دور جدید جمعآوری دلالان ارزی و ساماندهی خریدوفروشهای خیابانی براساس مقررات جدید ابلاغی بانک مرکزی آغاز شد و از این پس دلالان مجاز به انجام معاملات ارزی نیستند و بهصراحت از این کار منع شدهاند.
بانک مرکزی دور جدید ساماندهی بازار ارز با جمعآوری دلالان و سفتهبازان را پس از حدود 3 سال دوباره آغاز کرده است و مسئولان این بانک اعلام میکنند که این بار بانک مرکزی با جدیت و برنامهریزی فاز جدید ساماندهی دلالان ارزی را شروع میکند.
این موضوع اتفاقات و تصمیماتی را که مجلس و بانک مرکزی برای ساماندهی دلالان ارزی در دستور کار داشتند تداعی میکند؛ با این تفاوت که افزایش قیمت ارز در آن زمان باعث اتخاذ چنین تصمیمی از سوی مسئولان شده بود.
تداعی اقدامات بانک مرکزی در سالهای 90 و 91
در سالهای 90 و 91 بانک مرکزی با همکاری نیروی انتظامی قصد داشت که بازار ارز را از دلالان و سفتهبازانی که در خیابانهای منتهی به میدان فردوسی تا چهارراه استانبول اقدام به خریدوفروش ارز میکردند و باعث دستکاری نرخها میشدند، پاکسازی کند.
گرچه این اقدام با پشتیبانی مجلس تا حدودی پیش رفت و برای مدت زمانی کوتاه بانک مرکزی توانست با همکاری نیروی انتظامی بازار را از جولان دلالان پاکسازی کند، اما این اقدام فقط برای مدتزمان کوتاهی بود و پسازآن دلالان با حضور در خیابانهای اطراف مرکز ارزفروشان تهران خریدوفروش را آغاز کردند و پس از مدتی نیز دوباره به کف بازار بازگشتند.
در آن زمان حتی در راستای مبارزه با دلالان ارزی برای ساماندهی بازار ارز و جلوگیری از فعالیت دلالان که بهصورت غیرمجاز در کنار خیابان اقدام به فروش ارز میکردند، پلیس آگاهی تهران بزرگ در چند عملیات ضربتی در خیابان فردوسی، تعدادی از دلالان ارزی فعال در این خیابان را دستگیر کرد.
طبق ماده 5 مصوبه هیئت وزیران، خریدوفروش ارز خارج از سیستم بانکی و یا صرافیهای غیرمجاز بدون رعایت قوانین و مقررات مجاز نیست و مشمول قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی قاچاق کالا و ارز است.
بازی با قیمت ارزها در خیابان از بین میرود
برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با توجه به اینکه دلالان به قیمت سازی و تعیین نرخهای صوری میپردازند، ساماندهی آنها میتواند نرخهای بازار را پاکسازی کند.
این بار هم بانک مرکزی اعلام کرده است که قصد دارد از طریق راهاندازی سامانه سنا، دلالان ارزی را از بازار پاکسازی کند و هرگونه خریدوفروش ارز را در خیابانها و پاساژهای ارزی ممنوع کند. بر این اساس است که این بانک چند روز پیش مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافیها را با توجه به بند (ج) ماده (۱۱) و بند (الف) ماده (۴۲) قانون پولی و بانکی کشور ابلاغ کرد.
مسئولان این بانک میگویند که در اجرای چنین برنامهای جدی و مصمم اقدام خواهند کرد و ازاینپس دلالی ارزی از بین خواهد رفت و با ابلاغ مقررات جدید دیگر خریدوفروش ارز در خیابان و ملاء عام ممنوع خواهد بود.
دلالان از معاملات ارزی منع شدند
غلامعلی کامیاب معاون ارزی بانک مرکزی بابیان اینکه براساس مقررات جدید میتوان با صرافیهای غیرمجاز برخورد قانونی کرد، تاکید کرد: «مطابق ضوابط ابلاغشده دلالان مجاز به انجام معاملات ارزی نیستند و بهصراحت از این کار منع شدهاند.» وی از اقدامات این بانک برای جلوگیری از معاملات فردایی خبر داد و گفت: «با تدوین مقررات ناظر بر عملیات ارزی اقدامات جدید برای ساماندهی بازار ارز آغاز شده و از معاملات فردایی و غیرقانونی جلوگیری میشود.» معاون ارزی بانک مرکزی بابیان اینکه در برخی از معاملات درواقع تسویهای انجام نمیشود و این معاملات به «معاملات فردایی» معروف هستند، افزود: «در قالب معاملات فردایی افراد محدودی با صدای بلند در بازار قیمت تعیین میکنند و درواقع نوعی دلالی غیرمجاز انجام میدهند.»
معاملات صوری ارزی
وی افزود: «همچنین افرادی نزدیک به زمان بسته شدن بازار و حتی بعدازاین زمان با اقدامات خود نرخها را تحت تاثیر قرار میدهند، ضمن آنکه بسیاری از معاملات کنونی در بازار ارز صوری هستند که این معاملات به نوسانات ارزی و سوءاستفاده از این نوسانات دامن میزند.»
کامیاب ادامه داد: «بانک مرکزی برای جلوگیری از این مشکلات، اقدام به تدوین و ابلاغ مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافیها کرد تا دخالت عوامل غیرمجاز در بازار ارز و نوسانات در این بازار کمتر شود.»
معاون ارزی بانک مرکزی تصریح کرد: «بر همین اساس این مقررات برای نخستین بار و با هدف ایجاد شفافیت در معاملات ارزی تدوین و با ثبت در تارنمای بانک مرکزی ابلاغ شد که براساس آن این قبیل معاملات منع و از دلالیهای غیرقانونی جلوگیری میشود.»
وی بابیان اینکه افرادی که مجوز ندارند نباید در سایتها اقدام به اعلام نرخهای بازار کنند، گفت: «تاکنون برای اعلام نرخ ارز در بازار فرآیند مشخصی وجود نداشت اما با مقررات جدید کانون صرافان باید هر ساعت نرخ متوسط موزون را اعلام کند تا این نرخ ملاک معاملات شود. برای این منظور شبکه سنا در صرافیهای مجاز نصبشده که با آن صرافان میزان و نرخ معاملات انجامشده را دریافت میکنند.»
معاون ارزی بانک مرکزی با تاکید بر اینکه، معاملات عمده بیش از 10 هزار دلار مبنای تعیین نرخ ارز است، گفت: «این معاملات باید صرفاً در ساعات کاری صرافیها انجام شود. ابلاغیه این مقررات برای کانون صرافان ارسال و میان صرافیهای مجاز نیز توزیع میشود.»
وی بابیان اینکه بخش نظارتی بانک مرکزی بر حسن اجرای این مقررات نظارت میکند، گفت: «این ابلاغیه به سایر دستگاهها همانند دادستانی و نیروی انتظامی نیز ارسالشده است.»
کامیاب افزود: «کانون صرافان باید در چند روز آینده برای اعلام هر ساعت نرخ ارز و گزارش عملکرد واقعی بازار اقدام کند ضمن آنکه این کانون باید هرروز متوسط نرخ معاملات روز قبل را نیز اعلام کند.»
مهر