سپید: طرح تحول سلامت محصول اراده ویژهای بود که در دورهای در کشور به وجود آمد؛ نگاه ویژهای نسبت به سلامت شکل گرفت و همگان به این نتیجه رسیدند که حوزه سلامت باید متحول شود. این اراده در دولت یازدهم، شخص رئیسجمهور و تیم وی در وزارت بهداشت به وجود آمد و بالاخره با همراهی و همدلی مجلس علیالخصوص کمیسیون بهداشت، منابع بسیار خوبی در اختیار دولت گذاشته شد و طرح تحول سلامت به بار نشست. اقدام بسیار مهم مجلس در سال اول اجرای طرح، تخصیص یک درصد از مالیات بر ارزش افزوده به نظام سلامت بود بهصورتی که در سال دوم، این منبع مهم مالی برای دولت پایدار شد. 10 درصد از منابع حاصل از هدفمندی یارانهها، مالیات بر کالاهای آسیبرسان و این اواخر هم مالیات بر سیگار منابع خوبی را برای طرح تحول سلامت ایجاد کرد. اما همه منتظر بودیم که با این حمایتها، شاهد نتایج چشمگیری باشیم. البته در شعار و روی کاغذ نتایج بسیار خوب بوده است ولی در عمل به هیچ عنوان انتظارات را برآورده نکرده است. 2 اشکال عمده در این زمینه وجود داشت: یکی اینکه برنامهریزی و آمار و ارقامی که در ابتدا گفته شد، صحیح و دقیق نبودند. مثلا گفته شد که بین 5 تا 6 میلیون نفر تحت پوشش هیچ بیمهای نیستند که لازم است در طرح تحول سلامت بیمه شوند ولی در عمل این تعداد به 11 میلیون رسید. این خود بیش از 3500 میلیارد تومان از بودجه را بلعید. از طرف دیگر در سال اول، توجه بسیار زیادی به حوزه درمان شد. درصورتی که حوزه درمان فضای بسیار بازی است که اگر همه بودجه عمومی صرف آن شود، باز هم کفاف نمیدهد. البته کارهایی هم درحوزه بهداشت و پیشگیری انجام شد اما آنگونه که از طرح تحول انتظار میرفت، نتیجهای به چشم نیامد. چرا؟ چون منابعی که در اختیار این طرح قرار گرفت به درستی مدیریت نشد. ایراد دیگر این بود که خود دولت، همراهی و همدلی لازم را با طرح انجام نداد. به این معنی که منابع لازم برای اجرای طرح تحول را در اختیار وزارت بهداشت و وزارت رفاه قرار نداد. درواقع از مجموع 11 هزار میلیارد تومان، شاید یکسوم آن در اختیار این دو وزارتخانه قرار گرفت که این مهمترین عامل در ایجاد مشکلات طرح تحول نظام سلامت بود.اقدام بسیار خوبی که در همین مجلس نهم و در تصویب بودجه سال 95 انجام شد، تصویب مالیات بر دخانیات بود که از همین طریق، بالغ بر 1800 میلیارد تومان برای دولت درآمد کسب شد و علیرغم اینکه خود دولت با این کار مخالف بود، ما توانستیم با پیشنهاد کمیسیون بهداشت و تصویب کمیسیون تلفیق و صحن علنی، این درآمد را در اختیار دولت قرار بدهیم. حالا دیگر این به اراده خود وزارتخانههای بهداشت و رفاه بستگی دارد که بتوانند این بودجهای را که تصویب میشود از دولت بگیرند و در جای خود از آن استفاده کنند. در جلسهای که در هفته گذشته اعضای کمیسیون با وزیر بهداشت داشتند، خود وزیر بهداشت هم اذعان داشت که اگر همین بودجه به طور کامل برای ما تخصیص پیدا کند، مشکلات ما به طور کامل حل خواهدشد. ولی نباید از نظر دور داشت که مجلس خلق بودجه نمیکند. بیمههای سلامت همین امروز 3 هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارند. این کسری بودجه را با الفاظ و حرف و شعار نمیتوان حل کرد و لازم است که دولت به جذب منابع بیشتر همت کند. بنابراین بهترین پیشنهاد من برای برونرفت از مشکلاتی که امروز طرح تحول سلامت با آن مواجه شده، این است که اولا با تعامل هرچه بهتر وزارت بهداشت و وزارت رفاه با سازمان مدیریت و برنامهریزی، همین منابعی که در مجلس برای حوزه سلامت مصوب شده، تخصیص پیدا کند. دوم اینکه بر استفاده این منابع در جای اصلی خودشان نظارت صورت بگیرد و سوم اینکه بر نحوه درمان نظارت کنیم چون درمان در کشور ما مدیریت شده نیست.
محمدحسین قربانی
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان