ادارات با ارائه تسهیلات خدمات ورزشی در تلاش هستند برای زنان برنامههایی را برگزار کنند تا زنان به ورزش و فعالیت بیشتر ترغیب شوند. اما مسئله این است که به صورت عمومی و در کل کشور، چنین چیزی وجود ندارد و همین برنامههایی هم به صورت پراکنده در سطح کشور انجام میشود نمیتواند به صورت کامل معرف و تضمین کننده فعالیت جسمی فرد باشد. اینکه آیا میتوان برنامهای به صورت ملی و در سطح کشور برای فعالیت جسمانی زنان گذاشت، به خواسته خود مردم هم بازمیگردد. بسیاری از برنامههای کوهنوردی و پیادهروی و ورزشهای صبحگاهی در سطح شهرهای بزرگ کشور توسط فرهنگسراها یا گروههای مردمی انجام میشود اما چه اندازه مردم از آنان استقبال میکنند؟ تعداد افراد شرکتکننده بسیار بیشتر از تعداد افرادی است که به این برنامهها نیازمندند بنابراین در این برنامهریزی خواسته خود مردم هم اهمیت دارد و نمیتوان از اجبار استفاده کرد.