مباحثات و گمانهزنیهای سیاسی-رسانهای درباره تعیین صلاحیت یادگار امام ادامه دارد
در مراسم شب ۲۸ صفر در کانون توحید بود که سیدعلی خمینی حضور برادرش را در انتخابات خبرگان رهبری اعلام کرد: «خبر دارم که برادر بزرگوارمان جناب حاج حسنآقای خمینی به تبع دعوتهای گستردهای که توسط گروهها و اقشار مختلف از ایشان صورت گرفته و با توجه به مشورتهایی که با بزرگان و صاحبان اندیشه انجام داده است، تصمیمشان را گرفتهاند و برای انتخابات خبرگان ثبتنام خواهند کرد.» بعد از اعلام این خبر، واکنشها آغاز شد. عدهای میخواستند او نیاید؛ اما آمد و در انتخابات خبرگان رهبری ثبتنام کرد؛ اگرچه سیدحسن غایبِ آزمون علمی خبرگان بود. از زمانی که سیدحسن خمینی تصمیم گرفت تا در رقابتهای خبرگان پنجم ثبتنام کند، یکی از سوالاتی که درباره او مطرح شد، این بود که آیا او در آزمون علمی اجتهاد شرکت خواهد کرد یا نه؛ سوالی که البته روز ١۵ دی پاسخ آن داده شد و او در جلسه آزمون شرکت نکرد و به رسم همیشگی خود در مدرسه دارالشفای قم به کلاس درس خود رفت.
شایعه: عدم نیاز به شرکت در آزمون
در روزهای منتهی به برگزاری آزمون خبرگان، شایعهای در فضای مجازی دستبهدست میچرخید که آیتالله مومن، از اعضای شورای نگهبان، به سیدحسن خمینی گفته است که نیازی نیست او در آزمون اجتهادی شرکت کند؛ اما دفتر آیتالله مومن، این شایعه را با صدور بیانیهای تکذیب کرد. آیتالله مومن در مصاحبهای با خبرگزاری مهر گفته بود: «اجتهاد برای احراز صلاحیت خبرگان کافی نیست؛ بلکه باید علمیت افراد برای فقهای شورا اثبات شود. یکی از شرایط کاندیداهای خبرگان برای حضور در صحنه رقابت انتخاباتی، تایید اجتهاد آنها توسط فقهای شورای نگهبان است. یکی از آنها برگزاری آزمون اجتهاد است». او درباره کسانی هم که از حضور در این آزمون مستثنی هستند، گفته بود: «گاهی کسی که ثبتنام میکند، از قدیم رفیق ما و از ما هم فاضلتر بوده است و ما نیز او را میشناسیم، بنابراین چنین فردی نیازی به امتحاندادن ندارد. کسی هم که ما با او آشنایی نداریم اما در حوزه تدریس میکند، نوارهای جلسات درس او نیز موجود است، در مسائل سیاسی هم اظهارنظر کرده و مواضعش روشن است؛ این فرد هم نیازی به امتحان اجتهاد ندارد».
شورای نگهبان اطلاعیه داد
بعد از آن شورای نگهبان در اطلاعیهای که طی روزهای منتهی به آزمون صادر کرد، شرایط آنهایی که باید در آزمون شرکت میکردند و نیز کسانی که الزامی برای شرکت در آزمون نداشتند را اعلام کرد. براساس آن اطلاعیه، تنها اعضای فعلی مجلس خبرگان رهبری و کسانی که در گذشته در آزمون خبرگان که از طرف شورای نگهبان برگزار شده، شرکت کرده و از نظر علمی تایید شدهاند، میتوانستند در دومین مرحله از آزمون خبرگان یعنی آزمون ١۵ دی شرکت نکنند. نجاتالله ابراهیمیان، سخنگوی شورای نگهبان، در ادامه ابهاماتی که درباره اطلاعیه شورای نگهبان در گفتوگویی با سایت جماران در پاسخ به این سوال که «اگر افرادی باشند که از سوی مراجع عظام تقلید، اجتهادشان به تایید رسیده باشد و درس خارج فقه برگزار کنند، آیا باز هم الزام این است که فقط فقهای شورای نگهبان درباره اجتهاد آنها اظهارنظر کنند؟» گفت: «بله، همینطور است و قانون همین را عنوان میکند». او در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه «آیا فقهای شورای نگهبان میتوانند به نظر آیات عظام برای اجتهاد فردی توجه کنند؟»، گفت: «این امر ممکن است و این به اقناع خود فقهای شورای نگهبان بستگی دارد.»
گفته میشود سیدحسن اجازه اجتهاد خود را هم دریافت کرده است. هرچند تابهحال اعلام نکرده این اجازه یا بهبیاندیگر مجوز را از چه مراجعی دریافت کرده است؛ اگرچه عبدالواحد موسویلاری، وزیر کشور دولت اصلاحات، اعلام کرده بود سیدحسن اجازه اجتهاد خود را از طرف آیتالله وحیدخراسانی دریافت کرده است، او این اجازه را از سوی آیات دیگری هم دارد که هنوز اعلام نشدهاند. همچنین، گفته میشود آیاتی چون شبیریزنجانی، امینی، محقق داماد، سیدجعفر کریمی و غضنفریخوانساری اجتهاد سیدحسن را تایید و امضا کردهاند.
مراجع چه میگویند؟
این روزها حواشی بسیاری پیرامون اجتهاد سید حسن خمینی و رفتنش به مجلس خبرگان در فضای سیاسی کشور مطرح است. موافقان او، سید حسن را یک مجتهد تمام میدانند که احتیاج نیست امتحان بدهد و مخالفانش نیز معتقد هستند که یادگار امام همچون دیگر روحانیون باید برای ورود به مجلس خبرگان امتحان بدهد. آیتالله جوادی آملی از مراجع تقلید قم در مورد جایگاه علمی سید حسن خمینی میگوید: «سیدحسن آقا از نظر فقهی در زمره علمای بزرگی است که جلسات درس فقه و اصول را بسیار خوب و پربار برگزار میکند و بنده ایشان را از هر حیث واجد شرایط میدانم» همچنین آیتالله حاج شیخ عباس محفوظی از دیگر مراجع تقلید شیعه در قم ضمن تاکید بر مراتب فقهی و اجتهادی سید حسن خمینی از کاندیداتوری او برای مجلس خبرگان استقبال کرده بود. آیتالله سیدمصطفی محقق داماد، نیز گفت: «نظر بنده در مورد ایشان همان نظر اخوی می باشد. ایشان به رتبه اجتهاد و قدرت استنباط نائل آمده است». آیتالله هاشمزاده هریسی، عضو مجلس خبرگان، نیز در مورد اجتهاد سیدحسن خمینی میگوید: «در رابطه با سیدحسن آقا اطلاع ندارم که به آزمون دعوت شده است یا نه، اما میتوانند به جزوات تحقیقی او مراجعه کرده و اکتفا کنند و یا به حوزه درسی او مراجعه کنند و اصلا به امتحان دعوتش نکنند. اگر هم اینها را کافی ندانند و تشخیص دهند که باید به آزمون دعوتش کنند هم لابد تشخیصشان بوده است. گویا شورای نگهبان گزینه چهارم را انتخاب کرده و جزوه و کتب و کلاس وی را ملاک قرار نداده و میخواهد از طریق امتحان اجتهاد او را تشخیص دهد؛ در حالیکه او به دلیل جزوه و کلاسش میگوید که نیازی به حضور در آزمون ندارد.»