سپید

به گزارش سپید، به دلیل هم‌زمانی بحران کرونا با فصول سرد سال که روزهای شیوع بیماری آنفلوانزا نیز تلقی می‌شود، وزارت بهداشت درصدد برآمده که امسال واکسن آنفلوانزا بیشتری وارد کشور کند. ازاین‌رو مسئولان این وزارتخانه این روزها به دفعات تکرار کرده‌اند که برنامه‌ریزی‌ها برای واردات بیش از ۱۶ میلیون دوز واکسن آنفلوانزا در حال انجام است.

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا این میزان واکسن جوابگوی نیاز مردم خواهد بود چراکه نگرانی از ابتلا به کرونا آنچنان مردم را دچار استرس کرده که هر پیشنهاد دارویی و درمانی را برای مصون ماندن از ویروس کرونا می‌پذیرند.

البته متخصصین عفونی هم عنوان می‌کنند که نه‌تنها واکسن آنفلوانزا نمی‌تواند فرد را در مقابل ویروس کرونا ایمن سازد بلکه حتی ایمنی این واکسن در برابر آنفلوانزا هم درنهایت تا 40 درصد است، هرچند گوش مردم بدهکار این صحبت‌ها نیست و فقط منتظر توزیع واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها هستند.

طبق برنامه‌ریزی و اعلام سازمان غذا و دارو امسال با توجه به شرایط خاص ناشی از شیوع ویروس کرونا دو میلیون دوز واکسن برای گروه‌های پرخطر مانند افراد مسن و بیماران پیوندی، قلبی و تنفسی، مادران باردار و… که تزریق واکسن برای آنها ضروری است، تحویل معاونت بهداشت وزارت بهداشت شده است تا در اختیار شبکه‌های بهداشت قرار گیرد، اما این کل برنامه‌ریزی‌ها برای توزیع واکسن آنفلوانزا در کشور نیست و قرار است مابقی واکسن‌های وارداتی در چند فاز و در سطح داروخانه‌ها توزیع و عرضه شود. یکی از فازهای توزیع واکسن، عرضه آن از اول مهرماه برای افراد بالای ۶۵ سال است که باید با در دست داشتن کارت ملی برای تهیه واکسن آنفلوانزا به داروخانه مراجعه کنند.

در همین حال خبر می‌رسد که تحویل واکسن به مردم در سطح داروخانه‌ها و با نسخه پزشک و ثبت آن در «وب سیستم» سازمان غذا و دارو خواهد بود و در غیر این صورت امکان دریافت واکسن آنفلوانزا از داروخانه وجود نخواهد داشت.

سامانه‌ای برای ثبت‌نام گروه‌های پرخطر اعلام نشده است

ازاین‌رو ابهام در نحوه توزیع و نگرانی از قاچاق معکوس واکسن به خارج از کشور هم ازجمله سوالات و انتقاداتی است که به روند مدیریت بازار واکسن وارد است. سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران از منتقدان این تصمیم است و معتقد است که این روش توزیع بدون سیستم نظارتی، منجر به هرج‌ومرج و قاچاق واکسن خواهد شد.

وی ابتدا با اشاره به ادعای مسئولان سازمان غذا و دارو مبنی بر اینکه قرار است داروخانه‌ها در ابتدا واکسن آنفلوانزا را در اختیار سالمندان بالای ۶۵ سال قرار دهند، گفت: «تا زمانی که سامانه جامعی برای ثبت دریافت واکسن با وارد کردن کد ملی اشخاص وجود نداشته باشد، صرفاً دیدن کارت ملی مراجعه‌کننده نمی‌تواند مشکلی را حل کند.» فاطمی اضافه کرد: «تا به امروز سامانه‌ای برای ثبت کد ملی در داروخانه‌ها برای دریافت واکسن آنفلوانزا راه‌اندازی نشده است.»

نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران که در برنامه «تهران کلینیک» رادیو تهران سخن می‌گفت، اظهار داشت: «تمامی سازمان‌های بهداشتی بر این باورند که همه افراد باید واکسن آنفلوانزا را در بازه زمانی اواخر شهریور تا اواخر مهرماه دریافت کنند و امسال با توجه به همه‌گیری کرونا پیش‌بینی می‌شود که حجم تقاضاها نسبت به سال گذشته افزایش یابد.»

وی افزود: «مسئله مهم و اصلی در این دوره زمانی، نحوه پاسخگویی به تقاضاهاست؛ متاسفانه اتفاقی که اسفندماه سال گذشته در خصوص کمبود ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده رخ داد، نشان داد که به‌صورت مطلوب نتوانستیم این شرایط را مدیریت کنیم.»

فاطمی با تاکید بر اینکه ‌گروه‌های پرخطر جامعه با پرونده ثبت شده سلامت خود می‌توانند به‌طور رایگان واکسن را دریافت کنند، تاکید کرد: «اولویت واکسن آنفلوانزا همانطور که پیش‌تر هم گفته شده با کسانی است که بیماری‌های زمینه‌ای دارند و این افراد با ارائه کارت و شماره ملی خود و رجوع به پرونده سلامتشان در مراکز درمانی می‌توانند واکسن را به‌طور رایگان دریافت کنند.»

نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران ادامه داد: «این مکانیسم، مکانیسمی است که سازمان غذا و دارو برای دریافت واکسن اعلام کرده است، اما انجمن داروسازان بر این باور است که عموم مردم باید بتوانند به واکسن آنفلوانزا دسترسی پیدا کنند.»

فاطمی بیان کرد: «بر اساس پیش‌بینی‌ها حدود 16 میلیون دوز واکسن باید برای تزریق آماده باشد که طبق آمار دریافتی انجمن داروسازان ایران تنها حدود یک میلیون دوز وارد کشور شده است، اما مسئولان سازمان غذا و دارو در گزارش‌های خود این آمار را دو و نیم میلیون عنوان کرده‌اند. این میزان دو و نیم میلیونی نیز تنها قابل توزیع در مراکز درمانی برای گروه‌های پرخطر است و شرکت‌های پخش دارو هم اظهار کرده‌اند که با این آمار ممکن است واکسن حتی برای فروش در داروخانه‌ها هم در دسترس نباشد.»

فاطمی در پایان با تاکید بر اینکه حتی باید برنامه‌ریزی برای تهیه و دریافت واکسن در داروخانه‌ها برای جلوگیری از تخلفات غیرقانونی و بازار سیاه دارو انجام شود، تصریح کرد: «ارائه کد ملی در داروخانه‌ها برای عدم دریافت مجدد واکسن و به راه افتادن بازار سیاه دارو عملاً ممکن نیست. ضمن اینکه تا به امروز هم سیستمی برای داروخانه‌ها برای جلوگیری از آشفتگی خرید واکسن راه‌اندازی نشده است که لازم است برنامه‌ریزی لازم برای سامانه‌ای یکپارچه انجام گیرد.»

تنها مرجع رسمی توزیع واکسن داروخانه‌ها هستند

از طرف دیگر نگرانی‌هایی در خصوص فروش غیر داروخانه‌ای واکسن آنفلوانزا هم به وجود آمده است. ریشه این نگرانی خبرهایی درباره فروش واکسن در برخی مطب‌های پزشکی رسانه‌ای بود که چندی پیش در برخی رسانه‎ها منتشر و خبرساز شد.

یدالله سهرابی، عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به نگرانی عموم مردم برای دریافت به‌موقع واکسن آنفلوانزا و خبرهای ضدونقیض درباره این واکسن، اظهار داشت: «با توجه به شرایط بحرانی پاندمی کووید ۱۹ و هم‌زمانی آن با آنفلوانزا میزان متقاضیان دریافت واکسن آنفلوانزا در مقایسه با سال‌های گذشته بسیار بالاتر است.»

وی افزود: «بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو ۲.۵ میلیون دوز واکسن آنفلوانزا در اختیار معاونت بهداشت وزارت بهداشت قرار می‌گیرد تا به‌صورت رایگان میان گروه‌های پرخطر مانند مادران باردار، سالمندان، زندانیان، کادر درمان، مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای و خاص قرار گیرد.»

سهرابی با تاکید بر اینکه عموم مردم باید در وهله اول نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی، ماسک زدن و فاصله اجتماعی توجه کافی داشته باشند، ادامه داد: «نحوه توزیع واکسن آنفلوانزا باید کاملاً هدفمند باشد تا شاهد توزیع آن در بازار سیاه دارویی نباشیم. ضمن اینکه تاکنون هیچ سامانه‌ای برای ثبت‌نام گروه‌های پرخطر و سازوکار دریافت آن از سوی مسئولان اعلام نشده است.»

عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی تصریح کرد: «تنها مرجع رسمی توزیع واکسن در بین عموم مردم داروخانه‌ها هستند و هر نوع فروش آن در فضایی خارج از داروخانه ممنوع است.»

سهرابی خاطرنشان کرد: «نیازمند نظارت جدی بر نحوه توزیع واکسن از سوی مسئولان هستیم تا ایمنی و سلامت گروه‌های پرخطر به مخاطره نیفتد.»

سامانه تطبیق کد ملی تحویل داروخانه‌ها شده است

مسئولان وزارت بهداشت اما خبر از تحویل سامانه تطبیق کد ملی برای دریافت واکسن به داروخانه‌ها داده‌اند. سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت این خبر را اعلام کرد و گفته است: «سامانه تطبیق کد ملی برای دریافت واکسن آنفلوانزا به داروخانه‌ها تحویل داده شده است، اما چون هنوز واکسنی به آنها داده نشده این سامانه فعلاً غیرقابل استفاده است.» وی بار دیگر تاکید کرده که ازآنجایی‌که هنوز واکسن در بین داروخانه‌ها توزیع نشده است و ابتدا باید این محصول به داروخانه‌ها داده شود، سامانه مورد نظر پس از انجام این روند عملیاتی خواهد شد.

ورود واکسن با ارز نیمایی در پارت‌های بعدی

البته محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو صبح روز دوشنبه و در حاشیه مراسم رونمایی از سامانه نظارت و بازرسی آنلاین بر کالاهای سلامت‌محور بار دیگر از برنامه‌ریزی‌های این سازمان برای توزیع منطقی واکسن آنفلوانزا گفت و اظهار داشت: «با توجه به وجود زیرساخت سامانه تی‌تک در سازمان غذا و دارو تصمیم بر این شده است تا در توزیع واکسن آنفلوانزا از این سامانه استفاده شود. ازاین‌رو دسترسی‌های لازم به داروخانه‌ها داده خواهد شد تا توزیع واکسن با کمترین مشکل آنفلوانزا صورت ‌گیرد.»

وی با تاکید بر اینکه افراد در مراجعه به داروخانه‌ها باید کد ملی خود را به همراه کارت ملی برای دریافت واکسن ثبت کنند، افزود: «در فاز اول قرار است این واکسن در اختیار گروه‌های پرخطر همچون مادران باردار، بیماران خاص، کودکان زیر ۵ سال و سالمندان بالای ۶۵ سال قرار بگیرد.»

شانه‌ساز در خصوص اینکه گفته می‌شود واکسن آنفلوانزا هنوز وارد کشور نشده است، تاکید کرد: «اصلاً چنین چیزی صحت ندارد و پارت اول واکسن برای گروه‌های پرخطر وارد شده و از طریق معاونت بهداشت وزارت بهداشت در اختیار خانه‌های بهداشت قرار می‌گیرد تا برای مادران باردار و کودکان زیر ۵ سال تزریق شود.»

رئیس سازمان غذا و دارو در ارتباط با قیمت واکسن آنفلوانزا نیز گفت: «فعلاً در فاز اول قرار است واکسن آنفلوانزا با توجه به اینکه با ارز ۴۲۰۰ تومان وارد شده است به قیمت مصوب دولتی عرضه شود.» وی ادامه داد: «اگر در ادامه چنانچه مطالبه‌ای از سوی مردم برای دریافت واکسن آنفلوانزا وجود داشته باشد این احتمال هست که در پارت‌های بعدی واکسن با ارز نیمایی وارد شود.»

مبلغ ارزی خرید واکسن برگشت خورد

در بحبوبه تلاش‌ها برای مدیریت بازار خبر برگشت مبلغ ارزی اختصاص یافته برای خرید واکسن آنفلوانزا و تلاش مجدد ایران برای ارسال دوباره مبلغ از طریق ترکیه نگرانی‌هایی را به وجود آورده است.

سیدحیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اعلام این خبر گفت: «واکسن آنفلوانزا تا آخر اسفندماه قابلیت مصرف خواهد داشت، اما بهتر است که در مهر و آبان مصرف شود.»

وی در مورد تاخیر در واردات واکسن به کشور نیز اظهار داشت: «در رابطه با واکسن آنفلوانزا قرار بود مبلغ ارزی از طریق ترکیه به یکی از کشورهای اروپایی منتقل شود که متاسفانه برگشت خورد و دوباره این کار را انجام دادیم و امیدواریم این مشکل به‌زودی برطرف بشود و واکسن به کشور برسد.»

محمدی ادامه داد: «البته بخشی از واکسن‌های سفارش داده شده وارد کشور شده است و امیدواریم که محموله‌ها تا آخر مهرماه ترخیص و توزیع شود، ولی ما تلاش می‌کنیم تا هفته‌ اول مهرماه بیشتر توزیع‌ها انجام شود و امیدواریم که این اتفاق بیافتد.»

وی در پاسخ به این سوالی مبنی بر اینکه آیا با وجود افزایش نرخ ارز احتمال افزایش قیمت وجود دارد، بیان کرد: «وقتی محصولی تولید داخل است با قیمت مناسب توزیع می‌شود و اگر قرار باشد داروی خارجی مشابه آن با مقدار مختصر وارد شود با ارز نیمایی وارد می‌شود. در حقیقت نمونه وارداتی داروی تولید داخل ارز نیمایی می‌گیرد.»