سپید آنلاین » از کجـا تا کجـا؟
سپید آنلاین
از کجـا تا کجـا؟
بر اساس این گزارش، نیروهای ارتش عراق صدها هزار قلم دارو را از ۱۹ کامیون کشف کرده‌اند. این کامیون‌ها برای فرار از پرداخت هزینه‌های گمرک که گفته می‌شود بالغ بر صدها هزار دلار است، از یک جاده فرعی حرکت می‌کردند. در اطلاعات ارتش عراق آمده بود: «متخلفان و داروهای توقیف شده به مقامات مربوطه در عراق تحویل داده شده‌اند تا اقدامات قانونی در مورد آنها انجام بگیرد.»
به گزارش سپید، اعلامیه سازمان اطلاعات ارتش عراق مبنیبر کشف محموله قاچاق دارو از ایران به عراق، سرآغاز ماجرایی بود که در رسانه‌های داخلی بازتاب گسترده داشت و گمانه‌زنی‌ها درباره آن همچنان ادامه دارد. در این گزارش تنها اتفاقات رخ داده در روزهای گذشته را مرور می‌کنیم تا در روزهای آینده شاهد روشن‌تر شدن ابعاد ماجرا باشیم.
نخستین واکنش رسمی به ماجرای قاچاق
ساعاتی پس از رسانه‌ای شدن ماجرا و در نخستین واکنش رسمی به ماجرای قاچاق دارو از ایران به کشور عراق، سیدحیدر محمدی، مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو در گفتوگو با فارس، اظهار داشت: «دارو توسط سازمان غذا و دارو از داروخانه به شرکت پخش و از شرکتهای پخش به داروخانه ارسال می‌شود که تمام مراحل آن در سامانه تیتک ثبت می‌شود.» وی گفت: «قاچاق دارو به کشورهای همسایه باید توسط سیستم‌های نظامی و امنیتی ما بررسی شود و نمونه‌های این داروها به دست سازمان غذا و دارو برسد و ما با بررسی نمونه‌های این داروها می‌توانیم ریشه قاچاق را کشف کنیم و با استفاده از سامانه نظارتی تیتک می‌توانیم اعلام کنیم که این داروها از کدام داروخانه یا از کارخانه به کشورهای همسایه قاچاق شده است.»
محمدی افزود: «با توجه به اینکه تمام داروهای داخلی برچسب‌گذاری میشوند، ما پس از بررسی برچسب‌ها می‌توانیم اعلام کنیم که دارو از داروخانه به کدام شرکت پخش ارسال شده و از آنجا به دست کدام داروخانه رسیده و از آنجا خارج شده است. البته سازمان غذا و دارو از سیستم‌های امنیتی درخواست می‌کند تا با همکاری نهادهای امنیتی کشور عراق این داروها را به وزارت بهداشت تحویل دهند تا ما بتوانیم بررسی‌های بیشتر را در این زمینه انجام دهیم.»
وی تاکید کرد: «سامانه تیتک توانایی را دارد که مشخص کند که این داروها از داروخانه شرکت پخش و یا کارخانه داروسازی به دست قاچاقچیان افتاده و قاچاق شده‌اند. ضمن اینکه در صورتی که این داروها ساخت کارخانه‌های تولید داخل باشد و برچسب‌گذاری نشده باشند می‌توان گفت که این داروها از کارخانه به کشور همسایه قاچاق شدند.» مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو تاکید کرد: «در صورت مشخص شدن منابع قاچاق این دارو، برخورد شدیدی با متخلفان صورت خواهد گرفت.»
واکنش مشاور وزیر بهداشت
علیرضا وهاب‌زاده، مشاور وزیر بهداشت نیز در مصاحبه با پایگاه خبری رکنا، در پاسخ به این پرسش که چگونه ۱۹ کامیون دارو قاچاق شده است؟ گفت: «داروهایی که در ایران بدون نسخه و بهصورت ورقی فروخته می‌شود در کشورهای دیگر با قیمت‌های بالایی خریداری می‌شود.»
وی درباره اینکه چطور می‌توان ۱۹ کامیون را با خرید ورقی پر و اقدام به قاچاق آن کرد، گفت: «احتمالا این داروها از داروخانه خریداری شده است.» مشاور وزیر بهداشت اضافه کرد: «هنوز مشخص نیست چه داروهایی قاچاق شده است؛ چرا که داروهای خاص در ایران طبق پروتکل‌های خاص ارائه می‌شود.» وهاب‌زاده همزمان قاچاق دارو از ایران به دیگر کشورها را پدیده‌ای با سابقه چندین سال عنوان کرد و گفت: ««قاچاق دارو سال‌های زیادی است که در ایران رخ می‌دهد و ضرر ارزی بسیار شدیدی به کشور وارد می‌کند.»
