پایگاه خبری سلامت
مریم منصوری
یک هفته پس از حادثه تلخ و غیرمنتظره انفجار در اسکله شهید رجایی بندرعباس، دکتر سیدسجاد رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت و دکتر پژمان شاهرخی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در نشستی خبری از جزئیات روند امدادرسانی و تدابیر درمانی ارائه‌شده در حادثه سخن گفتند.
دکتر سیدسجاد رضوی، در ابتدای این نشست ضمن تسلیت به مردم بندرعباس و ملت ایران گفت: «بر خودم واجب می‌دانم که یاد و نام عزیزانی را که در حادثه بندرعباس جان خود را از دست دادند، گرامی بدارم و برای بازماندگان آرزوی صبر کنم. همچنین برای مجروحان حادثه آرزوی شفای عاجل دارم. ضمنا از تلاش‌های کادر سلامت در درمان مجروحان حادثه انفجار بندرعباس قدردانی می‌کنیم.»
وی حادثه انفجار را «اتفاقی غیرمنتظره» توصیف کرد و ادامه داد: «این حادثه حوالی ساعت ۱۲:1۰ ظهر روز شنبه، ششم اردیبهشت، رخ داد. در همان ساعات ابتدایی، آقای دکتر پژمان شاهرخی با من تماس گرفتند و گزارش اولیه‌ای را ارائه کردند. در آن زمان، هیچ‌گونه پیش‌بینی دقیقی از وضعیت موجود ممکن نبود، تنها می‌دانستیم که عمق فاجعه سنگین است و باید آماده هرگونه کمک و واکنش باشیم.»
آماده‌باش سراسری برای امدادرسانی
به گفته دکتر رضوی، بلافاصله با همکاری اورژانس کشور و حضور دکتر میعادفر در مرکز عملیات اضطراری (EOC) وزارت بهداشت، منطقه به‌طور کامل تحت رصد و بررسی قرار گرفت. وی افزود: «در ابتدا نگرانی زیادی وجود نداشت اما به‌تدریج که آمار مجروحان افزایش می‌یافت، شدت و گستردگی حادثه برای ما روشن‌تر شد.»
با افزایش سریع تعداد مصدومان، معاون درمان وزارت بهداشت از تصمیم فوری برای پیش‌بینی تعداد بالای مجروحان خبر داد: «به همین دلیل، برخی از واحدهای درمانی در تهران و نیز استان‌های فارس، کرمان و بوشهر در حالت آماده‌باش قرار گرفتند تا در صورت نیاز، به پشتیبانی و اعزام نیرو اقدام کنند. همچنین واحد انتقال خون، بخش بهداشت، دارو و تجهیزات فوراً فعال شد تا در صورت نیاز به هرگونه دارو و اقلام پزشکی، اقدامات سریع انجام شود. بخش ترابری اورژانس نیز هماهنگ شد تا مجروحان جابه‌جا شوند یا دارو و تجهیزات به‌موقع به محل برسد. علاوه بر این دکتر میعادفر، رئیس اورژانس کشور، همان بعدازظهر به بندرعباس رفت و در کنار دکتر شاهرخی قرار گرفت. من هم صبح روز یکشنبه خودم را به آنجا رساندم.»
ظرفیتی که کم نیاورد!
رضوی با تاکید بر عملکرد مثال‌زدنی مجموعه بهداشت و درمان هرمزگان گفت: «بدون اغراق، دانشگاه و مجموعه درمانی استان، کاری در حد معجزه انجام دادند. در چند ساعت ابتدایی پس از حادثه، بیش از هزار مجروح به بیمارستان‌های بندرعباس مراجعه کردند و دکتر شاهرخی تمام ظرفیت استان را به میدان آورد؛ از نیروی دریایی ارتش و سپاه پاسداران گرفته تا سازمان تامین اجتماعی، نیروی انتظامی و حتی بخش خصوصی. به‌طوری که وقتی صبح یکشنبه برای بازدید بیمارستان‌ها به بندرعباس رفتم، با صحنه‌ای باور نکردنی روبه‌رو شدم. اورژانس بیمارستان‌هایی که شب قبل، ظرفیت‌شان پر بود، حالا آماده پذیرش بیماران جدید بودند. به‌عنوان مثال در بیمارستان شهید محمدی، با تریاژ دقیق، بیماران به سرعت به بخش‌های مختلف منتقل و درمان شده بودند و آن‌هایی که امکان ترخیص داشتند، مرخص شده بودند تا فضا برای پذیرش مجروحان یا موارد احتمالی دیگر آماده باشد.»
هماهنگی، همدلی و کنترل بحران
رضوی خاطرنشان کرد: «سرعت افزایش مجروحان و حضور همراهان در اورژانس، می‌توانست بحران روانی سنگینی ایجاد کند، اما همدلی مثال‌زدنی میان تمام اعضای کادر درمان اعم از پزشکان، پرستاران، نیروهای آزمایشگاهی، رادیولوژیست‌ها و دیگر بخش‌ها، فضا را مدیریت کرد. در نهایت، حادثه به‌خوبی کنترل شد و به‌جز سه یا چهار مورد سوختگی شدید که به استان فارس منتقل شدند، نیازی به اعزام بیماران به سایر استان‌ها نبود.»
همراهی نیروی دریایی با خانواده‌های مجروحان
دکتر رضوی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اقدامات شایسته نیروی دریایی اشاره کرد و گفت: «نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در محوطه بیمارستان خود چادرهایی برپا کرده بود و از همراهان مجروحان پذیرایی می‌کرد. این اقدام در فضای سنگین و پرتنش حادثه، کمک بزرگی به آرامش روانی خانواده‌ها و همراهان بیماران کرد. در چنین اتفاقاتی، شرایط روانی مردم بسیار حساس است؛ چراکه ابعاد حادثه روشن نیست و هر فردی ممکن است نگران عزیز خود باشد.»
وی با تاکید بر اینکه این‌گونه رویدادها تنها یک حادثه نیست بلکه یک فاجعه ملی محسوب می‌شود، افزود: «در بازدیدهایی که با همراهی دکتر شاهرخی و سایر مسئولان انجام دادیم، رسیدگی به مجروحان در حد توان بسیار خوب بود. با مجروحان و همراهان‌شان گفت‌وگو کردم و بیشتر نگرانی‌ها درباره آینده و شرایط مبهمی بود که پیش آمده بود. خوشبختانه تا پایان شب که از بیمارستان‌های دولتی و خصوصی بازدید کردم، مشکل خاصی وجود نداشت.»
اقدام فوری برای تامین تجهیزات حیاتی
معاون درمان وزارت بهداشت با اشاره به تامین فوری تجهیزات مورد نیاز گفت: «در همان ساعات اولیه، برخی تجهیزات پزشکی مانند دستگاه سی‌تی‌اسکن مورد نیاز بود. به‌طور معمول، تهیه چنین دستگاهی از زمان درخواست تا تحویل، شش تا هفت ماه طول می‌کشد، اما در این حادثه ظرف ۲۴ ساعت دستگاه سی‌تی‌اسکن به بندرعباس رسید و در اختیار تیم درمانی قرار گرفت. دستگاه‌های قدیمی موجود، پاسخگوی نیاز نبودند و این تجهیز برای اقدامات اولیه درمانی ضروری بود.»
دکتر رضوی در ادامه گفت: «یکی از دلگرم‌کننده‌ترین بخش‌های این حادثه، اعلام آمادگی از سوی اکثر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بود. بسیاری از روسای دانشگاه‌ها با تماس یا پیامک اعلام کردند که آماده اعزام نیروهای پزشکی یا در اختیار گذاشتن امکانات هستند. این حمایت معنوی، پشتوانه بزرگی برای تیم درمانی هرمزگان بود و به آنها این اطمینان را می‌داد که تنها نیستند.»
