ابهام در تعیین مصادیق شهدای مدافع سلامت
5 August 2020 ساعت: 10:8



 با وجود آنکه 80 درصد بیماران مبتلا به کرونا به مطب‌ها مراجعه می‌کنند، اما جامعه پزشکی شاغل در بخش‌های غیردولتی از شمول عنوان «شهید خدمت»، خارج شده‌اند
با علم به اینکه می‌دانند حتی احتمال مرگ نیز دور از انتظار نیست، اما همچنان سنگر خدمت را رها نکرده‌اند. در طول شش ماه اخیر، جمع زیادی از فعالان جامعه پزشکی در مسیر خدمت به بیماران مبتلا به کرونا، شهید شده‌اند و گروه پرشمار دیگری هم به ویروس کووید 19 مبتلا شدند.

بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از شش هزار نفر از کادر درمان در سراسر کشور به کرونا مبتلا شده‌اند. از این میان پرستاران ۲۲ درصد، پزشکان عمومی ۲۰ درصد، گروه داخلی 8 درصد و گروه زنان با 5 درصد بیشترین مبتلایان به این ویروس را تشکیل می‌دهند.

همچنین تاکنون ۱۴۰ نفر از اعضای جامعه پزشکی نیز به عنوان شهید مدافع سلامت شناخته شده‌اند. حسین کرمانپور، مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان نظام پزشکی ایران نیز یادآور می‌شود: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۲۰.۳۷ درصد شهدای مدافع سلامت از جامعه پرستاری هستند و ۱۹.۹ درصد سهم نیروهای غیر پزشک و ۶۰ درصد شهدای مدافع سلامت را جامعه پزشکی تشکیل می‌دهند. ۲۸ درصد شهدای جامعه پزشکی را پزشکان عمومی و ۳۲ درصد را سایر تخصص‌ها تشکیل می‌دهند. ۸.۴۵ درصد شهدای مدافع سلامت از جامعه پزشکی را گروه داخلی و ۵.۸ درصد را متخصصان زنان و زایمان تشکیل می‌دهند. همچنین سهم پزشکان اطفال از شهدای مدافع سلامت در بین جامعه پزشکی، ۴.۱۶ درصد، بیهوشی ۳.۲۹ درصد و قلب و عروق نیز ۲.۵ درصد بوده است.»

در این بین، نکته مبهم اینجاست که جامعه پزشکی شاغل در مراکز غیردولتی در شمول مصادیق شهدای خدمت نیستند. یعنی مثلا اگر در فرآیند خدمت به بیماران مبتلا به کرونا، یک پزشک شاغل در مطب شخصی خود یا یک پرستار شاغل در یک بیمارستان خصوصی فوت شود، در زمره شهدای خدمت قرار نمی‌گیرد.

همین اتفاق باعث نارضایتی و گلایه بسیاری از فعالان جامعه پزشکی شده است. آنها می‌گویند وقتی طبق آمارهای رسمی، حدود 80 درصد مبتلایان به کرونا به مطب‌ها مراجعه می‌کنند، چطور این گروه از پزشکان که در خطر جدی ابتلا به کرونا هستند، از شمول مصادیق شهدای مدافع سلامت، خارج شده‌اند؟

جامعه پزشکی را به شهروندان درجه یک و دو، تقسیم‌بندی نکنیم

برخی از فعالان جامعه پزشکی معتقدند که تفکیک کردن جامعه پزشکی فعال در درمان کرونا و تقسیم‌بندی آنها به بخش دولتی و خصوصی، کاملا خلاف عدالت و منطق است.

داریوش طاهرخانی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی پزشکان ایران هم در گفتگو با سپید به همین مساله می‌پردازد و می‌گوید: «هرچند که هم‌اکنون عمده بیماران مبتلا به کرونا در بخش دولتی بستری هستند، اما باید به این نکته توجه داشت که 80 درصد خدمات درمان سرپایی در کشور در بخش خصوصی انجام می‌شود. عمده افرادی که درگیر کرونا هستند، ولی نیاز به بستری پیدا نکرده‌اند، به بخش سرپایی مراجعه می‌کنند. بنابراین عمده کادر درمانی در بخش غیردولتی در مواجهه مستقیم با بیماری کرونا قرار دارند. اگر به آمار پزشکان و پرستاران مبتلا به کرونا که جانشان را از دست داده‌اند نگاه کنید، می‌بینید که در بسیاری از استان‌ها پزشکان بخش خصوصی در خط مقدم مقابله با کرونا قرار داشته‌اند. حتی مثلا در استان البرز، اولین شهید مدافع سلامت از جمله پزشکان فعال در بخش خصوصی بود. بنابراین تفکیک کردن بخش دولتی و خصوصی از یکدیگر و تقسیم‌بندی درمانگران کرونا، منطقی و عادلانه نیست.»

عضو سابق شورای عای نظام پزشکی کشور یادآور می‌شود: «بسیاری از فعالان جامعه پزشکی، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، جانشان را کف دستشان گذاشته‌اند و بدون هیچ چشمداشتی به بیماران مبتلا به کرونا خدمت می‌کنند. کادر درمان در همه بحران‌ها در کنار مردم بوده‌اند و حتی در زمانی که بسیاری از مشاغل و دستگاه‌های دولتی تعطیل بودند، کادر درمان در بخش دولتی و غیردولتی با حداکثر ظرفیت و توان خود به بیماران مبتلا به کرونا خدمت می‌کردند. کرونا ثابت کرد که جامعه پزشکی به دنبال منافع شخصی خود نیست و در مسیر ایثار و فداکاری، حجت را تمام کرد.

حتی بسیاری از فعالان بخش خصوصی که الزامی به ارائه خدمات درمانی نداشتند، مطب خود را در دوران بحران کرونا تعطیل نکردند و در کنار مردم ماندند. بنابراین خیلی کم لطفی است که حالا جامعه پزشکی را به بخش دولتی و خصوصی تقسیم‌بندی کنند و بین آنها تفاوت قائل شوند.»

رییس سازمان نظام پزشکی شهرستان تاکستان تصریح می‌کند: «قطعا آیین‌نامه تعیین مصادیق شهدای خدمت، نیاز به بازنگری دارد. همه اعضای کادر درمان باید به یک چشم دیده شوند و ما نباید در بحث درمان کرونا، جامعه پزشکی را به شهروندان درجه یک و درجه دو، تقسیم‌بندی کنیم.»

یک بام و دو هوا در تعیین مصادیق شهدای خدمت

برخی از فعالان جامعه پزشکی به طور رسمی از آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های تعیین مصادیق شهدای مدافع سلامت، انتقاد کرده‌اند و در نامه‌های رسمی، اعتراض خود را به گوش مسئولان رسانده‌اند.

در همین راستا، عباس کامیابی، رئیس انجمن پزشکان عمومی در نامه‌ای به ریاست جمهوری به آئین‌نامه تدوین شده در خصوص تعیین مصادیق شهید خدمت اعتراض کرد. در متن این نامه آمده است: «ضمن سپاس از همه‌ کسانی که خالصانه و عالمانه در مسیر صحیح مدیریت بحران کووید۱۹ برای نجات جان مردم خدمت می‌کنند، بدین‌وسیله مراتب اعتراض انجمن پزشکان عمومی ایران را به مفاد دور از انتظار «آیین‌نامه‌ی اختصاصی تعیین مصادیق و امتیازات شهید خدمت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» موضوع ابلاغیه‌ شماره ۲۲۷۵۸۰ مورخ ۷/۵/۱۳۹۹به دلایل ذیل اعلام می‌نماید.

