گزارش سپید از چالش تامین ارز دارو
خطر کمبود دارو چقدر جدی است؟
23 August 2020 ساعت: 10:8



«اگر ارز دارو به‌موقع تامین نشود در سه ماه آینده با مشکل جدی کمبود دارو مواجه خواهیم شد و این می‌طلبد که رئیس‌جمهور با تذکر به بانک مرکزی جدی گرفتن مسئله تامین ارز دارو را گوشزد کند»؛ «مواد اولیه و سایر ملزومات تولید دارو در کارخانجات داروسازی در حداقل میزان موجودی است و برخی از مواد به دلیل شرایط خاص و عدم تخصیص و تامین به‌موقع و ناکافی ارز موجود نیستند. ازاین‌رو ادامه این روند موجب به وجود آمدن وضعیت نامطلوب و نگران‌کننده‌ای شده و اگر تصمیم و اقدام عاجلی صورت نگیرد شاهد کمبود و نبود اقلام دارویی تولید داخل خواهیم بود.» این دو پیام حاوی هشدار جدی و نگرانی از به صدا درآمدن زنگ خطر کمبود دارو در آینده نزدیک است.
به گزارش سپید، بر اساس قانون بودجه سال 99، ۱.۵ میلیارد دلار ارز دولتی برای تامین دارو تخصیص داده شده است، اما این روزها تامین ارز برای واردات دارو و مواد اولیه به یکی از موضوعات پر چالش حوزه سلامت تبدیل شده است.

نفت را درازای دارو هم نمی‌خرند

البته امروز دولت و کشور در وضعیت دشوار اقتصادی به سر می‌برند و حتی به گفته رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در شرایط کنونی نه‌تنها نفت را درازای غذا که حتی درازای دارو هم نمی‌توانیم بفروشیم، اما نیاز بیماران به دارو امری حیاتی است و باید برای تامین آن چاره‌ای اندیشیده شود. هرچند مسئولان اجرایی کشور همواره بر تلاش‌ها جهت تامین دارو و کالاهای اساسی تاکید دارند و معتقدند دولت با وجود همه کمبودها، ارز مورد نیاز این بخش را تامین کرده است، اما خبرهای رسیده از روند تخصیص ارز نتیجه این تلاش‌ها را با تردید همراه کرده است.

هفته پیش بود که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در مراسم نکوداشت روز پزشک گفت: «تامین دارو جزو نیازهای اصلی کشور است و هر ماه با مسئولان این بخش جلسه‌ای برگزار می‌کنم تا نسبت به ذخایر دارو و کالاهای اساسی، ثبت سفارش و تامین ارز مورد نیاز این کالاها خللی به وجود نیاید.»

جهانگیری به مشکل کمبود ارز در کشور هم اشاره کرد و با انتقاد شدید از برخی کشورها مانند کره جنوبی در سر باز زدن از پرداخت بدهی خود به ایران، اظهار داشت: «جای تعجب است که مسئولان این کشور حاضر نیستند از هفت میلیارد دلار پول بلوکه شده ما در آن کشور مبلغی را برای واردات واکسن و داروهای تولید خودشان اختصاص دهند تا ما نیاز کشور را تامین کنیم. آنها باید در تاریخ پاسخگو باشند و در برابر لطماتی که به مردم ما وارد می‌شود جواب دهند. ما چیزی جز نیازهای اصلی کشورمان از آنها نمی‌خواهیم.»

البته روندها آنطور که معاون اول رئیس‌جمهور می‌گوید پیش نرفته است زیرا اواخر خردادماه بود که ناصر ریاحی، عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی تهران و رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو خبر از توقف تقریبی تخصیص ارز دولتی به واردات دارو داد و گفت: «به پایان ماه خرداد نزدیک می‌شویم و بانک مرکزی باید 500 میلیون یورو ارز برای مواد اولیه و داروی ساخته شده تخصیص می‌داد، اما آنطور که از مسئولان شنیدیم نزدیک به 90 میلیون یورو ارز تخصیص داده شده که بیش از نیمی از این ارز، کارایی لازم را نداشته و جابه‌جایی آن مشکل است.»

