توزیع واکسن درداروخانه‌های خصوصی تا دو هفته آینده
به گزارش خبرنگار سپید، محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو با حضور در یک گفت‌وگوی تلویزیونی برنامه‌های این سازمان در خصوص واکسن آنفلوانزا را تشریح کرد.
آغاز تزریق 2 میلیون و 500 هزار واکسن
شانه‌ساز در ابتدا با مقایسه میزان واکسن سفارش داده شده در سال جاری با سنوات گذشته، گفت: «اگر بخواهیم اعداد امسال را با سال‌های گذشته مقایسه کنیم باید بگوییم که در سال گذشته حدود 250 هزار دوز واکسن تحویل معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور می‌شد که امسال این عدد 10 برابر افزایش پیدا کرده و قرار است 2 میلیون و 500 هزار واکسن در فواصل زمانی مقرر تحویل معاونت‌های بهداشت شود تا واکسن در اختیار گروه‌های پرخطری که باید واکسن را دریافت کنند، به‌صورت رایگان قرار گیرد.»
وی افزود: «تا روز جمعه 4 مهرماه 2 میلیون و 500 هزار دوز واکسن وارد کشور شده و توزیع آنها هم انجام شده است. البته از ابتدای هفته جاری نیز کار تزریق آغاز شده و گروه‌هایی که تزریق واکسن برای آنها تعریف شده است می‌توانند با مراجعه به مراکز تعیین شده واکسن خود را دریافت کنند.»
شانه‌ساز با اشاره به کشورهای مبدا خرید واکسن، عنوان کرد: «سفارش‌ها عموماً از سورس‌های معتبری که در سنوات گذشته خرید از آنها صورت می‌گرفت، خریدها صورت گرفته است که عمدتاً از کشورهای اروپایی و امریکا هستند. البته این به مفهوم آن نیست که سورس‌های دیگر اعتبار لازم را برای ورود به کشور ما ندارند، بلکه امسال ما نتوانستیم از این سورس‌ها خرید داشته باشیم زیرا به جهت اینکه بسیاری از کشورها امسال مصرفشان بالا برده بود ما موفق به خرید واکسن از آنها نشدیم.»
رئیس سازمان غذا و دارو در ادامه افزود: «ما در داروسازی اصولی را برای خود تعریف کرده‌ایم که بر اساس آن ضوابط و مقرراتی تعریف می‌شود و هر محصولی که بتواند در آن چارچوب قرار گیرد، صرف‌نظر از اسم کشور و عنوان کمپانی می‌تواند در استانداردهای خرید ما قرار گیرد و اگر در خارج از آن قالب باشد از هر کشور و کمپانی که باشد نمی‌تواند در استانداردهای خرید ما تعریف شود.»
استفاده از سامانه «سیب» برای توزیع واکسن
شانه‌ساز با بیان اینکه واکسن آنفلوانزا هر سال برای همان سال ساخته شده و باید در همان سال مصرف شود، ادامه داد: «این روزها در محافل مختلف سوالات فراوانی در خصوص اینکه چه افراد و گروه‌هایی باید در فهرست دریافت واکسن قرار گیرند مطرح است که همکاران ما در معاونت بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور این گروه‌ها را تعریف کرده‌اند. بر اساس این تعریف زنان باردار، بیماران صعب‌العلاج به‌ویژه آنها که داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن را مصرف می‌کنند باید واکسن را دریافت کنند. همچنین بیماران پیوندی هم بایستی واکسن تزریق کنند؛ بنابراین با توجه به تعریفی که از این افراد شده است امسال 2 میلیون و 500 هزار دوز واکسن در اختیار معاونت‌های بهداشت قرار گرفته تا واکسن به گروه‌های مورد نظر تزریق شود. مشخصات این افراد نیز در سامانه «سیب» معاونت بهداشت وزارت بهداشت وجود دارد و این افراد با مراجعه به مراکز جامع خدمات سلامت در شهرها و روستاها واکسن را دریافت خواهند کرد.»
وی افزود: «همچنین برای افراد بالای 65 سال که بخشی از آنها در فهرست افراد دریافت‌کننده رایگان واکسن از طریق معاونت‌های بهداشتی هستند، هم تمهیداتی اندیشیده‌ایم و این افراد می‌توانند برای دریافت واکسن به داروخانه‌هایی در سراسر کشور که امکان ثبت کد ملی و اتصال به سامانه تی‌تک سازمان غذا و دارو را دارند مراجعه کرده و واکسن مورد نیاز خود را خریداری کنند.»