پیش و بیش از هر چیز لازم به ذکر است، جان‌فشانی مدافعان سلامت که با چشم‌پوشی از تعلقات دنیوی و بنا به غیرت و نوع‌دوستی و فراتر از وظایف شغلی بوده است، با هیچ پاداشی قابل جبران نیست. خانواده‌ محترم این عزیزان، با امید به اجر اخروی و افتخار ملی، با این درد ساخته‌اند و چه بسا همچون بسیاری از خانواده‌های محترم شهدا و جانبازان جنگ، میلی به استفاده از مزایای مورد نظر دولت، نداشته باشند. آنچه در این مقال می‌آید، درد از نوع تفکری است که غیرمنصفانه، خاطر بازماندگان و مدافعان سلامت را مکدر می‌سازد.

اطلاق نام «شهید خدمت» که در بند «د» و تبصره‌های ذیل آن تصریح شده است، شامل پزشکان، پرستاران، بهیاران و همچنین دانشجویان پزشکی و پرستاری و کارکنان بخش خدمات ویژه است که شاغل در وزارت بهداشت و فعال در بیمارستان‌های ویژه‌ بستری کووید۱۹باشند. این بدان معنی است که هر آن‌کس، مستخدم یا محصل در دولت نباشد از شمول عنوان شهید خدمت خارج است، حتی اگر «خدمت» یکی باشد. البته این برداشت اولیه از متن آیین‌نامه‌ای است که به دلیل جامع و مانع نبودن، می‌تواند تفسیرهای متفاوتی را در بر داشته باشد. این استثنا و یا ابهام در آیین‌نامه شامل چه کسانی می‌شود؟

1. پزشکان شاغل در مطب‌ و سایر بخش‌های سرپایی و حتی پزشکان خانواده و تیم سلامت (ابهام دارد) که خط مقدم مقابله با این بیماری و مانع هجوم بیماران به بخش‌های بستری و البته آرامش دهنده‌ آنان بودند و خواهند بود.

2. کمک‌بهیاران، نیروهای خدماتی و پشتیبانی شاغل در سایر بخش‌های «غیر ویژه» یا سایر بیمارستان‌های دولتی که به صورت غیرمستقیم سرباری بیماران به ظاهر غیرکرونایی را تحمل کردند و خواهند کرد.

3. بیمارستان‌های مربوط به بخش خصوصی و نهادهای عمومی غیردولتی، همچون نیروهای مسلح و تامین اجتماعی که سرباری سایر بیماران بخش‌های دولتی را بر دوش کشیدند و خواهند کشید (که بعضا محل بستری بیماران کووید۱۹ نیز بوده‌اند و در مفاد آیین‌نامه ابهام دارد.)

4. پزشکان و پرستارانی که داوطلبانه و بنا به فراخوان انجمن‌ها، سازمان نظام پزشکی و حتی وزارت بهداشت به یاری همکاران خود در بخش دولتی شتافتند و جایگزین پزشکان و پرستاران بیمار و در قرنطینه شدند و خواهند شد.

به خاطر داشته باشیم که بسیاری از پزشکان، از جمله پزشکان عمومی فعال در بخش خصوصی، بدون هر گونه حمایت و تامین لوازم حفاظت شخصی در اوج همه‌گیری کرونا، بی‌حفاظ و فراموش شده به تشخیص و درمان بیماران شتافتند و متاسفانه بخش قابل توجهی از جان‌باختگان، از میان این عزیزان بوده‌اند.
شایسته بود این عنوان از ابتدا مطرح نمی‌شد تا بدین‌صورت نمونه‌ای دیگر از سوگیری‌ها و رفتارهای دوگانه نمود پیدا کند. بدین‌وسیله به نمایندگی از سوی جامعه پزشکان عمومی کشور ضمن اعتراض مجدد به آیین‌نامه مذکور انتظار دارد، اشکالات پیش‌گفت بدون فوت وقت، اصلاح یا شفاف و از این جامعه خدوم دلجویی شود.»

همچنین محمدرضا ظفرقندی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی نیز در نامه‌ای خطاب به سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، خواستار رفع نقایص آیین‌نامه اختصاصی تعیین مصادیق و امتیازات شهید خدمت در خصوص پزشکان مستقر در مطب‌ها و مراکز درمانی بخش خصوصی شد.

در بخشی از این نامه خطاب به وزیر بهداشت آمده است: «در این آئین‌نامه به لحاظ حقوقی نقش همکاران مستقر در مطب‌ها که در بخش مقدم مواجهه با بیماری هستند و نیز همکاران مستقر در بخش‌های خصوصی و بخش‌های جانبی و غیراختصاصی بیماری کرونا که البته مواجهه زیادی با بیماران مربوط داشته‌اند، بصورت شفاف تصریح نشده است.»

حال باید منتطر ماند و دید که تا چه حد این نامه‌های انتقادی می‌تواند موجب تغییر رویه دولت در تعیین مصادیق شهدای مدافع سلامت شود.

جزئیات آیین‌نامه تعیین مصادیق و امتیازات شهید خدمت

آیین‌نامه تعیین مصادیق و امتیازات شهید خدمت به تایید رئیس جمهوری نیز رسیده است. سعید اوحدی، رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران هم در توضیح جزئیات این آیین‌نامه یادآور شده است: «شهدای سلامت موضوع آیین‌نامه تعیین مصادیق و امتیازات شهید خدمت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با حفظ عنوان «شهید خدمت» از مزایا و امتیازات افراد «در حکم شهید» برخوردار می‌شوند. بعد از گزارش کار وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خدمت مقام معظم رهبری، موضوع شهدای حوزه سلامت در جلسه شورای عالی امنیت ملی تصویب شد و به تایید مقام معظم رهبری رسید. حسب تبصره ۳ مصوبه فوق، آیین‌نامه اجرایی شهید خدمت با مزایای «در حکم شهید» توسط ستاد ملی مدیریت کرونا تدوین و در تاریخ چهارم مردادماه امسال تصویب شد و به تایید رییس‌جمهوری محترم رسید. در تاریخ هفتم مردادماه امسال نیز توسط رییس سازمان اداری و استخدامی ابلاغ شد.»

به گفته اوحدی «در همین راستا کمیته‌ای در سطح ملی با مسئولیت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با حضور رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران، رییس سازمان اداری و استخدامی و رییس سازمان برنامه و بودجه تشکیل می‌شود. کمیته‌های استانی نیز در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مرکز استان و با عضویت مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان و رییس دانشگاه تشکیل می‌شود و مسئولیت کمیته استانی نیز بر عهده رییس دانشگاه مزبور است.»

معاون رییس جمهوری یادآور می‌شود: «شهدای خدمت موضوع آیین‌نامه تعیین مصادیق و امتیازات شهید خدمت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با حفظ عنوان «شهید خدمت» از مزایا و امتیازات افراد «در حکم شهید» موضوع ماده ۳ آیین‌نامه تعیین و احراز مصادیق عملی شهید، در حکم شهید و سایر مصادیق ایثارگری مصوبه هیات وزیران برخوردار می‌شوند. مصادیق شهدای خدمت پس از تشکیل پرونده و بررسی در کمیته استانی به کمیته ملی پیشنهاد می‌شود و پس از احراز نهایی در کمیته ملی تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار می‌گیرند.»

اوحدی خاطرنشان می‌کند: «پزشکان و فعالان عرصه سلامت در این برهه تاریخی کشورمان با تاسی به فرهنگ ایثار و شهادت در عرصه خدمت حضور دارند و تلاش‌های ماندگار فعالان حوزه درمان هرگز فراموش نمی‌شود. وظیفه همه ما نیز رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی است تا شاهد برطرف شدن بیماری کرونا از کشور باشیم.»

نباید از خاطر برد که حتی در بخش پاراکلینیک نیز بسیاری از فعالان آزمایشگاهی و تصویربردای پزشکی در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند و بسیاری از این خدمات پاراکلینیکی نیز در بخش غیردولتی انجام می‌شود. بنابراین در تعیین مصادیق شهدای خدمت باید این افراد هم شامل شوند تا با انگیزه و روحیه بهتری به ادامه کار بپردازند و احساس کنند که فداکاری آنها در مسیر خدمت به بیماران مبتلا به کرونا دیده می‌شود.
دیدگاه کاربران

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد