عفونت محل عمل جراحی از عوارض هر نوع جراحی به شمار میرود که دانستن نحوه تشخیص و درمان صحیح آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. با توجه به افزایش روزافزون مقاومتهای آنتیبیوتیکی و به خصوص افزایش شیوع عفونت با استافیلوککهای مقاوم به متیسیلین، نیاز به تغییر دستورالعملهای قدیمیتر موجود به شدت احساس میشود. خوشبختانه جامعه متخصصین عفونی آمریکا به تازگی راهنمای جدیدی را در این زمینه منتشر کرده که در این نوشتار تقدیم حضور میشود. در انتها نیز خلاصه راهکارهای پیشنهادی برای رسیدگی و درمان مناسب عفونتهای جدی بافتهای نرم آورده شده است.
پس از عمل جراحی اولین نشانهای که توجه پزشک را به احتمال بروز عفونت محل زخم معطوف میکند، تب است. در صورتیکه تب ظرف 48 ساعت اول تا 4 روز پس از جراحی پدید آمده باشد بعید به نظر میرسد که عفونت زخم سبب به وجود آمدن این نشانه شده باشد. با این حال برای رد این احتمال باید معاینه عمومی کامل و نیز بررسی دقیق محل عمل انجام شود. در صورت عدم وجود نشانههای بیماری سیستمیک و طبیعی بودن زخم محل جراحی، عفونت محل زخم رد شده و نیازی به بررسی بیشتر نیست. در صورتیکه محل زخم طبیعی و فاقد علایم التهابی یا ترشح باشد، علیرغم حضور نشانههای بیماری سیستمیک، عفونت زخم وجود نداشته و باید به دنبال سایر علل ایجاد تب در بیمار بود. اما در صورت وجود نشانههای سیستمیک و نیز خروج ترشح از زخم وحضور علایم التهاب موضعی قابلتوجه، انجام رنگآمیزی گرم جهت رد عفونت با استرپتوکوک و کلستریدیوم توصیه میشود. اگر جواب اسمیر منفی گزارش شد، باید به دنبال سایر علل به وجود آورنده تب در بیمار بود و در صورت مشاهده هر یک از دو میکروب فوق، باید بخیهها باز شده و زخم بیمار دبرید شود، سپس زخم باز گذاشته شده و درمان با پنیسیلین به همراه کلیندامایسین برای بیمار آغاز شود. در مواردی که امکان رنگآمیزی گرم وجود ندارد، باز کردن زخم و تخلیه ترشحات انجام شده و در مناطقی که شیوع عفونت با استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متیسیلین بالاست درمان با ونکومایسین، داپتومایسین یا لینزولید تا آماده شدن جواب کشت و حساسیت آنتیبیوتیکی پیشنهاد میشود.
هنگامیکه تب پس از گذشت 4 روز از انجام جراحی پدیدار شده باشد، محل زخم باید به دقت بررسی شده و هر گونه قرمزی یا سفتی و اندوراسیون دور زخم مورد توجه قرار گیرد. در صورت طبیعی بودن ظاهر زخم و عدم وجود نشانههای موضعی عفونت، باید به دنبال علل دیگری برای ایجاد تب بود اما در صورت وجود قرمزی و سفتی در محل جراحی باید بخیهها باز شوند. اگر بیمار علایم سیستمیک عفونت را نداشته باشد، یعنی تب وی کمتر از 38 درجه بوده و شمارش گلبولهای سفید وی کمتر از 12000 باشد و قطر قرمزی دور زخم کمتر از 5 سانتیمتر باشد، نیازی به درمان آنتیبیوتیکی نبوده و تنها تعویض مکرر پانسمان کفایت خواهد کرد. اما در صورت وجود هر یک از نشانههای فوق (تب بیشتر از 38 درجه، گلبول سفید بیشتر از 12000 و قطر قرمزی از محل برش جراحی بیشتر از 5 سانتیمتر به همراه سفتی یا هرگونه نکروز) علاوه بر تعویص زود به زود پانسمان، آغاز درمان آنتیبیوتیکی نیز توصیه میشود. در صورتیکه محل عمل روی تنه، سر وگردن یا اندامها باشد و به اصطلاح زخم تمیز باشد، درمان با سفازولین یا ونکومایسین (در بیماران دچار حساسیت نوع یک به آنتیبیوتیکهای بتالاکتام به صورت بروز کهیر یا واکنش آنافیلاکسی) آغاز شده و تا زمان رد احتمال عفونت با استافیلوکوک مقاوم به متیسیلین ادامه داده میشود. اما اگر جراحی روی دستگاه گوارش، پرینه یا دستگاه تناسلی زنانه صورت گرفته باشد، درمان با یک سفالوسپورین به همراه مترونیدازول یا لووفلوکساسین به اضافه مترونیدازول یا کارباپنم صورت میگیرد.
ادامه دارد....
ارغوان حاجشیخالاسلامی