مشاور وزیر بهداشت با بیان اینکه در گذشته هم دارو و شیرخشک به کشورهای دیگر قاچاق شده است، تصریح کرد: «اولین نهادی که روی پرونده کار می‌کند و از آن مطلع می‌شود، قوه قضائیه است و پرونده به این قوه ارسال شده تا مشخص شود این داروها از کجا آمده و چه داروهایی در این قاچاق وجود داشته است. ازاین‌رو پرونده باید روند قضایی خود را طی کند.»
سازمان غذا و دارو: داروها ایرانی نیستند
گمانه‌زنی‌ها همچنان ادامه دارد و در تازه‌ترین رویدا، سازمان غذا و دارو با صدور اطلاعیه‌ای از غیرایرانی بودن داروها خبر داده است. در اطلاعیه این سازمان آمده است: «داروهای قاچاق مکشوفه در کشور عراق که در بعضی رسانه‌های خارجی مورد توجه قرار گرفته است، متعلق به یکی دیگر از کشورهای همسایه بوده و صرفا از طریق یکی از مرزهای کشور ترانزیت شده بود.»
سازمان غذا و دارو آورده است: «در مقطعی که هموطنانمان با تحریم‌های شدید و ظالمانه امریکا مواجه شده و این کشور با ادعای حقوق بشر سلامتی مردم ایران را نشانه گرفته است و علیرغم شعارهایی عوام‌فریبانه مبنی بر عدم تحریم غذا و دارو، عملا تامین و واردات برخی داروها و تجهیزات پزشکی حیاتی را با مشکلات عدیده مواجه کرده است، تمام توان و ظرفیت‌های داخلی به کار گرفته شده تا بیماران از بابت تامین داروهای خود احساس کوچکترین نگرانی نداشته باشند.»
این اطلاعیه تاکید دارد: «بر همین اساس و با توجه به اینکه بخشی از داروهای مورد نیاز بیماران با ارز دولتی تامین می‌شود و امکان سوءاستفاده برخی افراد سودجو در حوزه قاچاق دارو وجود دارد، طی ماه‌های اخیر و با دستور وزیر بهداشت، سامانه تیتک جامع‌تر و کامل‌تر از گذشته علاوه بر فراهم کردن امکان رصد اصالت محصولات سلامتمحور برای مصرفکنندگان داخلی، درصورت وقوع تخلف قاچاق به‌واسطه اجرای برچسب گذاری به روش TTAC امکان شناسایی منشا و مبدا تخلف در داخل کشور امکانپذیر ودر دسترس قرار گرفته است.»
در بخش پایانی اطلاعیه سازمان غذا و دارو آمده است: «به این ترتیب علاوه بر اعلام اینکه داروهای مکشوفه در عراق به هیچ عنوان ایرانی نبوده و تنها از مسیر مرز ایران ترانزیت و وارد عراق شده است، به استحضار مردم شریف ایران می‌رساند که با سوداگرانی که نیت سودجویی در شرایط کنونی کشور، آن هم در حوزه سلامت مردم را دارند به جد برخورد خواهد شد.»
جزئیات محموله قاچاق از زبان گمرک
مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران نیز در واکنش به اخبار کشف صدها هزار دلار داروی قاچاق از ایران به عراق، با اعلام اینکه قطعا صادرات هیچگونه دارویی به عراق از طریق مرزهای رسمی کشور انجام نشده است، گفت: «داروهای اعلام شده ایرانی نبودهاند.»
وی افزود: «صرفا طی ماه گذشته چند محموله دارو از طریق قلمرو جمهوری اسلامی ایران و با رعایت کامل کلیه مقررات مربوطه و کنترل های لازم، ترانزیت خارجی شده که مبدا این داروها نیز کشورهای خارجی بوده است.» ارونقی با اشاره به لزوم صدور مجوزهای قانونی ازجمله مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای صادرات دارو، افزود: «صادرات کالاهای اساسی و ضروری ازجمله دارو به خارج از کشور ممنوع است و داروهای اعلام شده نیز ایرانی نبوده است.»
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران پروسه واردات، انجام تشریفات گمرکی، ترخیص قطعی و توزیع داروهای خارجی در کشور را یک پروسه سیستماتیک دانست و اعلام کرد: «ورود داروی خارجی به کشور با صدور مجوز از سوی وزارت بهداشت صورت پذیرفته و این مرجع، داروهای ترخیص شده را تا مرحله توزیع رصد می‌کند؛ بنابراین صادرات مجدد این حجم دارو از مبادی رسمی، آن هم با ممنوعیت صدور دارو و کالاهای اساسی و ضروری دور از ذهن به نظر میرسد و قطعا می‌توان گفت خروج این محموله از طریق گمرکهای داخلی به خارج از کشور انجام نشده است.»
ارونقی یادآور شد: «با توجه به اینکه در خبر منتشره اعلام شده است که رانندگان کامیون‌ها قصد داشتهاند از دست گمرک فرار کنند، منظور از گمرک، گمرکهای داخلی کشور عراق است و ارتباطی به گمرکهای مرزی کشور جمهوری اسلامی ایران ندارد.»