ریاحی با تاکید بر اینکه تخصیص ارز دولتی به واردات دارو متوقف شده است، اظهار داشت: «از دو ماه پیش از عید هیچ ارزی دریافت نکرده‌ایم و ارز صرفاً به داروهای کمیاب و اضطراری تخصیص داده شده است. البته در آغاز اردیبهشت‌ماه بانک مرکزی برای تخصیص ارز اقدام کرد، اما یک روز بعد در پیامی اعلام کرد که تخصیص روز گذشته از درجه اعتبار ساقط است.»

لزوم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی

رئیس سندیکا صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران هم در خردادماه نامه‌ای به رئیس سازمان غذا و دارو نوشت و نسبت به کمبود دارو در آینده نزدیک هشدار داد و خواستار پیگیری تخصیص و تامین ارز از بانک مرکزی شد.

در نامه احمد شیبانی به محمدرضا شانه‌ساز آمده بود:‌ «با عنایت به اینکه مواد اولیه و سایر مواد ملزومات تولید دارو در کارخانجات داروسازی در حداقل میزان موجودی است و اینکه برخی از مواد هم به دلیل شرایط خاص و عدم تخصیص و تامین به‌موقع و ناکافی ارز موجود نیستند، ادامه این روند موجب به وجود آمدن وضعیت و شرایط نامطلوب و نگران‌کننده‌ای شده است و اگر تصمیم و اقدام عاجلی صورت نگیرد شاهد کمبود و نبود داروهای تولید داخل خواهیم بود.»

در آن نامه تاکید شده بود: «متاسفانه میران ارزی که از ابتدای سال تاکنون به صنعت داروسازی تعلق گرفته کافی نبوده تا رفع نیاز کند، لذا به منظور عبور هرچه سریع‌تر از این وضعیت و جلوگیری از کمبودها و نبودهای اقلام دارویی تولید داخل، پیشنهاد می‌شود و انتظار می‌رود که پیگیری بیشتر و مستمر از طریق بانک مرکزی و مراجع ذی‌ربط در خصوص تخصیص و تامین ارز صورت گیرد و مسئولین ذی‌ربط بانک مرکزی توجه خاصی به تخصیص ارز دارو بخصوص در بخش صنعت کنند زیرا در غیر این صورت شاهد عوارضی خواهیم بود که جبران آن برای تامین دارو با چندین برابر تخصیص ارز و با توجه به منابع ارزی موجود، غیرممکن خواهد بود.»

تامین ارز از سال گذشته با چالش روبه‌رو است

پس از این نامه رئیس سازمان غذا و دارو در نشستی با مدیران شرکت‌های داروسازی و اعضای هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی درباره کندی تخصیص ارز دارو توضیحاتی داد و گفت: «تامین ارز از سال گذشته با چالش روبه‌رو شده و به شکلی که انتظار می‌رفت تخصیص پیدا نکرده است. ما در ۲ ماهه نخست سال ۹۹ ارز قابل توجهی دریافت نکرده‌ایم و نگران هستیم.»

رئیس سازمان غذا و دارو از تخصیص ۳۸۰ میلیون دلار ارز تا پایان خردادماه به بخش دارو خبر داد و افزود: «در ۲ ماهه ماه نخست امسال فقط ۵۰ درصد ارز مورد نیاز تخصیص داده شد و از طرف صنعت داروسازی هم نگرانی‌هایی به ما منتقل و جلسات متعددی تشکیل شده است. دکتر نمکی هم مکاتبات تندی با دولت داشتند و خوشبختانه قول داده‌اند که ۳۷۰ تا ۳۸۰ میلیون دلار ارز تخصیص داده شود که با این رقم ما به میزان ارز تخصیصی تا پایان خرداد خواهیم رسید. همچنین ۱۱۰ میلیون دلار هم در روزهای پایانی هفته دریافت خواهیم کرد.»

شانه‌ساز اضافه کرد: «دوستان بانک مرکزی هم قول داده‌اند که از ۲.۵ میلیارد دلار ارز دارو و تجهیزات پزشکی ۱.۵ میلیارد را تا شهریورماه دریافت کنیم، اما تخصیص این ارز منوط به درآمد حاصل از نفت است. ضمناً بخشی از ارز دارو و تجهیزات از محل ارز نیمایی تامین خواهد شد و امسال ارز مکمل‌ها، ملزومات، داروهای بدون نسخه، داروهای تحت لیسانس و مواد اولیه نیمایی خواهد بود.»

البته مدیرکل وقت داروی سازمان غذا و دارو هم در همان تاریخ تامین ارز دارو را به دلیل روند کند تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی به یک چالش تشبیه کرد و گفت: «طی چند ماه گذشته تخصیص ارز دارو از سوی بانک مرکزی به کندی صورت می‌گیرد و در صورت ادامه این روند با چالش جدی در تامین برخی دارو‌ها مواجه خواهیم شد.»

غلامحسین مهرعلیان با تاکید بر لزوم توجه ویژه مسئولان بانک مرکزی به موضوع تخصیص ارز دارو، تصریح کرد: «در شرایط فعلی دوران تحریم، نقل‌وانتقال مالی و حمل‌ونقل دارو و مواد اولیه دارویی با مشکلاتی مواجه است و در صورت عدم تخصیص به‌موقع ارز، تامین دارو با چالش جدی مواجه خواهد شد.»

مهرعلیان افزود: «ما در دو ماهه نخست سال ۹۹ حدود ۱۶۰ میلیون دلار ارز دارو دریافت کرده‌ایم و تاکنون ۵۰ درصد از این رقم به تولیدکنندگان پرداخت شده است.»

البته از آن تاریخ ببعد هیچ یک از مسئولان سازمان غذا و دارو گزارش دقیقی از میزان ارز تخصیص یافته به حوزه دارو نداده‌اند و در جلسات متعدد فقط به گفتن این نکته اکتفا کرده‌اند که روند تخصیص ارز در حال انجام است.

شمارش معکوس سه‌ماهه برای کمبود دارو

اما ظاهراً این نگرانی‌ها تاکنون بی‌پاسخ مانده و در جدیدترین اظهارنظر درباره احتمال کمبود دارو به دلیل روند کند تخصیص ارز، حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس خبر از شمارش معکوس سه‌ماهه برای کمبود دارو در بازار داده است.

وی در گفت‌وگو با خانه ملت اظهار داشت: «اگر ارز دارو به‌موقع تامین نشود سه ماه آینده با مشکل جدی کمبود دارو مواجه خواهیم شد. ازاین‌رو می‌طلبد رئیس‌جمهور با تذکر به بانک مرکزی جدی گرفتن مسئله تامین ارز دارو را گوشزد کند.»

شهریاری با تاکید بر اینکه بانک مرکزی باید ارز دارو را در اسرع وقت تامین کند، افزود: «بی‌توجهی نسبت به تامین ارز دارو ما را با مشکل جدی کمبود دارو مواجه خواهد کرد و این موضوع می‌تواند مشکلات امنیتی را در پی داشته باشد؛ لذا به نظر می‌رسد مسئولان اقتصادی تشخیص درستی از مسئله دارو نداشته باشند در حالی که مسئله حیاتی است و حتی می‌تواند از غذا مهم‌تر باشد.»

رئیس کمیسیون بهداشت مجلس تاکید کرد: «ارز دارو اگر در زمان مناسب و به‌موقع پرداخت نشود طی سه ماه آینده با مشکل جدی کمبود دارو مواجه خواهیم شد و در این رابطه به رئیس‌جمهور اعلام می‌کنیم که به طور جدی به بانک مرکزی تذکر دهند تا مسئله تامین ارز را جدی بگیرند.»

فروپاشی اقتصاد داروخانه‌ها با کمبود دارو

از سوی دیگر زنگ خطر فروپاشی اقتصاد داروخانه‌ها نیز به دلیل کمبود دارو به صدا درآمده است. این را صابر موسی‌زاده، نماینده انجمن داروسازان مهاباد به کردپرس گفت و افزود: «از ابتدای اسفندماه سال گذشته که بحران کرونا در کشور آغاز شد بسیاری از مطب‌های پزشکان به دلیل عدم مراجعه بیماران غیراورژانسی به‌صورت نیمه فعال درآمده است، اما داروخانه‌ها همچنان به‌عنوان یکی از مراکز ضروری خدمات‌رسان فعالانه در صحنه حضور دارند و علیرغم تمام مخاطرات خدمت‌رسانی می‌کنند، اما میزان درآمد آنها به شدت کاهش یافته است.»

وی گفت: «داروخانه‌ها بنگاه‌های اقتصادی هستند و اقتصاد آنها بر اساس خریدوفروش دارو است، لذا با آغاز بحران از کرونا در کشور اسفندماه که اوج فصل کاری داروخانه‌ها نیز بود، عدم تحقق فروش‌های پیش‌بینی‌ شده موازنه مالی را بر هم زد و داروسازان را با بدهی انباشته سنگین و چک‌های زیادی روبه‌رو کرد.»

نماینده انجمن داروسازان مهاباد در ادامه افزود: «در حال حاضر بسیاری از داروخانه‌ها چک‌های برگشتی نزد شرکت‌های عرضه و فروش دارو دارند و به دلیل عدم فروش اسفند و فروردین اکنون چک‌های این دو ماه و ماه‌های بعدی بدون پشتوانه مالی لازم انباشته شده است.»

وی با بیان اینکه تهدید برگشت چک‌های داروخانه‌ها از سوی شرکت‌های پخش دارویی وجود دارد، تاکید کرد: «در این صورت داروخانه‌های مقروض در لیست سیاه شرکت‌های عرضه دارویی قرار می‌گیرند و دیگر این شرکت‌ها حاضر به تحویل دارو به این داروخانه‌ها نخواهند شد.»

نماینده انجمن داروسازان مهاباد در ادامه به احتمال کمبود دارو در کشور هم اشاره کرد و افزود: «اگر کمبود دارو به دلیل نبود ارز هم به مشکلات داروخانه‌ها اضافه شود کار برای ادامه فعالیت سخت خواهد شد و این مشکلات می‌تواند طی روزهای آینده به یک بحران اجتماعی تبدیل شود.»

نماینده انجمن داروسازان مهاباد بیان کرد: «با فروپاشی اقتصاد داروخانه‌ها تامین نیازهای دارویی مردم با مشکل جدی مواجه خواهد شد و این موضع می‌تواند منجر به بحران جدی اجتماعی شود.» موسی‌زاده تاکید کرد: «شرکت‌های دارویی بنگاه‌های اقتصادی قدرتمندی هستند که تنها بر اساس سود و زیان معامله می‌کنند و در این شرایط سخت و پیش‌بینی نشده تاکنون هیچگونه همراهی و تعامل امیدوارکننده‌ای با داروخانه‌ها نداشته‌اند.»

وی افزود: «بسیاری از داروخانه‌ها و حتی انجمن داروسازان با این شرکت‌ها مذاکره کرده و درخواست کرده‌اند تا مهلت پرداخت چک‌ها را به تعویق بیندازد، اما تاکنون این شرکت‌ها هیچ‌گونه پاسخی به انجمن داروسازان نداده‌‌اند.» نماینده انجمن داروسازان مهاباد در پایان تاکید کرد: «عدم مداخله جدی و تاثیرگذار از جانب مسئولین و نیز تامین نشدن به‌موقع دارو در داروخانه‌ها و حتی ارائه و عملیاتی نشدن راهکار فوری و مناسب ممکن است معضلی جدی را دامن‌گیر نیاز دارویی کشور کند.»
برچسب ها
دیدگاه کاربران

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد