محمدجواد ظریف و معصومه ابتکار به ترتیب میهمان و میزبان همایش روز جهانی مقابله با آثار جنگ بر محیطزیست بودند که روز گذشته در محل پارک پردیسان تهران برگزار شد. در این همایش وزیر امور خارجه کشورمان، حملات صدام به کشتیهای نفتی در خلیجفارس، حملات علیه شهرها و اقدامات علیه چاههای نفتی کویت در جنگ خلیجفارس را نمونههایی از آسیبپذیری محیطزیست از جنگها دانست.
ظریف در ادامه گفت: «در همین راستا در سال 2001 دولت کویت در سازمان ملل پیشنهاد نامگذاری روز مقابله با آثار جنگ بر محیطزیست را مطرح کرد و ما امروز این روز را گرامی میداریم.» وزیر امور خارجه کشورمان گفت: «ما در دنیایی زندگی میکنیم که مقولههایی مانند محیطزیست و امنیت همه بهعنوان کالای عمومی مطرح هستند و اگر کشوری بگوید که من میخواهم محیطزیستم را به قیمت از بین رفتن و از بین بردن محیطزیست دیگران حفظ کنم همه این موضوع را مورد تمسخر قرار میدهند. مثلاً اینکه کشوری بگوید مهم این است که لایه ازن در کشورم حفظ شود و اشکالی ندارد که مثلاً در شیلی آسیب ببیند. اینگونه صحبتها ناشی از عدم آگاهی بر اثرات جهانی محیطزیست است و دیگران به اینگونه سخنان با دید تمسخر نگاه میکنند.»
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با بیان اینکه آثار بیمبالاتی برای حفظ محیطزیست دارای آثار جهانی است و مختص یک کشور یا یک منطقه نمیشود، خاطرنشان کرد: «دولتها نمیتوانند به قیمت خسارت برای دیگران برای خود منافع ایجاد کنند و ما باید بتوانیم این منظومه فکری جدید را که لازمه جهانیشدن است در عرصه جهانی گسترش دهیم تا همگان آن را بپذیرند.» وی با بیان اینکه در حوزه امنیت نیز همچون محیطزیست خطرات مشترکی برای کشورها وجود دارد، افزود: «در این حوزه نیز نگرانیها و خطرات مشترک است و همگان باید بپذیرند و باور کنند که نمیتوانند محیطزیست خود را به قیمت از بین بردن محیطزیست دیگران حفظ کنند. باید بپذیرند که با سرمایهگذاری روی گروههای افراطی و تروریستی و سلاحهای مخرب و همچنین حمایت از رژیم صهیونیستی که اصل آن بر غارت است نمیتوانند برای خود امنیت ایجاد کنند و این یک واقعیت است که باید پذیرفته شود.»
ظریف ادامه داد: «اگر امروز به خاطر موضوع محیطزیست گرد هم آمدهایم باید به خود این جسارت را بدهیم که در مورد مسائلی فکر کنیم که نیاز به تغییر منظومه فکری در ارتباط با آنها وجود دارد تا بتوانیم از طریق آن به جهان باثبات دست پیدا کنیم.» وی خاطرنشان کرد: «موضوعی که ما در اینجا جهت همفکری و تبادلنظر در ارتباط با آن جمع شدهایم از دو منظر قابل بررسی است و من میخواهم از این دو منظر به مسئله آثار جنگ بر محیطزیست و همچنین ارتباط صلح و محیطزیست بپردازم. همانطور که دوستان اشاره کردند تاثیرات مخرب جنگ بر محیطزیست موضوعی بوده که منطقه ما و جامعه بینالمللی با آن مواجه بوده است و نگرانیهای عمده بینالمللی در ارتباط با خطرات جنگ و عدم رعایت مقررات جنگی و تاثیر آن بر محیطزیست وجود داشته است.»
وی در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه در تعالیم اسلامی به موضوع آثار جنگ بر محیطزیست و ممنوعیت استفاده از ابزارهایی که میتواند محیطزیست را در جریان جنگ مورد تخریب قرار دهد اشاره شده است، گفت: «این موضوع برای مسلمانان افتخار بزرگی است که در تعالیم اسلامی به چنین موضوعاتی توجه شده و قطعاً اسلامی که دارای چنین تعالیم و تاکیداتی است اجازه نمیدهد که جنایتهایی مانند جنایتهای گروه تروریستی داعش صورت بگیرد.» وی با بیان اینکه افراطگرایان امروز به نام اسلام جنایتهای وحشیانهای میآفرینند، افزود: «جامعه بینالمللی باید توجه کند اسلامی که در 1400 سال قبل در تعالیمش به موضوع محیطزیست و رعایت حقوق انسانها، اشجار و حیوانات در مخاصمات مسلحانه توجه داشته است، اجازه نمیدهد که چنین جنایتهای وحشیانهای که امروز شاهد آن هستیم رخ دهد.»
گرد و غبار حاصل جنگهای عراق و سوریه است
معصومه ابتکار نیز پس از سخنان ظریف، ضمن تشکر از وزیر امور خارجه با بیان اینکه تاثیر جنگ و ترور در طبیعت مقوله حساس و مهمی است، گفت: «مسئله مقابله با آثار جنگ در طبیعت از طرف سازمانهای جهانی در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته و در سازمان ملل دفتر ویژهای برای آن تاسیس شده است. همچنین دفتر همکاری زیستمحیطی برای ایجاد صلح در داخل سازمان ملل تاسیس شده است. این امر نشاندهنده اهمیت موضوع و توجه سازمانهای بینالمللی به آثار مخرب جنگ در محیطزیست است.»
وی با تاکید بر اهمیت نقش سازمانهای مردمنهاد در مقابله با آثار جنگ در محیطزیست اظهار کرد:
«تشکلهای ملی و بینالمللی در این موضوع اهمیت بسیاری دارند. دولت نیز باید حمایتهای لازم را در این زمینه انجام دهد.» رییس سازمان حفاظت محیطزیست با اشاره به شرایط و موقعیت حساس ایران در منطقه گفت: «در حال حاضر با بحث گرد و غبار مواجه هستیم که افزایش وقوع گرد و غبار ناشی از وقوع اتفاقات مخرب در عراق، سوریه و همچنین ناشی از سرزمینهای بدون دولت و دولتهای بدون سرزمین است.»
وی با بیان اینکه عربستان نیز جزو کانونهای گرد و غبار برای کشور ایران محسوب میشود، افزود: «ایران در سطح ملی نیز کانون گرد و غبار دارد که خوشبختانه دولت یازدهم در این مسئله ورود جدی داشته است. همچنین مطالعات استانی، شناسایی کانونهای گرد و غبار در دست اجرا و اقدام است.» معاون رییسجمهور و رییس سازمان حفاظت محیطزیست در ادامه با اشاره به اینکه مسئله آب در کشور و در سطح کل منطقه وجود دارد، گفت: «دیپلماسی عادی نیز میتواند در این مسائل تاثیرگذار باشد.»