امیر پروسنان
سومین کنگره فناوریهای نوین آزمایشگاهی از 12 مهر در مرکز همایشهای رازی، آغاز به کار کرد. این کنگره در هشت پانل شروع به کار کرد که در روز اول و در اولین پانل به بحث تخصیص منابع در فناوریهای نوین آزمایشگاهی و در پانل دوم به موضوع، فناوریهای پیشگیرانه و تشخیصی در آسیب و بیماریهای کلیوی پرداخته شد. سید حسین فاطمی که ریاست این کنگره را بر عهده دارد طی پیامی آغاز به کار آن را اعلام کرد و گفت: «آزمایشگاههای کشور در صف مقدم برنامه تحول سلامت هستند و امروز بدون عبور از دالان آزمایشگاه تشخیص طبی، طرحریزی درمان غیر ممکن است. از طرف دیگر پیشرفت علوم پزشکی در کشور قابل توجه است.» وی با اشاره به لزوم رشد تشخیص آزمایشگاهی و سطح خدمات این حوزه افزود: «سطح خدمات آزمایشگاهی باید به قدری افزایش یابد که از نظر علمی هم تراز سایر رشتههای پزشکی قرار گیرد. برای رسیدن به این هدف مهم و با توجه به استقبال آزمایشگاههای کشور در سالهای گذشته، با برگزاری سومین همایش فناوریهای نوین آزمایشگاهی، تلاش میکنیم گامی برای ارتقای علمی و کیفی آزمایشگاهها بر داریم.» در ادامه علی اکبر پورفتحالله، رئیس سازمان انتقال خون کشور طی سخنانی به ضعفهای آزمایشگاهی اشاره کرد و گفت: «ما در عرضه خدمات آزمایشگاهی شاهد پیشرفتهای شگرفتی هستیم و پابهپای کشورهای دنیا حرکت میکنیم.» پورفتحالله با اشاره به برگزاری کنگرههای متنوع آزمایشگاهی در کشور افزود: «همکاران ما در انجمن متخصصین آزمایشگاهی بحث فناوریهای نوین را در پیش گرفتهاند و همکاران دکترای علوم آزمایشگاهی بحث، ارتقا و کنترل کیفیت را پیگیری میکنند و این جای خوشبختیاست که تنوع دیدگاهها در کنار هم قرار گرفته و بخشهای مرتبط با خدمات آزمایشگاهی را پوشش میدهند.» رئیس سازمان انتقال خون کشور با تاکید بر این که ما فقط خدمات آزمایشگاهی را به خوبی پوشش دادهایم و در عرصههای دیگر مجموعه زنجیره آزمایشگاه، بسیار کوتاهی کردهایم، اظهار کرد: «اگر جامعه آزمایشگاهی را با جامعه داروسازی مقایسه کنیم، میتوان گفت همه زنجیره داروسازی کشور از جمله تولید، فرمولاسیون، واردات دارو و همه مسائل مربوط به آن در اختیار داروسازان است و برای آن برنامهریزی میشود و البته شاهد موفقیتهای خوبی در عرصه خدمات دارویی در کشور هستیم.» وی با اشاره به این الگو افزود: «ما در بحث آزمایشگاه، فقط در قسمت خدمات کار کردهایم و در خصوص زنجیره تولید هیچ کاری انجام ندادهایم و دچار ضعفهای زیادی هستیم.» پورفتحالله در ادامه به وجود مشکلات در خصوص کیتهای آزمایشگاهی الایزا اشاره کرد و افزود: «این کیتها تکنولوژی چندان پیچیدهای ندارند و در عین حال کیتهایی هستند که روزانه مصرف زیادی در آزمایشگاه دارند.» وی به واردات در حیطه تجهیزات آزمایشگاهی نیز اشاره کرد و گفت: «امروزه با دیپلماسی مناسبی که دولت تدبیر و امید در پیش گرفته، بستر بسیار مناسبی در کشور ایجاد شده است و باید از این فرصت استفاده کرد.» پورفتحالله به واردات سالانه 8 میلیون تست فقط برای سازمان انتقال خون اشاره کرد و افزود: «آیا این 8 میلیون تست نمیتواند انگیزهای برای بستر تولید ایجاد کند و نمیتوانیم به جای اینکه تست را بخریم، این شرط