آزمونی برای نظام سلامت
وی در پایان تاکید کرد: «امیدواریم چنین حوادثی هرگز تکرار نشود، اما این اتفاق یک آزمون واقعی برای حوزه سلامت کشور بود. خوشبختانه با تلاش فراگیر، حادثه به‌خوبی مدیریت شد و بیشتر مجروحان در همان استان درمان شدند. از دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، دکتر شاهرخی و همه همکاران حوزه سلامت بابت این همدلی و ایستادگی قدردانی می‌کنم.»
صدای انفجار اسکله تا شعاع 25 کیلومتری شنیده شد
رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان نیز ضمن عرض تسلیت به‌دلیل وقوع این سانحه تلخ، با اشاره به جزئیات اولیه حادثه گفت: «حدود ساعت ۱۲:۱۰ ظهر روز شنبه ششم اردیبهشت، در حال عبور از خیابان بودم که صدای انفجار شنیده شد. ابتدا تصور کردم کپسول گازی در نزدیکی من منفجر شده، درحالی‌که محل حادثه حدود ۲۵ کیلومتر با موقعیت من فاصله داشت؛ این نشان‌دهنده شدت بالای انفجار بود. همان لحظه تماس اضطراری دریافت کردم مبنی بر وقوع حادثه‌ای در اسکله شهید رجایی بندرعباس و درخواستی فوری برای اعزام تمام ظرفیت موجود آمبولانس‌ها.»
دکتر پژمان شاهرخی افزود: «بلافاصله تیم بحران را تشکیل دادیم و نخستین تماس را با وزیر محترم بهداشت، دکتر ظفرقندی و دکتر سیدسجاد رضوی برقرار و ابعاد احتمالی حادثه را مطرح کردم. با دستور وزیر بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی شیراز، اهواز، کرمان، یزد و بوشهر بیش از ۵۰۰ تخت بیمارستانی را به‌عنوان ظرفیت پشتیبان در اختیار ما قرار دادند تا در صورت لزوم، بیماران بدحال به این مراکز اعزام شوند. در همان ساعت نخست، بیش از ۵۰ دستگاه آمبولانس اعزام شد که حدود ۳۰ مورد آنها توسط نیروی دریایی سپاه تامین شده بود و ۱۵ تا ۲۰ دستگاه دیگر نیز به‌تدریج اضافه شدند. این همکاری نقش کلیدی در انتقال سریع مصدومان ایفا کرد.»
وی با اشاره به استقرار تیم‌های پزشکی در بیمارستان‌ها گفت: «در همان ساعات اولیه، بیش از ۵۰ جراح در تخصصهای چشم‌پزشکی، ارتوپدی، مغز و اعصاب، گوش و حلق و بینی، طب اورژانس، جراح عمومی و متخصص داخلی در شش بیمارستان مختلف از جمله بیمارستان سیدالشهدا نیروی دریایی ارتش، بیمارستان صاحب‌الزمان نیروی دریایی سپاه، بیمارستان خلیج فارس تامین اجتماعی، بیمارستان خاتم‌الانبیا ناجا و دو بیمارستان خصوصی امام رضا(ع) و ام‌لیلا مستقر شدند. همچنین بیمارستان شهید محمدی به‌عنوان مرکز معین انتخاب شد تا پذیرای بیماران بدحال‌تر باشد.»
برای نجات جان مجروحان از هیچ تلاشی دریغ نشد!
دکتر شاهرخی با اشاره به حجم بالای مصدومان گفت: «در همان ساعات ابتدایی، حدود ۵۲ اتاق عمل برای انجام جراحی‌های اورژانسی در آماده‌باش کامل قرار گرفتند و تا شامگاه شنبه ۱۳ اردیبهشت، ۱۹3 عمل جراحی انجام شد. تعداد مجروحان به ۱۵۶۶ نفر رسید که تا امروز 14 اردیبهشت، ۱۵۱۶ نفر از آنها با حال عمومی مناسب ترخیص شده‌اند. در حال حاضر، ۲۵ مصدوم در بیمارستان‌های استان بستری هستند که از این تعداد ۵ نفر همچنان در آی‌سی‌یو نگهداری می‌شوند. ۱۷ مصدوم نیز به شیراز اعزام شده‌اند که متاسفانه بیش از ۵۰ درصد از آنها دچار آسیب‌های چشمی بوده‌اند. همچنین چندین مورد قطع عضو و چهار تا پنج مورد سوختگی شدید ثبت شده است.»
طبق اعلام رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، در رابطه با تعداد فوتی‌ها، فعلا آمار قطعی وجود ندارد و آمار نهایی فوتی‌ها توسط پزشکی قانونی اعلام خواهد شد. شاهرخی با ابراز تاسف از فوت ۵ تن از مجروحان در بیمارستان‌ها هم گفت: «ما همه تلاشمان را برای نجات جان این افراد به‌کار گرفتیم.»
بسیج گسترده نیروی پرستاری و امداد هوایی
در ادامه این روایت، دکتر شاهرخی از نقش کلیدی پرستاران در کنترل بحران گفت: «در همان ساعت نخست، بیش از ۵۰۰ پرستار در اورژانس‌های مختلف بیمارستانی اعلام حضور کردند و به‌صورت شبانه‌روزی مشغول ارائه خدمات شدند.» وی همچنین به ظرفیت‌های پشتیبانی اشاره کرد و گفت: «با دستور وزیر محترم بهداشت، چهار دستگاه اتوبوس آمبولانس از شهرستان‌های سیرجان، جیرفت و لار به بندرعباس اعزام شدند. علاوه بر این با وجود اینکه خود دو بالگرد داشتیم، سه بالگرد امدادی نیز در حالت آماده‌باش کامل قرار گرفتند و دو فروند هواپیما برای اعزام احتمالی بیماران مستقر شدند.» به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، هدف اصلی آن بود که بیماران تا حد امکان در استان درمان شوند و تنها در صورت ضرورت به مراکز درمانی دیگر اعزام گردند.
حضور شخص رئیس‌جمهور در محل حادثه
شاهرخی تاکید کرد که علی‌رغم فشار بی‌سابقه و وسعت بحران، سعی شد ارائه خدمات به بهترین شکل ممکن انجام شود. او گفت: «من حدود ۶ یا ۷ سال است که در حوزه اجرایی فعالیت می‌کنم، اما این نخستین بحرانی بود که از نزدیک تجربه‌اش کردم و دیدم که مقامات بلندپایه کشور در روزهای بحرانی در صحنه حضور داشتند. دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، که خود پزشک است و سابقه ریاست دانشگاه و وزارت بهداشت را در کارنامه دارد، شخصاً در محل حادثه حضور یافت، با بیماران گفت‌وگو کرد و به تیم‌های درمانی روحیه داد. همچنین دکتر کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر، وزیر کشور و اعضای کمیسیون بهداشت مجلس نیز در صحنه حاضر بودند.» شاهرخی در ادامه گفت: «حضور مسئولان ارشد باعث شد چالش‌های پیش‌رو در کوتاه‌ترین زمان ممکن در جلسات فوری بررسی و مدیریت شود.»
دپوی سه‌ماهه دارویی و آمادگی کامل مراکز درمانی بندرعباس
دکتر پژمان شاهرخی با اشاره به آمادگی زیرساخت‌های دارویی استان در مواجهه با بحران بندرعباس گفت: «خوشبختانه ما یک دپوی دارویی سه‌ماهه داشتیم. با لطفی که وزیر محترم بهداشت نسبت به ما داشتند، پیش از پایان سال موفق شدیم ۵۶ درصد بدهی دارویی‌مان را تسویه کنیم. به همین دلیل، برای معالجه مصدومان این حادثه، ذخیره کافی دارویی در همه بیمارستان‌ها در اختیار داشتیم.» وی ادامه داد: «مصدومان بلافاصله پس از مراجعه به اورژانس تحت بررسی کامل قرار می‌گرفتند. سی‌تی‌اسکن، گرافی‌های لازم، آزمایش خون، شست‌وشوی زخم‌ها، استفاده از پمادهای سوختگی، بخیه و هر اقدام درمانی ضروری در همان بدو ورود انجام می‌شد و پس از آن، انتقال بیماران به بخش‌ها صورت می‌گرفت.»
