پایگاه خبری سلامت
علی ابراهیمی
به گزارش «سلامت»، دکتر علیرضا رئیسی با بیان این مطلب گفت: در سال گذشته بیش از ۴۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ داده است که سهم بیشتر این مرگ‌ها مربوط به بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته‌های قلبی و مغزی و بیماری‌های انسدادی تنفسی و سرطان‌ها بوده است.
وی با اشاره به افزایش ۱۰ تا ۱۲ درصد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال گذشته نسبت به سال قبل از آن، افزود: آلودگی هوا سالانه بیش از ۱۲ میلیارد دلار هزینه بر سلامتی مردم تحمیل می‌کند. علاوه بر این تعطیلی‌های ناشی از این مسئله از دیگر هزینه‌های آلودگی هوا هستند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: امسال میزان مراجعه‌کنندگان با مشکلات تنفسی به اورژانس‌ها بیش از ۲۲ درصد افزایش داشته است. وی تصریح کرد: اثر آلودگی هوا بر سلامتی، زیان تجمعی است یعنی سال به سال با قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، شانس بروز بیماری بیشتر می‌شود، بنابراین در صورت تداوم روند آلودگی هوا، دچار مشکلات بیشتری در حوزه سلامت خواهیم شد.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران هم با اشاره به نقش ۱۲ درصدی آلودگی هوا در فوتی‌های کشور گفت: توقف مصرف مازوت در سه نیروگاه توسط دولت چهاردهم می‌تواند فرصت باشد، اما مسئله مهم داشتن برنامه و نصب تجهیزات کنترل آلودگی هوا بر روی صنایع و نیروگاه‌ها است که برای رسیدن به آن باید سرمایه‌گذاری سرعت بگیرد.
محمدصادق حسنوند افزود: در حال حاضر آلودگی هوا مهم‌ترین عامل خطر محیطی است. آلودگی هوا مهم‌ترین آلودگی محیط‌زیستی است که نه فقط سلامت مردم کشور ما بلکه سلامت مردم جهان را به خطر می‌اندازد. بر اساس رتبه‌بندی‌هایی که وجود دارد از بین عوامل خطر و ریزفاکتورها آلودگی هوا جزو چهارمین عامل خطر است، حتی گاهی سومین عامل هم شناخته می‌شود.
وی اظهار داشت: بر اساس اطلاعات مرکز تحقیقات آلودگی هوا که داده‌های آن از ایستگاه‌های پایش سراسر کشور گرفته شده، نشان می‌دهد که سال گذشته حدود ۵۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ داده که این تعداد موارد مرگ بین ۱۰ تا ۱۲ درصد از کل موارد مرگ در کشور را به خود اختصاص داده است. سالانه حدود ۴۵۰ هزار مورد مرگ ناشی از عوامل مختلف مانند تصادف و بیماری در کشور اتفاق می‌افتد که از این تعداد ۵۰ هزار مورد آن به آلودگی هوا منتسب است یعنی تقریباً حدود ۱۲ درصد از کل موارد مرگ را به خودش اختصاص می‌دهد.
وی با بیان اینکه آلودگی هوا یکی از عوامل خطر جدی و مهم‌ترین آلاینده محیط‌زیستی است که سلامت مردم را تهدید می‌کند، افزود: ما روند تغییرات آلودگی هوا را بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده از ایستگاه‌های پایش دریافت می‌کنیم. در کشور ۲۰۰ تا ۳۰۰ ایستگاه پایش وجود دارد که تعدادی از آنها وابسته به سازمان حفاظت محیط‌زیست، برخی متعلق به شهرداری‌ها و تعدادی نیز متعلق به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی است، این ایستگاه‌ها اندازه‌گیری غلظت آلاینده‌های هوا را انجام می‌دهند، در دانشگاه علوم پزشکی تهران هرساله این داده‌ها را گرفته و تحلیل و روند تغییرات آلاینده‌های هوا و اثرات آن را برآورد می‌کنیم.
حسنوند گفت: مهم‌ترین آلاینده‌ای که در حال حاضر در کشور وجود دارد و تعداد روزهای ناسالم را رقم می‌زند ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است. این آلاینده تقریباً از سال ۱۳۹۰ تاکنون اندازه‌گیری می‌شود. سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ روند تغییرات این آلاینده کاهشی بود، یعنی بهترین سال از لحاظ آلودگی هوا تاکنون سال ۱۳۹۷ بود که علت آن هم ناپایداری جوی و بارندگی‌های مناسب در کشور بود، بعدازآن سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ یعنی چهار سال متوالی تقریباً روند افزایش غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را داشتیم یعنی رکورد افزایش آلاینده هوا در آن چهار سال زده شد.
وی افزود: سال ۱۳۹۷ که بهترین شرایط جوی را داشتیم هم میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون مثلاً در شهر تهران ۲۷ میکروگرم بر مترمکعب بود که این عدد تقریباً ۵.۵ برابر حد سلامت است، یعنی در بهترین سال هم غلظت آلاینده‌ها ۵.۵ برابر حد سلامت بود، در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ رکورد افزایش غلظت ذرات معلق رقم خورد، غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون حدود ۳۰ درصد در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ افزایش یافت اما در سال ۱۴۰۲ به‌طور متوسط حدود ۱۵ درصد غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون کاهش یافت بنابراین همواره شاهد تغییراتی در این آلاینده هستیم، درواقع معمولاً آلاینده‌های هوا که چندان تحت تاثیر عملکردی نیستند یا برنامه‌های کنترلی ندارد، عمدتاً تحت تاثیر شرایط جوی قرار می‌گیرند یعنی اگر سالی پربارش باشد و ناپایداری جوی داشته باشیم غلظت آلاینده‌ها کم می‌شود و برعکس اگر هوا پایدار باشد غلظت آلاینده‌ها افزایش می‌یابد.
وی گفت: سال گذشته برای شهر تهران میانگین غلظت ذرات معلق حدود ۳۲ میکروگرم بر مترمکعب بود، سال قبل آن یعنی ۱۴۰۱ غلظت ۳۸ میکروگرم بر مترمکعب بود، اکنون مقداری غلظت کاهش یافته است، در واقعیت خیلی عملکرد ما تاثیر نداشته یعنی خیلی خودروی فرسوده‌ای از رده خارج نشده و حمل‌ونقل چندان توسعه نیافته است بنابراین کاهش غلظت تا حدود زیادی به شرایط جوی برمی‌گردد.
وی افزود: بااین‌وجود وضعیتی که اکنون در زمینه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در کشور وجود دارد حدود ۶ برابر حد سلامتی دنیا است، بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت عدد ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون باید ۵ باشد یعنی سالانه غلظت این ذرات باید ۵ میکروگرم باشد که در این شرایط اثرات کمی مشاهده می‌شود نه اینکه هیچ اثری مشاهده نشود، اما در شهری مانند تهران ۵.۵ برابر بالاتر از حد سلامت جهانی و ۲.۵ برابر استاندارد ملی که عدد ۱۲ میکروگرم بر مترمکعب است، قرار داریم.