را بگذاریم که خط تولید آن را با برند معتبر به کشور بیاوریم تا زمینه اشتغال ایجاد شود؟» وی افزود: «ساخت و تولید بسیاری از محصولات مصرفی در آزمایشگاههای کشور، در ترکیه یا کشورهای عربی انجام میشود.» پورفتحالله در خصوص خدمات آزمایشگاهی نیز به توانایی ایران برای حضور در کشورهای منطقه اشاره کرد و گفت: «به طور مثال نمونههای تست شده در آزمایشگاههای انگلستان به هند ارسال میشود و پاسخ از آنجا به انگلستان باز میگردد و این برای انگلستان یک بازار ارزان خدمات آزمایشگاهی را ایجاد کرده است.» وی با نگاهی به اقتصادی کردن چرخه آزمایشگاه گفت: «ما همیشه در خصوص پایین بودن تعرفهها ایراد گرفتهایم و نگاهی به فرایند اقتصادی کردن آزمایشگاهها نکردهایم. به این توجه نداشتیم که بخشی از کاهش قیمتها شامل تولید و اقتصادی کردن چرخه آزمایشگاه میشود.» رئیس سازمان انتقال خون در خصوص بحث رنکینگ آزمایشگاهها، ممیزیها و تدوین استانداردهای واردات تجهیزات و ملزومات آزمایشگاهی گفت: «بحث ممیزیها و بازرسی باید جدی گرفته شود و این کار باید توسط انجمنهای آزمایشگاهی و متخصصین آزمایشگاه صورت بگیرد.» پورفتحالله به لزوم وجود یک نقشه راه و برنامه راهبردی برای آزمایشگاهها اشاره کرد تا بر اساس آن تعهدی ایجاد شود و افزود: «وقتی وارد این بحث میشویم همه منتظرند تا دولت فکری کند، در حالی که همیشه آزمایشگاهها در دست متخصصین آزمایشگاه بوده است. نقشه راه باید توسط ما تدوین و عملیاتی و به دولت تحمیل شود تا اجرایی گردد.» مدیر کل دفتر توسعه فناوری سلامت معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و درمان نیز طی صحبتهایش با اشاره به اهمیت پژوهش گفت: «مقالههای زیادی در دانشگاهها منتشر میشود و این جایگاه بسیار خوبی را در دنیا برای ما ساخته است.» حسین وطن پور افزود: «تعداد مقالههای ما در حوزه پزشکی، با توجه به جدا شدن دانشگاه علوم پزشکی از دانشگاههای علوم، تحقیقات و فناوری، افزایش یافته است.» وی افزود: «نتیجه این پژوهشها به اینجا ختم شده که ما پنجمین کشور تامینکننده نیروهای متخصص هستیم و بخش عظیمی از نیروهای متخصص در حال مهاجرت هستند.» وطن پور با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در رابطه با حمایت از تولیدات داخلی گفت: «چقدر توانستهایم با این سطح علم و پژوهش در مقابل واردات بایستیم؟ کسی مخالف واردات نیست. چرا که باید با دانش روز دنیا آشنا باشیم و برای ایجاد رقابت و کیفیت به واردات نیاز داریم، اما تراز آن اهمیت دارد.» وی به فراهم کردن زمینه مناسب برای محققین دانشگاهها و برگشت نیروهای متخصص و ایجاد فضای مناسب برای عملی کردن ایدهها و دانش آنها نیز اشاره کرد. در ادامه مراسم افتتاحیه، سیامک میراب سمیعی، مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت نیز به لزوم انجام بحث نظام یکپارچه مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی در این کنگره اشاره کرد. لازم به ذکر است این کنگره به همت انجمن متخصصین علوم آزمایشگاهی بالینی ایران، انجمن تامین کنندگان تجهیزات آزمایشگاهی و دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار میشود و تا 14 مهر ماه ادامه دارد.