بخش اول لایحه برنامه ششم توسعه، در آخرین جلسه علنی هفته گذشته مجلس، از سوی دولت ارائه شد. حتما به یاد دارید که پیش از این، محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور درباره نحوه ارائه برنامه پنج ساله ششم توسعه به مجلس گفته بود که این برنامه در دو بخش احکام و جداول تقدیم خواهد شد. بخشی از آن در جلسه مذکور در قالب احکام دائمی ارائه شد و جداول آن نیز قرار است تا پیش از پایان سال جاری(بهمنماه) به مجلس ارائه شود. البته مجلس با بررسی یکفوریتی لایحه برنامه مالی دولت در قالب برنامه ششم توسعه مخالفت کرد و قرار است این لایحه به صورت عادی در دستور کار صحن علنی قرار گیرد. همین شروع کار برنامه ششم در مجلس با توجه به سیاستهای کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری برای تدوین این برنامه، ما را بر آن داشت نه در راستای گمانهزنی برای برنامه جدید بلکه اطلاع از اجرای برنامه پنجم توسعه در حوزه سلامت و تحقق اهداف آن به سراغ برخی نمایندگان مجلس برویم و پیگیر اجرای مواد 32 تا 38 این برنامه (که به طور ویژه به این به این حوزه اختصاص دارد) شویم.
برنامه پنجم اجرا نشده که نیاز به برنامه جدید داشته باشیم
مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت مجلس با بیان اینکه ما برنامه پنجم را اجرایی نکردهایم، به «سپید» گفت:« ما بسیاری از برنامههای توسعهای را اجرا نکردهایم و حتی در بسیاری از موارد عکس آن را عمل کردهایم. نمیتوان در برنامه ششم به دنبال حرف تازهای رفت، به عبارتی حرف تازهای وجود ندارد. در برنامه پنجم به سطحبندی، ارجاع، خرید راهبردی، تجمیع صندوقهای بیمه، داروهای ژنریک و بسیارموارد دیگر پرداختهشد بود که محقق نشدهاست. اینها مواردی نیست که بتوان آنها را تغییر داد و از ابتدا شروع کرد. بسیاری از کارهای برنامه پنجم به اجرا در نیامده و آنها میگویند پرداخت از جیب مردم در بیمارستانها را کم کردیم، اما این فقط یک بخش از کار است و ما همین مسئله را در بخش سرپایی نمیبینیم. چیزی از برنامه پنجم به درستی اجرا نشده که نیاز به نگارش برنامه جدید باشیم.»وی در ادامه افزود:« به نظرم برنامه بعدی نیز باید اجرای همان برنامه پیشین باشد با این تفاوت که آنها را محکمتر بنویسیم. ما علاوه بر قانون باید سیاستهای کلی ابلاغی از مقام معظم رهبری را نیز در نظر بگیریم. یعنی برنامه ششم توسعه ترکیبی از این برنامه و سیاستهای کلی مقام معظم رهبری است. پس در این زمینه باید این را بگویم که لطف کنیم همان حرفهایی را که زدهایم، اجرایی کنیم پس از آن به دنبال حرفهای جدید باشیم.»
پزشکیان در پایان تاکید کرد:« ما در اجرای برنامههای توسعه در حوزه سلامت مشکلات بسیاری داشتهایم، یکی از آنها مجلس و کمیسیون بهداشت است. کمیسیون بهداشت مجلس باید نسبت به قضیه جدی باشد، اما ما نسبت به قضیه جدی نبودهایم. هزینههایی که در بخش درمان صرف کردیم، چون مسکن موقتی برای تنشهای موجود بودهاست، چنین تصور کردیم که راه درست را در پیش گرفتیم، اما این روزها باردیگر مشکل از طریق بیمهها بروز پیدا کردهاست. مجلس هم باید هم از بعد نظارتی هم بعد قانونی ورود پیدا کند و موجب اجرای قانون شود.»
دولت مردان در حمایت از وزارت بهداشت عجله میکنند
در این بین، علیرضا محجوب، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، عدم تحقق اهداف طرح را از زاویه دیگر مورد ارزیابی قرار داد. وی بر تغییر کلی رویکرد در حوزه بهداشت و درمان تاکید کرد و به «سپید» گفت :«برای تدوین برنامه ششم و تصویب آن در مجلس باید نگاهی به تحقق اهداف موجود در برنامه پنجم داشتهباشیم. بخش عمدهای از بودجه عمومی ما صرف بخش بهداشت و درمان میشود. بر اساس آنچه طی این چندسال اجرا شدهاست و قرار بود برنامه موجود به توسعه بهداشت و درمان عمومی بینجامد تنها به کمک پزشکان آمده و اهداف معین قانون برنامه پنجم را محقق نکردهاست.» وی در ادامه افزود:« این موضوع به زودی چهرهخود را نمایان میکنند و دولتمردان در کمک و حمایت از وزارت بهداشت عجله میکنند و این سیاستها غلط است. استمرار رویکرد فقط موجب بیچاره شدن فقرا و ثروتمند کردن ثروتمندان از جیب فقرا است، اما اینکه برنامه پنجم توسعه در چه مرحلهای است، موارد اندکی از آن محقق شدهاست.»