وی تصریح کرد: «با توجه به کنترلهای صورت گرفته ازسوی گمرکهای اجرایی بهویژه گمرکهای مرزی، روز ۲۳ مهر ماه بیش از ۵۳ هزار قوطی داروهای مکمل (یک میلیون و ۶۴۷ هزار حبه قرص) و ۹۰ کیلوگرم شیلد ، و ۵ دستگاه photo polymer stap meker توسط پرسنل گمرک مهران کشف شده که پرونده به مراجع قضائی جهت رسیدگی ارسال شده است.»
داروها از ترکیه تزانزیت شده است
حیدر محمدی، مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو در اظهارنظری جدید، روز گذشته به خبرگزاری ایرنا گفت: «اظهارات مقامات عراق مبنی بر قاچاق دارو از ایران به این کشور فعلا فقط در حد ادعاست و هیچ سند و مدرکی ارائه نشده است و اگر نمونه‌های داروها را به ایران بدهند، بررسی می‌شود.»
افزود: «هنوز مشخص نیست که چه داروهایی به عراق قاچاق شده، باید مقامات امنیتی ایران با همکاری مقامات امنیتی عراق نمونه‌های داروها را به سازمان غذا و دارو بدهند تا بررسی شود که چه داروهایی بوده و از کجا قاچاق شده است. با ارائه نمونه‌های داروهای کشف شده، اگر داروها ایرانی باشد به‌راحتی از طریق سامانه تیتک قابل ردیابی است.» وی گفت: «فعلا طبق استعلام وزارت بهداشت از گمرگ ایران، مقامات گمرگ بهطور شفاهی اعلام کردند که ظاهرا این داروها از ترکیه تزانزیت شده و از ترکیه وارد ایران شده و از طریق مرزهای غربی ایران به عراق منتقل شده است. البته روز یکشنبه بهطور رسمی نتیجه این استعلام را از گمرک میگیریم.»
محمدی تاکید کرد: «فعلا بر اساس اعلام شفاهی گمرگ ایران، این داروها تولید کشور ترکیه است که از طریق ایران به عراق تزانزیت شده است. با این حال تا زمانی که محموله و داروهای آن را مشاهده نکنیم و بررسی‌های لازم در مورد داروها در ایران انجام نشود نمیتوان بهطور دقیق در این مورد اظهارنظر کرد، به خصوص اینکه مقامات عراقی نیز تاکنون هیچ نمونهای از داروها را به ایران ارائه نکردهاند و حتی عکسی از محمولههای دارویی منتشر نشده است.»
مدیرکل داروی وزارت بهداشت گفت: «هنوز صحتوسقم این خبر قابل تایید نیست و حتی شاید یک جو روانی علیه ایران باشد. ازاین‌رو تنها راه بررسی موضوع ارانه نمونههایی از داروهایی است که ادعا می‌شود به عراق قاچاق شده است. البته گمرگ ایران اعلام کرده که این محموله از ترکیه آمده و از گمرک ایران به عراق ترانزیت شده و قاچاق نبوده است. در هر صورت همه این موارد هنوز در حد ادعاست و سازمان غذا و داروی ایران تا زمانی که نمونه‌های داروها را بررسی نکند نمیتواند بهطور دقیق درباره ماهیت آنها اظهارنظر کند.»
محمدی تصریح کرد: «همه مطالب مطرح شده تاکنون در حد ادعاست و مکاتبه رسمی در این زمینه صورت نگرفته است و اگر مکاتبهای رسمی صورت بگیرد و نمونه دارو را به ایران بدهند، نظر وزارت بهداشت به طور رسمی اعلام می‌شود. در هر صورت هفته جاری این موضوع به طور دقیق پیگیری خواهد شد.»
قاچاق دارو در قالب محموله ۱۹ کامیونی بار دیگر بر گمانه‌زنی‌ها در خصوص شکل‌گیری شبکه قاچاق دارو در کشور دامن زده است. پیشتر نیز گزارش‌های از رونق قاچاق دارو و کالاهای اساسی از ایران به کشورهای همسایه منتشر شده بود. برای مثال خبرگزاری ایرنا به نقل از محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرد: «قاچاق دارو از کشور به علت قیمت پایین آن در ایران و افت ارزش ریال نسبت به ارز کشورهای همسایه به مراتب نسبت به قبل بیشتر شده و قاچاقچیان با سوءاستفاده از این فرصت با خروج دارو سودهای سرشاری کسب میکنند.»
البته قیمت‌گذاری دارو و کالاهای اساسی در کشور همچنان بر پایه نرخ رسمی ارز انجام می‌شود؛ در حالی که نرخ آزاد دلار طی سال‌های اخیر شاهد صعود بی‌سابقه‌ای بوده و همین امر موجب ارزانی نسبی کالاهای اساسی و دارو موجود در بازار ایران در مقایسه با نرخ‌های موجود در بازارهای منطقه شده و انگیزه را برای قاچاق این کالاها بیشتر کرده است.