نشریه نشنال در گزارشی نوشت: در عراق، ایران و ایالاتمتحده در نبرد علیه داعش در یک سنگر قرار گرفتهاند؛ اما با اینکه هر دو در حال نبرد مستقیم با دولت اسلامی هستند، همزمان درگیر کشاکشی سنگین برای داشتن نفوذ بیشتر در کشور بحرانزده عراق هستند. آمریکا پنهان نمیکند که نگران حمایت ایران از نیروهای مردمی حشد الشعبی است. در ماه مارس، ژنرال مارتین دمپسی، فرمانده ستاد مشترک ارتش آمریکا، درباره خطر شیعیان تحت حمایت ایران هشدار داد و پرسید: «بعد از اینکه داعش شکست بخورد و شیپور جنگ خاموش شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟»
پشتیبانی از شبهنظامیان شیعه عراقی که گفته میشود تعدادشان بین 60 تا 120 هزار نفر است، علاوه بر اینکه روش مورد ترجیح ایران برای نبرد با داعش است، برای این کشور راهی است به بسط نفوذش در کشور عراق. به گفته جیمز بری، تحلیلگر مسائل ایران، بیش از ده سال است که ایران سیاست افزایش نفوذ خودش را در منطقه از طریق بازیگران غیر حکومتی دنبال میکند. او میگوید: «ایرانیها همواره تلاش میکند در هر کشوری بازیگری در اختیار داشته باشند. نمونه اعلای آن حزبالله لبنان است. شبهنظامیان شیعی عراق هم داستان مشابهی دارند، و این کاری است که ایران مدتهای مدیدی پی گرفته است. یعنی، برای افزایش نفوذش در کشورهای همسایه بازیگران غیر حکومتی را ترجیح میدهد.»
شیعیان عراقی گروه یکپارچهای نیستند که به خاطر مذهب مشترک، لزوماً تحت فرمان جمهوری اسلامی باشند. خیلی اغراقآمیز خواهد بود که بگوییم شیعیان عراقی عروسک خیمهشببازی ایران هستند. هدف اصلی ایران این است که تضمین کند دیگر اتفاقی مانند جنگ ایران و عراق در دهه 1980 رخ نخواهد داد و دولت سنی دیگری در بغداد ظهور نخواهد کرد. ترجیح ایران یک دولت شیعه-محور عراقی است که بر حمایت ایران تکیه داشته باشد.
عراق پایگاه اصلی ایران برای پیشبرد اهداف منطقهای است. از نظر جغرافیایی نزدیکترین کشور به ایران است و از نظر جمعیتی هم پتانسیل بیشتری برای اداره توسط شیعیان دارد. با این حال، ایران علاقهای ندارد که عراق تجزیهشده یا تبدیل به دولتی فرومانده و گرفتار تروریسم و درگیری مذهبی شود. با این حال، وضعیت فعلی عراق لزوماً به منافع ایران آسیبی نمیزند. شهرهای عمدتاً شیعهنشین بغداد و بصره تا حد زیادی امن هستند، دولت مرکزی ضعیف است و مدیون شبهنظامیان تحت حمایت ایران است. نفوذ ایران در کردستان عراق نیز چشمگیر است. اگر داعش آنقدر جسور شود که به نجف، کربلا یا بصره حمله کند، ایران در فرستادن نیروهایش برای نبرد در خاک عراق درنگ نخواهد کرد. این شهرها خط قرمز ایران هستند و ایران در دفاعش از این مناطق در مقابل داعش جدی است. درنهایت، جایزه بزرگ برای تهران این خواهد بود که در نبرد بر سر نفوذ روی دولت ضعیف عراق، از آمریکا جلو بزند. هدف نهایی آنها این است که بیشترین نفوذ را در عراق داشته باشند. ایرانیها دوست دارند در لیست تماسهای فوری رئیسجمهور عراق، اسمشان قبل از آمریکا بیاید.
آنا