پایگاه خبری سلامت
مریم سادات کاظمی
بیماریهای تابستان می‌توانند از طریق عوامل مختلفی مثل افزایش دما، تغییرات رطوبتی، افزایش تماس با آب و غذاهای آلوده و حتی حشرات منتقل شوند. تابستان، فصل گرم و پرانرژی سال، با تمام زیبایی‌ها و فعالیت‌های مفرح خود، می‌تواند محیطی مساعد برای بروز و گسترش برخی از بیماری‌ها باشد. در این مقاله به بررسی برخی از این بیماری‌ها می‌پردازیم و راه‌های پیشگیری و درمان آنها را مورد بحث قرار می‌دهیم.
مسمومیت‌های گوارشی
شایع‌ترین عفونتهای فصل گرماست
دکتر محمدرضا صالحی
رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
عفونتهای گوارشی مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماریهای عفونی در فصل تابستان هستند. به‌طور کلی عفونتهای گوارشی را می‌توان به دو دسته طبقه‌بندی کرد.
دسته اول عفونتهای گوارشی ویروسی خانواده اینتروویروس‌ها هستند که معمولا از طریق دست آلوده و آب آلوده انتقال می‌یابند. زمانی که پس از سرویس بهداشتی، دستها به‌خوبی با آب و صابون شسته نشود، این عفونت‌ها به‌سهولت به دیگران منتقل می‌شوند. معمولا این نوع عفونتهای گوارشی با اسهال‌های متناوب و تب خفیف همراه است و طی 5 روز تا یک هفته بهبود می‌یابد.
دسته دوم مسمومیت‌های گوارشی هستند که در این فصل شیوع بالایی پیدا می‌کند چراکه مسافرت بیشتر است و از طرفی موادغذایی فسادپذیری بالاتری در شرایط هوای گرم دارند. مصرف غذا در رستوران‌های بین‌راهی یا شرایطی که بهداشت به‌درستی رعایت نشود زمینه‌ساز بروز این مسمومیت‌ها خواهدبود. حتی انواع خوراکی‌ها و غذاهای خانگی نیز در زمان سفر و در شرایط نامناسب و گرم اتومبیل به‌سرعت فاسد شده و مسمومیت غذایی اتفاق می‌افتد.
این عفونت‌ها معمولا در ابتدا با ضعف، بی‌حالی و سردرد بروز می‌یابد و به‌سرعت به تهوع و استفراغ و در بعضی موارد اسهال‌های متناوب و گاه دردهای شکمی منجر می‌شود. البته علائم در زمان کوتاه و معمولا طی 24 تا 48 ساعت و نهایت 72 ساعت بهبود می‌یابد.
رعایت بهداشت شخصی و غذایی مهم‌ترین راهکار پیشگیری از مسمومیت‌های گوارشی است
توجه به چند توصیه ساده اما کاربردی در پیشگیری از بروز این بیماریهای عفونی بسیار مهم و مؤثر هستند. شستشوی مرتب دستها به‌خصوص پیش از غذاخوردن و پس از استفاده از سرویس بهداشتی بسیار اهمیت دارد.
نکته مهم و حائزاهمیت دیگر استفاده از آب آشامیدنی شرب مطمئن است. در صورتی‌که اطمینان از بهداشتی‌بودن آب آشامیدنی وجود ندارد، لازم است از مصرف خودداری گردد و از آب بهداشتی بسته‌بندی استفاده شود. حتما در زمان سفر به اندازه کافی باید آب آشامیدنی بهداشتی همراه باشد تا مشکلی از نظر مصرف پیش نیاید.
توصیه دیگری که به پیشگیری از عفونتهای گوارشی کمک می‌کند، خرید موادغذایی از فروشگاه‌ها و رستوران‌های معتبر است. در صورتی که غذا برای مسیر سفر در منزل آماده می‌شود نیز لازم است موادغذایی انتخاب شود که فاسدشدنی نباشند و در شرایط مناسب دمایی نگهداری شود.
