این روزها اخبار وقوع سیل و زلزله در مناطق مختلف کشور مدام به گوشمان میرسد. وقوع سیل در روزهای گذشته در برخی استانها باعث شد که راهها مسدود و کمکرسانی به مردم با اختلال مواجه شود و باز هم عدهای از هموطنانمان یا جان خود را از دست دادند یا مفقود شدند و باز هم خلاء اورژانس هوایی در کشور بیش از هر زمان دیگری احساس شد.
البته ماجرا تنها مربوط به وقوع سیل و زلزله در کشور نیست و حوادث جادهای و دیگر حوادث غیرمترقبهای که در کشور اتفاق میافتد، به دلیل زندگی ماشینی امروز امدادرسانی را با اختلال مواجه کرده است. در صورتی که با حضور به موقع اورژانس میشد از بسیاری از مرگومیرها جلوگیری کرد. حال که تفاهمنامه همکاری وزارتبهداشت و هلالاحمر به امضاء رسیده، امیدی تازه به منظور انجام اقدامات اورژانسی سریع و به موقع ایجاد شده است. البته در این بین مشکل کمبود منابع در وزارت بهداشت و هلال احمر این نگرانی را ایجاد میکند که این طرح بزرگ که به بودجه بالایی نیاز دارد در مرحله عملیاتی با مشکل روبرو شود. مرتضوی، سخنگوی سازمان امداد و نجات کشور در گفتگو با «سپید» در خصوص لزوم توجه به امداد هوایی میگوید: «جمعیت هلال احمر متولی بحث امدادرسانی در خارج از شهرها و مناطق صعب العبور ،است در نتیجه به همین نسبت هم ضرورت امداد هوایی مشخص میشود که به چه صورت باید انجام شود. در شهرها آتش نشانی و اورژانس متولی این اقدام است و در خارج از شهرها، جادهها، مناطق صعب العبور، کوهستانی، صحرایی و مناطقی که اورژانس و آتش نشانی نمیتواند سرویس ارائه دهد،هلالاحمر این اقدام را انجام میدهد. بنابراین در این قسمت است که لزوم اورژانس هوایی بیش از هر زمان دیگری به خصوص در شرایط اضطراری احساس میشود.»
چندی پیش علی اصغر احمدی، دبیر کل جمعیت هلال احمر گفته است: «اگر دولت علاقهمند است که این خدمت از سوی هلال احمر باشد، اورژانس هوایی را جزو وظایف و ماموریتهای هلال احمر قرار دهد و در نتیجه ردیف تملک دارایی،ردیف استخدامی و هزینه جاری آن را در اختیار هلال احمر قرار دهند.» این موضوع نشان میدهد که هلالاحمر برای انجام ماموریت خود حتی اگر متولی آن هم نباشد و با مشارکت وزارت بهداشت این اقدام را انجام دهد، به بودجه کلانی نیاز دارد که بتواند بالگردهای مورد نیاز را خریداری کند.
حال انجام مذاکرات کارشناسی به منظور عقد قرارداد بین وزارت بهداشت و هلالاحمر آغاز شده تا جزئیات این طرح و اینکه چه کسی تولیگری آن را بر عهده گیرد مشخص شود. چرخساز، رئیس سازمان امداد و نجات کشور با اشاره به اینکه پس از امضای تفاهمنامه جلسات هلال احمر با وزارت بهداشت به منظور انعقاد قرارداد در حال انجام است و نحوه همکاری پس از قرارداد مشخص خواهد شد، توضیح داد: «براین اساس وزارت بهداشت از ظرفیتهای جمعیت هلال احمر به دلیل وجود بالگردها و آشیانهها استفاده خواهد کرد تا در تعامل با هم و این موضوع باعث همافزایی بیشتر شود.» وی ادامه میدهد: «هلالاحمر براساس توانمندیهایی که دارد اعلام خواهد که از چه امکاناتی برخوردار است و در این صورت مسلما وزارت بهداشت با این امکانات قرارداد منعقد خواهد کرد. توافق ما به صورتی است که توان هلال احمر را در اختیاروزارت بهداشت قرار دهیم تا در کنار این قضیه بحث همافزایی نیز ایجاد شود.» چرخساز در خصوص تولیگری اورژانس هوایی میگوید:«این موضوع به توافق بستگی دارد. در صورتی که وزارت بهداشت تمایل داشت که اورژانس هوایی را در اختیار هلالاحمر قرار دهد، آن را انجام میدهیم. این موضوع بستگی به نظر دولت دارد که آیا قصد دارد برونسپاری انجام دهد یا خیر.»
رئیس سازمان امداد و نجات کشور در پاسخ به این سوال که قبلا نیز در زمینه اورژانس جادهای میان وزارت بهداشت و هلالاحمر تداخل کاری وجود داشت و چه تضمینی وجود دارد که در این زمینه نیز اختلال و ناهماهنگی وجود داشته باشد، تاکید کرد: «این مساله تا حدود زیادی برطرف شده و زمانی که وزارت بهداشت اعلام نیاز کند ما به کمک و امدادرسانی خواهیم رفت. وظیفه اصلی پوشش حوادث جادهای با وزارت بهداشت است. نیاز بود که هماهنگیهای بیشتری صورت گیرد که انجام شد. به عنوان مثال، اگر در جایی پایگاههای اورژانس حضور نداشته باشند به ما اطلاع میدهند که اقدام لازم را انجام دهیم.»
وی در خصوص مشکل نیمه سنگین بودن بالگردهای هلال احمر برای انجام اقدامات اورژانسهوایی در کشور گفت: « بخش عمدهای از بالگردهای موجود نیمه سنگین است و برای اورژانس هوایی تعبیه نشدهاست. اگر اورژانس هوایی در ماموریتهای هلال احمر قرار گیرد، رویکرد ما تهیه بالگرد سبک خواهد بود. اگر نیاز باشد بالگردهایی را خریداری خواهیم کرد که بتواند این ماموریت را انجام دهند وسبک باشد که حتی توانایی پرواز در شب را خواهد داشت.» چرخساز تاکید کرد: «مسلما بحث امداد هوایی طرح جامعی است که نیاز داریم در آمایش سرزمینی مشخص شود که آشیانه در کجا قرار گیرد و چه نوع بالگردی را خریداری و به کارگیری شود. برخی از بالگردها توان پروازی بالایی دارند و برخی توان پروازی پایینی دارند. تمام این موارد که مشخص شد در نهایت میتوانیم اعلام کنیم که به عنوان زیر ساخت چه اقدامی میتوانیم انجام دهیم و در چه بخشی به وزارت بهداشت کمک کنیم.» رئیس سازمان امداد و نجات کشور در خصوص تعداد بالگردهای مورد نیاز گفت: «طرح آمایشی در حال تهیه شدن است ولی حدودا بالغ بر 40 فروند بالگرد نیاز داریم.» وی در خصوص تربیت نیروهای اورژانس هوایی در کشور بیان کرد: «در حال حاضر در بحث امداد و نجات هوایی از نیرو و تیمهای امداد و هوایی آموزش دیده برخوردار هستیم. مسلما آموزش نیروی اورژانس هوایی با نیروهای امداد و نجات متفاوت است بنابراین زمانی که تیمهای اورژانس هوایی ایجاد شد ما در جهت آموزش آنها اقدام خواهیم کرد و یا اینکه طی هماهنگی با وزارت بهداشت تیمهایی در اختیار ما قرار گیرد.»
چرخساز در پاسخ به این سوال که با توجه به کمبود بودجه امداد و نجات و وزارت بهداشت، چه تضمینی برای انجام این اقدام با این هزینه وجود دارد، گفت: «هر زمانی که وارد عملیاتی کردن این موضوع شدیم مسلما تضامین لازم را نیز فراهم خواهیم کرد.» رئیس سازمان امداد و نجات کشور تاکید کرد: «بحث بالگرد بحثی است که تمام مباحث تحریم بر آن حاکم است. بنابراین باید ببینیم که تحریمها به کجا میرسد و چه زمانی میتوانیم این بالگردها را به راحتی خریداری کنیم.» به نظر میرسد به منظور به نتیجه رسیدن طرح اورژانس هوایی، راهی طولانی در پیش است.پیش از این نیز مسئولان هلالاحمر از کمبود بودجه سازمان امداد و نجات خبر داده بودند و باید خود را برای تهیه بالگرد آماده کنند. حال باید دید که توافق وزارت بهداشت و هلالاحمر به کجا خواهد رسید و آیا این موضوع در حد امضاء تفاهمنامه باقی خواهد ماند؟