شانه‌ساز گفت: «با توجه به شرایط ویژه امسال برای هر شماره ملی یک کد یو‌آر یا همان کد یکتا در نظر گرفته شده است. بر این اساس فرد با خرید یک واکسن با شماره ملی خود نمی‌تواند مجدد اقدام به خرید واکسن کند. علت این سخت‌گیری هم آن است که چون واکسن آنفلوانزا با ارز 4200 تومانی وارد کشور می‌شود و تفاوت قیمت واکسن در داخل و خارج بسیار زیاد است و نیز برای اطمینان از رسیدن واکسن به دست افراد نیازمند و جلوگیری از قاچاق معکوس آن به خارج از کشور، این برنامه‌ریزی‌ها صورت گرفته است.»
رئیس سازمان غذا و دارو در ادامه گفت: «توزیع واکسن‌های وارد شده به کشور از هفته گذشته شروع شده و واکسن‌ها تحویل مراکز جامعه خدمات سلامت تحویل داده شده است. از روز دیروز نیز کار تزریق واکسن برای گروه‌های اعلام شده آغاز شده و افراد با مراجعه به این مراکز می‌توانند واکسن را دریافت کنند.»
وی تاکید کرد: «باید به اطلاع برسانیم که سازمان غذا و دارو هنوز توزیع واکسن در داروخانه‌های خصوصی را آغاز نکرده است و طبق برنامه قرار است بعد از دریافت واکسن از سوی گروه‌های پرخطر، در یک یا دو هفته آینده و با تامین و ورود واکسن‌های خریداری شده کار توزیع واکسن در سطح داروخانه‌های خصوصی نیز آغاز شود.»
معاون وزیر بهداشت در ادامه با اشاره به نظارت در توزیع واکسن بین داروخانه‌ها و جلوگیری از احتکار و تخلف در عرضه آن، اظهار داشت: «همانطور که می‌دانید واکسن آنفلوانزا به دلیل داشتن تاریخ‌مصرف کوتاهمدت امکان احتکار در داروخانه را ندارد. از سوی دیگر امسال با راه‌اندازی سامانه تی‌تک و رصد واکسن‌های توزیع شده از طریق این سامانه امکان تخلف‌ها به حداقل کاهش خواهد یافت؛ زیرا چراکه واکسن‌ها با کدهای یکتای مشخص تحویل داروخانه‌ها خواهد شد و این مراکز باید برای هر یک از این کدها شماره ملی مجزایی در سامانه ثبت کنند و در تمام این مراحل امکان رصد و ارزیابی موجودی داروخانه وجود خواهد داشت. البته اگر تخلفی هم صورت گیرد بسیار ناچیز و در حد موردی خواهد بود و این امکان که به‌صورت عمده و بالکی بتوانند واکسن را جابجا کنند وجود نخواهد داشت. ضمن اینکه باید به داروخانه‌ها هم اعتماد کرد چراکه آنها جزو معدود موسساتی هستند که تحت نظارت جدی و مستمر قرار دارند.»
اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با قاچاق‌معکوس
شانه‌ساز در پاسخ به پرسشی درباره اقدامات سازمان غذا و دارو برای مقابله با قاچاق معکوس واکسن به خارج از کشور نیز گفت: «کد یکتا که امسال راه‌اندازی شده با این هدف ایجاد شده که جلوی قاچاق را بگیرد تا مردم در سریع‌ترین زمان ممکن به واکسن مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. بر اساس این کد در سراسر کشور معلوم خواهد شد که واکسن دارای کد معین را چه فردی و از چه داروخانه‌ای در کدام نقطه کشور دریافت کرده است. البته اصرار ما این بود که در سامانه سیب معاونت بهداشت که مسئولیت توزیع 2 میلیون و 500 هزار واکسن با آنها است، هم از این ظرفیت استفاده شود که همکاران ما در این معاونت عنوان کردند که به دلیل داشتن پرونده مشخص برای هر فرد و موجود بودن اطلاعات آنها امکان رصد واکسن‌ها وجود دارد و می‌شود فهمید که واکسن با کد یکتای معین تحویل چه افرادی شده و دیگر نیازی به ثبت کد در سامانه‌های دیگری وجود ندارد. ضمن اینکه واکسن در همان مراکز جامع سلامت تزریق خواهد شد و امکان خروج واکسن با اهداف مختلف از این مراکز وجود نخواهد داشت.»
رئیس سازمان غذا و دارو اضافه کرد: «خوشبختانه با تمهیداتی که امسال اندیشیده شده می‌توان تجربه کسب شده را به بسیاری از داروهای دیگر هم تعمیم داد و با سامانه‌ای که در داروخانه‌ها تعریف شده می‌توان محل دریافت دارو و فرد گیرنده را هم تشخیص داد و این فتح بابی خواهد شد تا جلوی خروج غیرقانونی دارو از کشور به‌صورت هوشمند گرفته شود.»
وی تاکید کرد: «در سامانه تی‌تک سازمان غذا و دارو محصول از لحظه ورود برچسبی حاوی مشخصات محصول به همراه مشخصات شرکت واردکننده، شرکت توزیع را دریافت می‌کنند که بر اساس این برچسب حتی می‌توان داروخانه عرضه‌کننده و فرد دریافت‌کننده محصول را هم می‌توان شناسایی کرد. ازاین‌رو هر یک از اجزای این زنجیره با اعلام اطلاعات خود به زنجیره بعدی امکان رصد را برای ما فراهم می‌کند. حال اگر دارویی با کد یکتای مشخص در هر نقطه‌ای از کشور حتی در مبادی غیررسمی هم پیدا شود می‌توان مشخص کرد که دارو در چه مرحله‌ای از مسیر قانونی خود خارج شده است برای مثال می‌توان فهمید که یک داروی مشخص توسط واردکننده، شرکت توزیع یا حتی داروخانه و یا اینکه فرد خریدار از زنجیره رسمی خارج شده است. لذا با اطمینان می‌توانیم بگوییم که سامانه تی‌تک می‌تواند کنترلی هوشمند را در بازار دارویی کشور ایجاد کند و ما با اجرای کامل این برنامه جزو معدود کشورهایی خواهیم بود که امکان نظارت خانه به خانه توزیع دارو را در کشور خواهیم داشت.»
شانه‌ساز افزود: «خوشبختانه این سامانه به‌صورت کاملاً بومی و با استفاده از ظرفیت داخلی طراحی و ساخته شده است؛ بنابراین توزیع واکسن آنفلوانزا توسط این سامانه شروع پروژه خواهد بود و در آینده از این ظرفیت در توزیع سایر اقلام دارویی هم استفاده خواهیم کرد. همچنین یکی دیگر از محاسن سامانه این است که وقتی بتوانیم بیمار را شناسایی و داروی مورد نیاز او را مشخص کنیم امکان توزیع داروی مورد نیاز بیمار در داروخانه منتخب او و یا نزدیک‌ترین محل به زندگی این فرد فراهم خواهد شد که این اقدام می‌تواند میزان رضایت‌مندی را نیز افزایش دهد که در قدم‌های بعدی این طرح هم اجرایی خواهد شد.»
معاون وزیر بهداشت در ادامه گفت: «با توجه به آغاز توزیع واکسن در پایگاه‌های سلامت در سراسر کشور باید به این نکته توجه شود که این واکسن‌ها زنجیره سرد دارند و افراد نمی‌توانند این واکسن را خارج از یخچال نگهداری کنند. البته نگرانی ما از گروه‌هایی است که واکسن را از داروخانه‌های خصوصی دریافت می‌کنند زیرا امکان تزریق واکسن در مراکز عرضه در مرحله اول وجود دارد و بایستی تزریق در همان مراکز صورت گیرد، ولی برای گروهای دیگر که پس از ثبت کد ملی واکسن را دریافت خواهند کرد باید این اطلاع داده شود که در کمترین زمان ممکن باید واکسن را تزریق کنند و اگر این مدت سپری شود دیگر واکسن مورد نظر اثربخشی نخواهد داشت.»
وی افزود: «برای جلوگیری از ترددهای غیرضروری و تجمع در مراکز عرضه واکسن هم این امکان فراهم شده است که هر فرد با داشتن سه عدد کارت ملی بتواند واکسن را برای افراد نزدیک خود نیز تهیه کند. هرچند ممکن است فرد گیرنده واکسن دریافت‌کننده آن هم نباشد ولی امکان خرید برای این افراد هم فراهم شده است. البته این محدودیت برای جلوگیری از احتمال تخلف و سوداگری در این بخش هم در نظر گرفته شده است.»
