دکتر اینگواربرنمارک، جراح، اورتوپد و محقق سوئدی 20 دسامبر در زادگاهش در اثر حمله قلبی در 85 سالگی درگذشت. کشف اتفاقی وی، ایمپلنتهای دندانی، لقب پدر دندانپزشکی نوین را به وی بخشید. ابداع ایمپلنت پیشرفتی بزرگ را در دندانپزشکی بهوجود آورد و میلیونها فرد سالخورده را از تحمل رنج و درد دندان مصنوعی نامناسب و اجبار به مصرف خوراکیهای نرم رهاساخت.
دکتر برنمارک در ابتدای حرفه خود تاثیر جریان خون را بر ترمیم استخوانها مطالعه میکرد. در سال 1952 او و تیم همکارش ابزار نوری ظریفی را در یک غلاف تیتانیوم کار گذاشته و برای مشاهده روند ترمیم استخوان در قسمت تحتانی ران یک خرگوش قرار دادند. پس از پایان دوره تحقیقات، وی قطعه تیتانیومی را از پای خرگوش خارج کرد، ولی در کمال تعجب دید این قطعه به استخوان جوش خورده و امکان برداشتن آن وجود ندارد. دکتر برنمارک این پدیده را Osseointegratio- نامید و پژوهش وی با درک این مطلب که توانایی بدن انسان در تحمل بلندمدت قطعه تیتانیوم میتواند برای ایجاد پایه دندان مصنوعی بهکار رود، سمت و سویی نوین پیدا کرد.
وی ابتدا بهمدت طولانی ایمنی این عمل را آزمایش کرد و برای اطمینان از اینکه بدن پس از مدتی تیتانیوم را پس نمیزند، در استخوان بازوی 20 دانشجوی داوطلب که در آزمایشگاهش مشغول کار بودند، این قطعات را در جایگذاری کرد.
دکتر توماس آلبرکتسون، از همکاران قدیمی برنمارک در دانشگاه گوتنبرگ، میگوید: «تمامی افراد شاغل در آزمایشگاه داوطلب انجام این آزمایش بودند، از جمله برادر خود من. جای زخم عمل روی بازوی همه تا امروزباقی مانده وتنها من از این عمل جان سالم به در بردهام!»
متقاعد کردن نهادهای علمی پزشکی و دندانپزشکی به اینکه تیتانیوم قابلیت جوش خوردن و یکپارچه شدن را با بافت زنده دارد، حتی با پشتوانه سالها تحقیق و تجربه کار آسانی نبود. باور سنتی علم پزشکی این بود که هر شیء یا ماده بیگانه ناگزیر در بدن ایجاد التهاب و تورم میکند و درنهایت بدن آن را پس میزند. به علاوه، تمام تلاشهایی که تا آن روز انجام شده بود تا ایمپلنت دندانی را به مدد ابزار مکانیکی در جای خود ثابت کنند، باعث شکست شده و بیمار را با درد بسیاری روبرو کرده بود. تقاضای دکتر برنمارک برای اختصاص بودجه تحقیقاتی ایمپلنتهای دندانی چندین سال متوالی رد شد، تا اینکه انستیتیو ملی سلامت ایالات متحده از پروژه حمایت مالی بهعمل آورد و در سالهای پایانی دهه 1970شورای ملی سلامت سوئد ایمپلنتهای برنمارک را تایید کرد.
اولین بیماری که برنمارک این عمل را روی وی در اواسط دهه 60 میلادی انجام داد، گوستاو لارسون بود. لارسون با کام باز و عدم تقارن فکها، هیچ دندانی درفک پایین خود نداشت. جایگذاری 4 ایمپلنت تیتانیوم در فک پایین پایهای مناسب برای دندانهای مصنوعی فراهمکرد که وی بهراحتی برای 4 دهه تا هنگام مرگ از آنها استفاده میکرد.
ابداع دکتر برنمارک مدتها با بیاعتمادی روبرو بود، چنانچه در یکی از کنگرههای دندانپزشکی سوئد پس از اینکه برنمارک از روش ابداعی خود دفاع کرد یکی از دندانپزشکان پیشکسوت سوئد با اشاره به اینکه مجله عامه پسند ریدرزدایجست در آمریکا به معرفی برنمارک و روش نوین او پرداخته، صراحتا اعلام کرد به کسی که مجله ریدرزدایجست برایش تبلیغ میکند، اعتماد ندارد. این دندانپزشک پیشکسوت در سوئد بسیار شناخته شده بود و پیش از آن توصیه وی برای تبلیغ نوع خاصی از خلال دندان استفاده شده بود. دکتر برنمارک هم بلافاصله پاسخ داد که نظر افرادی که عکسشان پشت جعبه خلال دندان چاپ شده، نزد وی فاقد اعتبار است.
نقطه عطف تاریخ ایمپلنتولوژی در کنگره بینالمللی تورنتو در 1982 رخ داد. در این همایش دکتر برنمارک درباره Osseointegratio- صحبت و نظر عموم را به دستاوردهای خود در ارتباط با مواد و روشهای نوینجلب کرد. جلب توجه و آرای صاحبنظران جهان منتهی به پذیرش روش وی در سطح جهانی شد. از آنموقع تا کنون، بهلطف ابداع اومیلیونها تن در سراسر جهان از دردسر تحمل دندان مصنوعی رها شدهاند.
ایمپلنتهای دکتر برنمارک با نام تجاری نوبل بایوکر یا سیستم برنمارک تولید و به بازار عرضه میشود.
ایمپلنت تیتانیوم جز دندانپزشکی در پزشکی و دامپزشکی مصرف هم استفاده دارد. به عنوان مثال وی درترمیم آسیبهای گسترده صورت یا موارد نیاز به سمعک از آن استفاده کرد. یکی از نخستین بیماران وی دختری 15 ساله بود که مادرش در دوران بارداری تالیدومید مصرف کرده و دچار نقص مادرزادی شنوایی بود، دختر قادر به تکلم هم نبود تا اینکه دکتر برنمارک یک ایمپلنت تیتانیوم در گوش وی کار گذاشت و سمعک روی آن سوار شد.
منبع: نیویورک تایمز
ترجمه: آتوسا آرمین