در دندانپزشکی نوین، لیزر جایگاه مهم و ویژهای دارد که به کارگیری آن میتواند کلید بسیاری از مشکلات بیماران دهان و دندان باشد. با اینکه لیزر امروزه در بسیاری از حوزههای تخصصی استفاده میشود اما در دندانپزشکی نقش مهمی را ایفا میکند. به همین خاطر زمانی که در حاشیه کنگره به نهاب، متخصص لیزرتراپی از کشور انگلستان برخوردیم، در این رابطه با وی به
گفت و گو نشستیم.
لیزر در بیماریهای لثه تا چه اندازه میتواند موثر باشد؟
لیزر سه وظیفه دارد: نخست برش بافت لثه است و دوم استریل و ضدعفونی کردن آن. خصوصاً زمانی که این ضدعفونی در بخش ریشه دندان و اتصال آن به لثه وجود داشته باشد. سومین کارکرد لیزر هم، لیزردرمانی با سطح یا انرژی پایین است. گاهی مشکلات کوچکی وجود دارد که بدون نیاز به درمانهای پردرد و با خطر آسیب بالا به راحتی میتوان از لیزر برای درمان استفاده کرد. بنابراین به صورت کلی وظیفه لیزر، جراحی، ضدعفونی کردن و درمان بیماریهای دندان و لثه است. در واقع این نور، بخش مهم و اعظمی از کار دندان پزشکی را شامل میشود و در همه حوزههای تخصصی دندانپزشکی، نقش دارد.
استفاده از لیزر تا چه اندازه میتواند عفونت را در دهان کاهش یا حتی افزایش دهد؟
لیزر میتواند عملکرد بد نیز داشته باشد و نمیتوان آن را انکار کرد. برای مثال اگر دندانپزشکان پس از هر بار استفاده از ابزار خود، در بیمار بعدی آن را ضدعفونی نکنند یا این کار را با سهلانگاری انجام دهند، عفونت از فردی به فرد دیگر منتقل خواهد شد و به شدت خطرناک خواهد بود. ابزار استفاده از لیزر هم به همین صورت است. باید حتماً پس از استفاده از آن به خوبی و با دقت و حوصله ضدعفونی شود تا به جای درمان برای بیمار مشکلزا نباشد. زیبایی وجودی لیزر در این است که ما گرما در اختیار داریم. گرما 99/9 درصد باکتریهای مضر موجود در دهان را از بین میبرد. گاه باقی باکتریهای لازم نیز کشته میشوند اما بدن میتواند آنها را بسازد و جایگزین کند. بنابراین در استفاده از نور لیزر ما مطمئن هستیم عمل ضدعفونی به خوبی انجام شده است. زیبایی دیگری که در لیزر و استفاده از آن وجود دارد، این است که هیچ دردی برای بیمار ندارد و بدون نیاز به بی حسی و یا بیهوشی، بیمار با بهترین روش ممکن، یعنی گرما، بیشترین نتیجه را میگیرد. به محض اینکه آن را روی بیمار اعمال میکنیم، درمان انجام میشود و تاخیر ندارد. بیمار پس از آن بدون درد و مشکل از کلینیک خارج میشود و میتواند بدون خدشای در تواناییهایش به باقی کارهای روزانه خود برسد. هرچند من نمیدانم چرا اسم لیزر برای این نور استفاده میشود. این نام برای این راه درمانی نامناسب است. چراکه زمانی که از لیزر نام میبریم بیشتر به یاد نورهای خطرناک و کشنده و برندهای میافتیم که در فیلمهای علمی تخیلی از چشمان افراد بیرون میزند!
چه نامی برای لیزر پیشنهاد میکنید؟
واحد مدیریت بافت نرم! (می خندد) نمیدانم چه باید آن را نامگذاری کرد. اما باید در نظر داشت لیزر نه نور و نه گرمای کشنده دارد و تنها سطح پایینی از اشعه است که از آن برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده میشود. از سوی دیگر میتوان گفت این اشعه سطح بسیار پایینتری نسبت به اشعههای رادیولوژی و و سی تی اسکن و دستگاههایی شبیه به آن دارد.
تا چه اندازه استفاده از لیزر برای دندانپزشکان اختیاری است؟
دندانپزشکان مجبور به استفاده از لیزر نیستند و میتوانند از باقی ابزار هم استفاده کنند. اما برای این کار باید لثه را ببرند، از مواد ضدعفونیکننده استفاده کنند که گاه برای بیماران سوزناک و دردآورد است و زخم ایجاد شده بر اثر درمان، خود میتواند در صورت عدم رسیدگی عامل بسیاری از عفونتها باشد. بیمار هم نه تنها خون از دست میدهد، بلکه در دو تا سه هفته آینده، درد بسیار زیادی را تحمل میکند که امکان دارد او را از فعالیتهای روزانه بازدارد. تمام دندانپزشکان زمانی از دانشگاه فارغالتحصیل میشوند که استفاده از لیزر به آنان آموزش داده نمیشود. بنابراین همه آنها میتوانند بیماریها را بدون استفاده از لیزر درمان کنند. اما همانطور که دریل در دندان پزشکی، دست راست این حوزه پزشکی محسوب می شود، لیزر دست چپ آن است.