میزان واکسن بیش از نیاز کشور است
رئیس سازمان غذا و دارو در بخش دیگری از این گفت‌وگو اظهار داشت: «در حال حاضر 16 میلیون واکسنی که برنامه‌ریزی واردات آن صورت گرفته بسیار بیشتر از نیاز کشور است، ولی این پیش‌بینی برای برطرف کردن دغدغه مردم در این خصوص صورت گرفته است. ضمن اینکه برای واردات واکسن بیش از این مقدار هم برنامه‌ریزی‌هایی در حال انجام است تا واکسن‌هایی را با ارزهای دیگر به‌غیراز ارز دولتی وارد کنیم که در این صورت قیمت این واکسن‌ها بسیار بالاتر از قیمت فعلی خواهد بود.»
شانه‌ساز افزود: «نکته‌ای که نباید فراموش شود این است که امسال به دلیل رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از وسایل حفاظت فردی مانند ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده شاهد شیوع کمتر بیماری آنفلوانزا خواهیم بود و تجربه‌ای هم که در کشورهای نیمه کره جنوبی شده است این ادعا را تایید می‌کند. ازاین‌رو نیاز به تزریق واکسن نسبت به سال‌های گذشته ذاتاً کمتر شده است، اما بااین‌حال اگر نیازی در این بخش وجود داشته باشد برای تامین واکسن گروه‌های غیرضرور نیز برنامه‌ریزی‌هایی صورت خواهد گرفت تا واکسن را البته با قیمتی بالاتر از واکسن‌های گروه‌های پرخطر دریافت کنند.»
معاون وزیر بهداشت در خصوص قیمت واکسن آنفلوانزا هم گفت: «مقدار واکسن مورد نیاز معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی که مقدار آن 2 میلیون و 500 هزار عدد بوده به‌صورت رایگان در بین گروه‌های پرخطر توزیع خواهد شد، اما واکسن‌هایی که در داروخانه‌ها توزیع خواهد شد قیمت آن بین 40 تا 45 هزار تومان خواهد بود که این رقم به مبلغ سال قبل واکسن بسیار بسیار نزدیک است و عملاً افزایش قیمتی در این بخش نخواهیم داشت.»
شانه‌ساز با اشاره به شایعاتی در خصوص ارتباط واکسن آنفلوانزا با بیماری کرونا نیز تصریح کرد: «تزریق واکسن آنفلوانزا هیچ ارتباطی به ایمنی فرد در برابر کرونا ندارد و تا به امروز هیچ منبع علمی چنین ادعایی را نه مطرح کرده و نه تایید. البته متاسفانه شایعاتی از این دست بیشتر کارکرد تجاری دارند و برخی بنگاه‌ها و شرکت‌ها می‌خواهند با این شایعات به‌نوعی القای مصرف کنند چراکه مصارف القایی در بخش دارو همیشه به‌عنوان آفت جدی مطرح بوده است. ازاین‌رو با اطمینان می‌گوییم که تزریق واکسن هیچ ایمنی در برابر کرونا به وجود نمی‌آورد و تاثیری در این خصوص ندارد.»
از دست رفتن زمان طلایی برای واکسن تولید داخل
رئیس سازمان غذا و دارو در خصوص تولید واکسن آنفلوانزا در داخل هم گفت: «خوشبختانه این امکان فراهم شده است و شرکت تولیدکننده واکسن تمام تلاش خود را برای انجام مطالعات بالینی واکسن تولید داخل در تابستان انجام داد، اما متاسفانه به دلیل تحریم‌ها و مشکلاتی که بعضی کشورها برای ما به وجود آوردند برخی از اقلام و مواد اولیه این واکسن به‌موقع تامین نشد و ما از این واکسن محروم شدیم. البته پرونده این تولید به اتمام رسیده و به‌زودی شاهد آغاز تولید آن خواهیم بود؛ بنابراین واکسن تولید داخل را امسال خواهیم داشت منتها این واکسن در زمان طلایی به بازار عرضه نخواهد شد.»
وی در پایان توصیه و تاکید کرد: «تنها یک دوز از واکسن آنفلوانزا باید به هر فرد تزریق شود و تبلیغاتی که در خصوص ضرورت دریافت چندین واکسن برای هر فرد می‌شود نادرست و غیرعلمی است.»