کووید19 حتی در تابستان نیز شیوع دارد
یکی از علل شایع تب و بی‌حالی در این روزها، کووید19 است و بروز این بیماری در جامعه شیوع پیدا کرده‌است. البته کووید19 تبعیت فصلی ندارد و نمی‌توان آن را محدود به فصل خاصی دانست. با این حال، آنفولانزا نسبت به کووید19 کمتر دیده می‌شود. بهترین اقدام در صورت بروز علائم سرماخوردگی و کووید19، استراحت و مصرف مایعات است. اگر علائم شدید است به پزشک مراجعه شود. از حضور نزدیک با افراد پرخطر مانند خانم‌های باردار، افرادی که شیمی‌درمانی می‌شوند، مبتلایان به نارسایی قلبی یا ریوی دارند، خودداری شود. همچنین توصیه می‌شود افراد بیمار در اماکن عمومی حضور نداشته‌باشند و چند روز در منزل استراحت نمایند زیرا ویروس بیماری به‌سرعت به دیگران منتقل می‌شود.
پس از حمام و استخر
حتما گوش‌ها را
با سشوار خشک کنید
دکتر بابک ساعدی/ فلوشیپ جراحی پلاستیک صورت و استاد تمام دانشگاه تهران
مهم‌ترین بیماریهای گوش که به‌خصوص در فصل گرما شیوع پیدا می‌کند، بیماری اوتیت حاد خارجی است. این بیماری در بیشتر موارد به‌دنبال هوای گرم، مرطوب، عرق‌ریزش و شنا ایجاد می‌شود و با درد شدید گوش بروز می‌یابد. البته ممکن است ترشح کمی نیز از گوش ایجاد شود و حتی ممکن است با باز و بسته‌شدن دهان تشدید یابد. درمان اوتیت حاد خارجی نیاز به مراجعه به پزشک و استفاده از قطره‌های گوش موضعی و گاه نیز ساکشن دارد.
روش پیشگیری از بروز این مشکل، خشک‌کردن گوش‌ها با سشوار پس از حمام یا استخر است. برای افرادی که به‌طور مکرر دچار این مشکل می‌شوند، قطره‌های پیشگیری تجویز می‌شود.
وسایل خنک‌کننده موجب تشدید علائم سینوزیت می‌شوند
با توجه به استفاده بیشتر از وسایل خنک‌کننده در این فصل، افرادی که مبتلا به سینوزیت دارند نیز ممکن است با تشدید علائم مواجه شوند.
طبیعتا اگر سینوزیت حاد باشد با درمان دارویی بهبود می‌یابد. اما برای سینوزیت مزمن، درمان دارویی طولانی‌مدت حداقل به‌مدت 3 هفته، انجام تصویربرداری و در بعضی موارد جراحی لازم است.
در مورد گوش‌ها یا دیگر نقاط بدن، قارچ‌ها نیز زمینه‌ساز بیماری خواهندبود و عفونتهای قارچی رخ می‌دهد. البته اگر قارچ عامل بیماری باشد، در بیشتر موارد علامت اولیه خارش است و طبیعتا داروهای ضدقارچ ضروری خواهدبود.
حضور کودکان بیرون از منزل
مواجهه با عوامل عفونی را افزایش می‌دهد
دکتر علیرضا ناطقیان
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
با تغییر فصل و گرم‌شدن هوا، بیماریهای عفونی منتقله از طریق دستگاه گوارش افزایش پیدا می‌کند. این بیماری‌ها شامل بیماریهای ویروسی، باکتریایی و انگلی می‌شود که بخشی از آنها به‌دلیل فعال‌شدن ویروس‌ها در فصل گرما است و بخشی دیگر تحت‌تاثیر فعالیت‌های مرتبط با فصل مانند سفر و مصرف محصولات غذایی غیراستاندارد و احیانا گرمادیده است. از آنجا که خطر فاسدشدن موادغذایی در هوای گرم بیشتر است، انتخاب‌های غذایی در این فصل بسیار مهم خواهدبود. شنا کودکان در استخرها و فضاهای مختلف نیز می‌تواند منجر عفونتهای مختلف ویروسی و باکتریایی به‌شکل سینوزیت یا پنومونی شود.
امسال به‌طور استثناء، هنوز ویروس آنفولانزای H1N1 و همچنین ویروس کووید19 فعالیت قابل‌توجهی دارند. به‌علاوه، ویروس دیگری به‌نام آدنوویروس فعالیت دارد که عفونتهای چشمی و تنفسی زیادی ایجاد می‌کند و موجب شده شمار زیادی از مبتلایان به بیماران عفونی با گرم‌شدن هوا به پزشکان مراجعه نمایند.
عفونتهای گوارشی ویروسی افزایش پیدا کرده که علاوه بر فعال‌شدن ویروس‌ها در این فصل، فعالیت‌های بیرون از منزل کودکان و حضور به اماکن عمومی و تماس با عوامل عفونی است. محیط‌هایی مانند پارک و استخرها می‌توانند زمینه‌ساز این مشکلات شوند.
بهداشت دستها اولین گام مؤثر پیشگیری از عفونت است
طبیعتا برای پیشگیری از این بیماریهای عفونی توجه به چند نکته حائزاهمیت است. در وهله اول، رعایت بهداشت دستها است. زمانی که کودک به محیط عمومی برده می‌شود، دستها به همه سطوح محیط آلوده می‌شود و دستها را به دهان می‌برند یا به چشم‌ها می‌زنند که بدین‌ترتیب، ویروس‌ها از محیط به بدن آنها می‌رسد.
نکته دیگر، رعایت بهداشت موادغذایی است. باید توجه داشت در هوای گرم، محصولاتی مانند شیر، خامه و تخم‌مرغ زودتر فرایند فساد غذایی اتفاق می‌افتد. اگر این محصولات در یخچال نگهداری نشوند و در دمای گرم باقی بمانند، به‌سرعت می‌توانند منشا عفونت کودکان شوند.
توجه به شرایط استخر نیز در پیشگیری از عفونتهای تابستان اهمیت دارد. طبیعتا بخشی از عوامل پیشگیرانه مربوط به نظارت نهادهای متولی بهداشت دارد. اما رعایت اصول بهداشتی توسط همه افراد نیز در این زمینه نقش مهمی دارد. زمانی که فرد مبتلا به عفونت چشمی، اسهال و استفراغ است، نباید به استخر برود زیرا شرایط انتقال بیماری ایجاد می‌شود. ضمن اینکه به‌دلیل رطوبت بالا و عدم‌تابش نور خورشید به استخرهای سرپوشیده، این نوع ویروس‌ها شرایط رشد و تکثیر مساعدی خواهندداشت. بنابراین، نظارت در ورود افراد و پرسش در مورد ابتلا به علائم عفونتهای چشمی و گوارشی طی هفته پیش از مراجعت به استخر توصیه می‌شود تا در صورت تایید از ورود به استخر خودداری گردد. همچنین لازم است شنا در استخرهای شلوغ و بدون نظارت جدی، زمینه بروز این عفونت‌ها برای کودکان افزایش می‌یابد.
استفاده مناسب از پروبیوتیک‌ها تا حدی می‌تواند از ابتلا به این مشکل جلوگیری کند. این پروبیوتیک‌ها را می‌توان به‌عنوان محصولات دارویی برای کودکانی که از نظر بیماریهای عفونی حساس هستند، استفاده کرد. البته گنجاندن منابع غذایی پروبیوتیک مانند ماست‌های پروبیوتیک یا ماست حاوی کفیر نیز برای پیشگیری از عفونتهای اسهال کمک‌کننده باشد.