تنگی کانال نخاعی از علل شایع کمردرد است. تنگی کانال نخاعی بیماری است که افراد میانسال و سالمند سنین ۵۰ تا ۶۰ سال را درگیر میکند، امروزه با پیشرفت علم فعالیتهای حمایتی به نام عمل مداخله گرایانه یا کم تهاجم وجود دارد که باعث میشود بیمار روبه بهبودی رفته و نیازی به بیهوشی و جراحی نداشته باشد. کانال نخاع کانالی است که از نظر آناتومی بافت نرمی دارد و در اثر تنگ شدگی استخوانی، ایجاد خارهای استخوانی، برجسته شدن یا بیرون زدگیهای بین مهرهای، گرفتگی دیسک و تغییر شکل استخوانی که در اثر لغزندگی و جابجایی فرم استخوان ایجاد میشود، موجب تغییر شکل بافت استخوانی میشود. نخاع درون کانال استخوانی قرار دارد که از پشت سرهم قرار گفتن مهرهها تشکیل شده است و اگر به دلایلی این کانال تنگ شود، فضای مورد نیاز نخاع کم و به آن فشار وارد میشود. همچنین فشار وارد شده به اعصابی که از نخاع خارج میشود و به اندام تحتانی میرود، موجب بروز علایم بیماری میشود. عوامل تنگی کانال نخاعی مادرزادی که به صورت فضای کوچک و تنگ است، زودتر مشخص میشود. در برخی بیماران فضای داخل کانال به صورت مادرزادی تنگتر از حالت عادی است و این افراد بیشتر از بقیه در معرض ایجاد علایم تنگی کانال نخاعی هستند. همچنین بیمارانی که دچار لغزندگی یا انحراف ستون فقرات هستند؛ بیشتر از سایرین در معرض خطر ایجاد تنگی کانال قرار دارند. بسیاری از بیمارانی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند بدون علامت هستند و به تدریج با گذشت زمان، درد در کمر و پا به همراه بیحسی زیاد میشود و ممکن است بعضی روزها این درد وجود نداشته باشد. همچنین تشدید درد میتواند به صورت درد سیاتیکی با انتشار به پاها ایجاد شود و درد در راه رفتن طولانی یا ایستادن طولانی ایجاد میشود. تنگی کانال نخاعی در مرد و زن شیوع یکسانی دارد. بروز این بیماری با پیرشدن دیسک بین مهرهای ایجاد میشود که با افزایش سن، دیسک بین مهرهای محتوای آب خود را از دست داده، چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب نزدیک ترشدن مهرهها به یکدیگر میشود که این نزدیک شدن مهرهها مشکلاتی را برای بیماران ایجاد میکند. انجام ام آر آی مهمترین وسیله تشخیص تنگی کانال نخاعی است. استفاده ازکمربند طبی یا لوازم ارتوپدی فنی حمایت کننده، انجام فیزیوتراپی، آب درمانی، درمان دارویی با ضد دردهای ساده یا داروهای ضد التهاب، طب سوزنی و انجام ورزشها و تمرینات مخصوص جزو درمانهای غیرجراحی تنگی کانال نخاعی است که به بیماران جهت جلوگیری از پیشرفت آن کمک زیادی میکند. مشکلات تیروئید، دیابت و چاقی از بیماریهایی هستند که در افزایش تنگی کانال نخاعی نقش بسزایی دارند، بنابراین در بیمارانی که مشکل حرکتی پیش رونده، اختلال در کنترل ادرار، مدفوع و محدودیت شدید حرکتی دارند، عمل جراحی انجام میشود. پیش از این درمان دیسک کمر و تنگی کانال نخاعی تنها توسط عمل جراحی صورت میگرفت، اما امروزه و با پیشرفت علم یک سری فعالیتهای حمایتی به نام عمل مداخله گرایانه یا کم تهاجم وجود دارد که باعث میشود بیمار رو به بهبودی رود و دیگر نیازی به بیهوشی و جراحی نداشته باشد. در عمل مداخله گرایانه از ژلهای ترمیم کننده دیسک کمر به نام استروئید استفاده میشود که بیمار به صورت سرپایی بستری میشود و بعد از بیحسی موضعی در اتاق عمل، استروئید را از طریق سوزنهای بلند و نازک زیر دستگاه فلوروسکوپ به داخل فضای تنگ شده کانال نخاعی وارد میکنند و پس از اطمینان از محل تزریق داروی مورد نظر، تزریق و تنگی برطرف میشود.
مجید حیدریان
فوق تخصص درد