جدیدترین آزمایشها روی موشها و هفت داوطلب انسانی نشان میدهد که خطر شیرین کنندههای مصنوعی برای چاقی بیشتر از چیزهایی است که شکر طبیعی دارند. درواقع، تحقیق جدیدی نشان میدهد که شیرینکنندههای مصنوعی استفاده شده در نوشیدنیها و غذاهای رژیمی، میتوانند سبب چاقی و دیابت شوند. آزمایشها روی موشها و انسانها نشان میدهد که مواد جایگزین شکر معمولی، متابولیسم بدن را تغییر میدهند و با تغییر باکتریهای موجود در شکم، منجر به افزایش قند خون و ایجاد بیماریهایی در بدن میشوند. آزمایش روی افرادی که به آنها مقادیری ساخارین داده شده بود، نشان میدهد چنین تغییراتی برای بدن نیاز به زمان طولانی ندارد و تنها ۴ روز برای آن کفایت میکند.
پژوهشگران شرکتکننده در این آزمایش میگویند استفاده وسیع از این ترکیبات شیمیایی در نوشیدنیها و غذاهای رژیمی میتواند منجر به ایجاد چاقی و دیابت فراگیر در جهان شود. دیگر کارشناسان اما احتیاط بیشتری دارند و به این واقعیت اشاره میکنند که بخش عمده این تحقیق روی موشها انجام گرفته و تنها 7 نفر در بخش انسانی این آزمایش شرکت داشتند که مقادیر بسیار زیادی از این شیرینکنندهها را دریافت کردهاند. پژوهشهای پیشین نشان داده بود که شیرینکنندههای مصنوعی همچون کندرل و سوییتکس میتوانند منجر به تحریک پدیدهای به نام «دندان شیرینی» شوند که طی آن مصرفکنندگان این مواد به احتمال بیشتری به دنبال غذاهای حاوی شکر خواهند بود. اما تحقیق جدیدی که در مجله نیچر منتشر شده، نشان میدهد که شیرینکنندههای مصنوعی، خودشان میتوانند متابولیسم بدن را تغییر داده و بدن را در شرایطی قرار دهند که آسانتر وزن را اضافه کند.
دانشمندان از 3 نوع از پرکاربردترین شیرینکنندهها (ساخارین، ساکرولوز و آسپارتام)، یکی را همراه با آب به موشها خوراندند و دریافتند که آنها متابولیسم بدن را تغییر میدهند و قند خون را در مقایسه با موشهایی که به آنها شکر خورانده شده بود، بیشتر افزایش میدهند. زمانی که آنها از آنتیبیوتیکها برای از بین بردن باکتریهای شکم استفاده کردند، عدم تحمل گلوکز که ناشی از این شیرینکنندههای مصنوعی بود، از بین رفت که نشان داد شیرینکنندهها مقصر این امر بودند. پس از آن، پژوهشگران این میکروبها را از موشهایی که شیرینکنندههای مصنوعی خورده بودند به موشهایی که در شکمشان هیچ باکتری نبود انتقال دادند و نتیجه آن انتقال کامل عدم تحمل گلوکز بود. این آزمایش نشان داد تغییراتی که برای باکتریهای شکمی رخ داده بود، باعث تغییراتی در متابولیسم شده است. بررسیها نشان از تغییراتی در این باکتریها داشت که نقششان در تمایل به چاقی، دیابت و عوارض این مشکلات هم در انسانها و هم در موشها شناخته شده است. تحقیقی مستقل روی ۴۰۰ نفر نشان داده افرادی که به طور مرتب شیرینکنندههای مصنوعی استفاده میکنند، باکتریهای شکمی متفاوتی نسبت به آنهایی دارند که این کار را نمیکنند. همچنین این افراد سطح بالاتری از قند خون دارند و عدم تحمل گلوکز بالاتری از خود نشان میدهند که این مساله آنها را در خطر بزرگتری از ابتلا به چاقی و دیابت قرار میدهد. محققان بر این باورند که باکتریهای رودهای معینی، توسط مواد نامعلومی با شیرینکنندههای شیمیایی واکنش میدهند که این کار منجر به پاسخی شبیه به اوردوز قند در خون میشود که این نیز منجر به تغییراتی در توانایی بدن برای استفاده از شکر میشود. محققان میگویند که این یافتهها هشداردهنده است و آنهایی که سعی میکنند وزن خود را کاهش دهند باید درباره مصرف شیرینکنندههای مصنوعی نیز فکر کنند. دکتر نیتا فروهی، سرپرست برنامه در بخش اپیدمیولوژی MRC در دانشگاه کمبریج میگوید: «که این تحقیقها در موش یک پیشرفت مهم را در فهم اینکه این مواد چطور سبب اختلال متابولیک میشود، سبب شده است. اما او میافزاید که تحقیق بیشتری روی انسانها مورد نیاز خواهد بود.»
Science Daily