شواهد نشان میدهد که رژیم غذایی سالم از بروز بسیاری از مشکلات چشمی پیشگیری میکند. اگرچه ارتباط بین سلامت چشم و رژیم غذایی همانند ارتباط بین رژیم غذایی و بیماریهای قلبی قوی نیست، بدون شک پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوهها و سبزیجات میتواند به حفظ سلامت چشمها کمک کند.
از سوی دیگر، برخی بیماریهای مرتبط با اضافهوزن مانند دیابت میتوانند مشکلاتی را برای سلامت چشمها ایجاد کنند. در این موارد کاهش وزن یا حفظ وزن در محدوده طبیعی به سلامت چشمها کمک میکند. دیابت از طرق مختلف روی بینایی اثر میگذارد. یکی از عوارض جدی دیابت رتینوپاتی است که طی آن به عروق خونی کوچک در شبکیه چشم آسیب وارد میشود. در بیماران مبتلا به دیابت کنترل قند خون، فشارخون و سطوح کلسترول خون به طور قابلتوجهی خطر ابتلا را به بیماریهای چشمی مرتبط با بیماری دیابت کاهش میدهد.
مواد غذایی مفید برای سلامت چشم
مواد غذایی غنی از ویتامین های C و E، روی، لوتئین، زآگزانتین و اسیدهای چرب امگا 3 شامل دوکوزا هگزانوئیک اسید (DHA) و ایکوزا پنتانوئیک اسید (EPA) در حفظ سلامت چشمها نقش دارند. این مواد مغذی با کاهش خطر ابتلا به دژنراسیون وابسته به سن ماکولا (AMD)، آب مروارید و خشکی چشمها در ارتباط هستند.
رژیم غذایی غنی از آنتیاکسیدانها خطر ابتلا را به آب مروارید کاهش میدهد. آنتیاکسیدانها مانند ویتامینهای C و E، فلاونوئیدهای گیاهی و برخی مواد معدنی مانند سلنیم از سلولها در برابر اکسیدایون و آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. اکسیداسیون سبب تغییر چربیها و پروتئینها در عدسی چشم میشود. پیروی از یک رژیم غذایی سرشار از میوهها و سبزیجات به تامین آنتیاکسیدانهای مورد نیاز بدن کمک میکند.
ویتامین C دارای خاصیت آنتیاکسیدانی است، در انواع میوه و سبزیجات وجود داشته و خطر آب مروارید را کاهش میدهد. همچنین این ویتامین همراه با سایر مواد مغذی ضروری سرعت پیشرفت AMD را میکاهد.
ویتامین E نیز نوعی آنتیاکسیدان قوی در انواع آجیل و دانه آفتابگردان است که از چشم در مقابل مولکولهای بیثبات به نام رادیکالهای آزاد که سبب تخریب بافتهای سالم میشوند، محافظت میکند.
لوتئین و زآگزانتین در سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم بروکلی، فلفل دلمهای، انبه، ذرت و تخممرغ یافت میشوند. این مواد مغذی خطر بیماریهای مزمن چشمی را مانند AMD و آب مروارید کاهش میدهند.
فلاونوئیدها در مواد غذایی مانند چای، مرکبات، گیلاس، حبوبات و سویا، سلنیم در غذاهای دریایی و برنج قهوهای و روی در گوشتها، حبوبات و انواع آجیل یافت میشوند.
چربیها بخش مهمی از رژیم غذایی روزانه را تشکیل میدهند. چربیها در حفظ یکپارچگی سیستم عصبی، تامین سوخت سلولها و تقویت سیستم ایمنی نقش دارند. اسیدهای چرب امگا 3 برای حفظ سلامت چشم و عملکرد شبکیه حائز اهمیت هستند.
برخی مطالعات نشان دادهاند که اسیدهای چرب امگا 3 اثرات مثبتی بر علائم ناشی از خشکی چشم دارند. امگا 3 مورد نیاز بدن از طریق رژیم غذایی و با مصرف ماهیهای چرب مانند سالمون تامین میشود. بنابراین توصیه میشود در هفته حداقل 2 بار ماهی مصرف شود. امگا 3 در دانه بزرک، گردو و تخم مرغ غنی شده با امگا 3 نیز یافت میشود.
حمیدرضا فرشچی