وی در ادامه افزود:«ما در برنامه ششم باید به کلی تغییر سیاست دهیم و اگر قرار است بهداشت عمومی شود، باید متفاوت از برنامه پنجم، برنامهای جدید تدوین کنیم. استمرار برنامه فعلی فقط برای پزشکان سودبخش است و کسانیکه قرار است خدمت دریافت کنند کمتر موردتوجه است. آقای وزیر از جیب خود هر چه میخواهد هزینه کند اما از بودجه عمومی و درآمدهای حاصل از مالیاتها اعتبار تخصیص میدهیم و این هم به افزایش دستمزد پزشکان منجر میشود. حاضر نیستیم بار دیگر این نوع برنامهها را تصویب کنیم.» محجوب در پایان با اشاره به لایحهای که از سوی دولت برای قید یک فوریت آمدهاست، اشاره کرد و گفت:« در این لایحه برنامههایی را که در مرحله آزمایش است به عنوان برنامه دائمی در نظر گرفتهاند. ما برای بهداشت و درمان نیاز به بررسی دقیق داریم و این که برای 70 میلیون در بعد بهداشت و درمان بخواهیم به آسانی برنامهریزی کرده و آن را در چند قانون خلاصه کنیم، امکانپذیر نیست.»
نیاز به برنامههای مکمل داریم
حلیمه عالی، دیگر عضو کمیسیون بهداشت مجلس، به تحقق اهداف برنامه پنجم از نگاه تاثیرگذاری بر وضعیت عمومی مردم پرداخت و تاکید کرد:« ما در برنامه پنجم چالش و کاستی داشتهایم. هزینههای درمانی در مرحلهای برای مردم کاهش یافت و رضایتمندی عمومی حاصل شد اما مشکل از جای دیگری بروز پیدا کرد. ما در بحث بیمهها از جمله تجمیع، برنامهریزی و الزامآوری قانونی نداشتهایم. شرایط کنونی بیانگر نحوه اجرای برنامه و تحقق اهداف آن است. در حال حاضر بیمهها مشکلات اساسی دارند و بدهی بیمهها به بیمارستانها، فشار موجود بر حوزه سلامت را افزایش میدهد.»
وی در پایان با تاکید بر اینکه در برنامه پنجم ضعفهایی وجود داشتهاست که قطعا برای برنامه ششم باید به این موضوع توجه شود، گفت:« برای تدوین برنامه پنجم و در راستای استمداد و استمرار اهداف آن در برنامه ششم، ابتدا باید بازنگری در برنامه پنجم انجام گیرد. نظر به اینکه اگر بخواهیم برنامه جدیدی ترسیم کنیم که به بهبود شرایط ما در این حوزه بینجامد، ما نباید دنبالهرو باشیم و باید برنامههای مکمل داشتهباشیم. به عبارتی برنامهها هم ضمانت اجرایی و هم تاثیرگذاری داشتهباشد.»
البته در این زمینه دیگر اعضای کمیسیون بهداشت، از جمله حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون عبدالرحمن رستمیان، نایبرئیس و عابد فتاحی، عضو کمیسیون بارها از اینکه در برنامه پنجم الزامی بر اجرای تجمیع بیمهها از سوی دولت وجود نداشتهاست، انتقاد کردهاند و در نگارش برنامه ششم توجه به کاستیهای موجود در قانون برنامه پنجم را ضروری دانستهاند. حال با توجه به اینکه این ناظران اجرا و قانونگذاران معمولا در پایان دوره چنین برنامههایی به منتقدان اجرای آن بدل میشوند و در این اظهارات بهارستاننشینان، عدم تحقق اهداف برنامه پنجم، وجه اشتراک و تغییر رویکرد یا ادامه روند کنونی برنامهنویسی در حوزه سلامت در برنامه ششم وجه افتراق آنهاست، تنها باید امیدوار باشیم، دولت در تدوین این برنامه کار کارشناسی دقیق و کاملی انجام دهد.