دکتر شاهرخی همچنین با اشاره به راه‌اندازی سازوکار ویژه‌ای برای مدیریت حداکثری بحران گفت: «در همان ساعات نخست، تیم مدیریت بحران را تشکیل دادیم و چند نفر، ازجمله روسای بیمارستان‌ها و دو پزشک فوق‌تخصص، به‌عنوان مدیران بحران مشخص شدند. همچنین، بیمارانی که به‌صورت غیراورژانسی و با حال عمومی خوب در بخش‌ها بستری بودند، ترخیص شدند تا ظرفیت لازم برای پذیرش موج بیشتری از مصدومان احتمالی فراهم شود.»
رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در پایان از همه کسانی که در این مسیر به آنها یاری رساندند تشکر کرد.
پاسخ‌های معاون درمان وزارت بهداشت و رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به سوالات خبرنگاران
در ادامه نشست خبری، دکتر سیدسجاد رضوی، معاون بهداشت وزارت بهداشت و دکتر پژمان شاهرخی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به سوالات خبرنگاران در خصوص حادثه بندر شهید رجایی بندرعباس پاسخ دادند که در ادامه مهمترین آنها را می‌خوانید.
پرسش خبرنگار سلامت: با توجه به تجربه‌تان در این حادثه، در صورت وقوع اتفاقی مشابه در آینده، چه اقداماتی را انجام خواهید داد و از چه کارهایی اجتناب می‌کنید؟
دکتر رضوی: شاه‌کلید مدیریت این بحران، بی‌تردید همکاری بین‌بخشی بود. مجموعه‌هایی همچون نیروی دریایی ارتش، نیروی دریایی سپاه، سازمان تامین اجتماعی، نیروی انتظامی، بخش خصوصی و دیگر دستگاه‌ها، همه توان خود را پای کار آوردند. ما در ابتدا تصور نمی‌کردیم که بندرعباس بتواند به‌تنهایی بحران را مدیریت کند و حتی آمادگی اعزام مصدومین به سایر استان‌ها را داشتیم و اعلام کرده بودیم بیمارستان‌ها خدمات الکتیو یا غیراورژانسی خود را کنسل کنند و منتظر پذیرش مصدومین حادثه باشند.
این تجربه، مشابه آنچه در زلزله‌ها و سوانح پیشین داشتیم، نشان داد ما می‌توانیم از ظرفیت مشترک نهادهای مختلف استفاده کنیم. به‌جای آن‌که فقط بپرسیم دانشگاه علوم پزشکی چند تخت دارد، امروز نگاه‌مان این است که کل استان چه ظرفیتی دارد. مشارکت نهادهای بیرون از وزارت بهداشت در این حادثه مثال‌زدنی بود؛ آنها نه‌تنها خود را مسئول می‌دانستند بلکه فعالانه وارد عمل شدند.
در زمینه آمبولانس نیز این هم‌افزایی تعیین‌کننده بود زیرا آمبولانس‌های دانشگاه به تنهایی پاسخگوی تعداد زیاد مصدومین حادثه نبودند؛ هم عمر بالایی داشتند و هم تعدادشان کافی نبود اما با ورود آمبولانس‌های سایر نهادها، انتقال مصدومان به‌سرعت و بدون اختلال انجام شد. اگر این هماهنگی نبود، می‌توانست تبعات جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد.
اما درباره کاستی‌ها: به نظر من خبرنگاران و ناظران بیرونی بهتر می‌توانند بگویند که کجا ضعف داشتیم. یکی از نکاتی که به ما گوشزد شد و کاملاً پذیرفته‌ایم، پراکندگی در اعلام آمارها بود. در ساعات اولیه، آمارهای متفاوتی از منابع مختلف منتشر می‌شد که این موضوع نگران‌کننده بود. از این‌رو تاکید داریم که در حوادث بعدی، اطلاع‌رسانی از یک مرجع واحد انجام شود تا از بروز شایعه، تشویش و چندصدایی جلوگیری شود.
همچنین در زمینه اطلاع‌رسانی در خصوص مجروحین، می‌توانستیم سریع‌تر اقدام کنیم، اما تا پیش از شناخت دقیق وضعیت، در انتقال اطلاعات به مردم دچار تاخیر شدیم. فضای مجازی در این میان، کار را دشوارتر کرد؛ چراکه وقتی اولویت امدادرسانی است، امکان پاسخ‌گویی به رسانه‌ها کاهش می‌یابد. شخصاً نتوانستم به تماس برخی همکاران در وزارت بهداشت پاسخ بدهم، چون درگیر بحران بودم؛ همین موضوع هم باعث گله شد. اما هدف این بود که از اعلام آمار نهایی تا پیش از قطعیت جلوگیری کنیم تا مبادا موجب تشویش افکار عمومی شود.
از سوی دیگر، این حادثه نشان داد که لازم است ظرفیت مراکز سوختگی در برخی مناطق تقویت شود. همچنین پیشنهاد می‌کنم پیش از بروز بحران، مانورهای هماهنگ در سطح ملی برگزار شود تا آمادگی لازم میان همه نهادها ایجاد شود. در این حادثه، تیم‌های آتش‌نشانی و گروه‌های امداد و نجات هلال احمر عملکردی بی‌بدیل داشتند و جان‌فشانی‌های آنها مثال‌زدنی بود. این تجارب نشان داد می‌توان با حذف فعالیت‌های کم‌اثر و تمرکز بر اقدامات موثر، عملکرد سیستم را ارتقاء داد.
در نهایت، ما آمادگی داریم ضعف‌های خود را با کمک نظرات شما اصلاح کنیم. سلامت مردم در هر نقطه‌ای از کشور اولویت اول ما است. هر جا که توان ما کافی نباشد، با دل و جان تلاش می‌کنیم آن را جبران کنیم و مطمئن باشید در کنار مردم هستیم تا آسیبی به آنان نرسد.
گفته می‌شود در پی انفجار مواد شیمیایی، هوای بندرعباس به‌شدت آلوده شده است. آیا پایشی درباره میزان آلاینده‌های سمی در هوای این شهر انجام شده است؟ و آیا برای ساکنان بندرعباس یا افرادی که در سطح شهر تردد دارند، رعایت نکات خاصی توصیه می‌شود؟
دکتر رضوی: در همان ساعات اولیه پس از وقوع حادثه، معاونت بهداشت و تیم بهداشت محیط به‌طور جدی وارد عمل شدند و با نمونه‌برداری از محیط، وضعیت گازهای منتشرشده در هوا را مورد بررسی قرار دادند. خوشبختانه در حال حاضر، هیچ‌گونه آلودگی هوایی که نسبت به وضعیت پیش از حادثه تغییری کرده باشد، در بندرعباس وجود ندارد.
در ساعت اول وقوع حادثه، پیش‌بینی‌ها و جهت وزش باد تا حدی نگران‌کننده بود و احتمال می‌رفت که گاز CO یا سایر گازهای متصاعد از محل حادثه به شهر برسد یا مناطق اطراف را آلوده کند. به همین دلیل، توصیه‌هایی برای افراد در معرض خطر مانند سالمندان و کودکان مطرح شد که تا حد امکان از حضور در فضای باز خودداری کنند، از ماسک استفاده کنند و در خانه بمانند. البته باید تاکید کرد که این نوع توصیه‌ها صرفاً اقدامات پیشگیرانه هستند که همواره در مواقع بروز آتش‌سوزی یا انتشار مواد شیمیایی در هوا مطرح می‌شوند. در ادامه بررسی‌ها، وضعیت هوا سالم اعلام شد و در حال حاضر هیچ نگرانی‌ای بابت کیفیت هوای بندرعباس وجود ندارد.
لطفاً درباره تعیین تکلیف اجساد مجهول‌الهویه توضیح دهید. این اجساد چگونه شناسایی و تعیین تکلیف خواهند شد؟
دکتر شاهرخی: بررسی و شناسایی اجساد مجهول‌الهویه، از جمله مسئولیت‌های سازمان پزشکی قانونی است، چرا که این فرآیند یک کار کاملاً تخصصی، حساس و دشوار به شمار می‌رود. در ابتدا، تست‌های اولیه انجام می‌شود تا مشخص شود که اجساد متفاوت هستند. پس از آن، تست انطباق انجام می‌شود. خانواده‌هایی که مفقودی دارند، باید به پزشکی قانونی مرکز استان مراجعه کنند و نمونه DNA ارائه دهند. این نمونه‌ها به تهران ارسال می‌شود و نتایج نهایی از همان‌جا اعلام خواهد شد. تمامی این اقدامات در حوزه مسئولیت‌های پزشکی قانونی است و روند آن آغاز شده است. هرگونه آمار و اطلاعات رسمی نیز از سوی پزشکی قانونی منتشر خواهد شد.
لطفاً درباره چالش‌های خدمات درمانی در جریان این حادثه توضیح دهید. به‌ویژه با توجه به اینکه بخشی از چالش‌ها در محل حادثه بود و بخش دیگری در سطح ملی، از جمله موج خبری گسترده‌ای که شکل گرفت. به نظر می‌رسید هیچ‌گونه کنترل یا مدیریت رسانه‌ای مشخصی از سوی وزارت بهداشت وجود نداشت. همچنین برخی درخواست‌هایی مانند فراخوان عمومی برای اهدای خون مطرح شد که موجب ازدحام جمعیت در مراکز انتقال خون در بسیاری از شهرها شد. آیا در اتاق مدیریت بحرانی که اشاره کردید، به این موضوعات فکر شد؟
دکتر رضوی: در ساعت‌های اولیه حادثه واقعاً نمی‌دانستیم عمق فاجعه تا چه حد است، و در چنین شرایطی نمی‌توانستیم صبر کنیم تا ببینیم شدت حادثه چقدر است و بعد برای اهدای خون از مردم درخواست بدهیم. ما از سازمان انتقال خون خواستیم که پیگیری‌های لازم را انجام دهد و در حالت آماده‌باش باشد. چون تصور کنید حادثه‌ای اتفاق افتاده که هر ساعت بین ۵۰ تا ۲۰۰ مجروح با خودروهای شخصی یا آمبولانس به بیمارستان‌ها منتقل می‌شوند. در چنین شرایطی باید از بابت ذخایر خون خیالی آسوده داشته باشیم. انتقال خون، موضوعی نیست که صبر کنیم تا ابعاد فاجعه مشخص شود، سپس از مردم درخواست کنیم مثلا هزار واحد خون اهدا کنند.
مردم سراسر کشور هم برای اهدای خون مراجعه کردند. خوشبختانه نگهداشت خون در کشور ما وضعیت خوبی دارد و هیچ‌کدام از این خون‌ها هم هدر نمی‌رود. نیاز بانک خون کشور آن‌قدر بالاست که هر میزان خونی که در این شرایط جمع‌آوری شود، قطعاً مصرف خواهد شد. البته سازمان انتقال خون خیلی سریع اعلام کرد که از بحران خارج شده و دیگر نیازی به اهدای فوری نیست. ما نیز این اطلاع‌رسانی را انجام دادیم.
درخصوص اطلاع‌رسانی هم باید بگویم متاسفانه فضای مجازی تا حد زیادی خارج از کنترل ماست و هر فرد یا رسانه‌ای با حدس و گمان اقدام به انتشار اخبار می‌کند. ما اطلاعات رسمی را از آقای دکتر شاهرخی و تیم‌شان در دانشگاه علوم پزشکی دریافت می‌کردیم و تصمیم گرفته شد که همه اخبار از یک مسیر منتشر شود تا از انتشار اخبار متعدد و متناقض جلوگیری شود. اگر دقت کرده باشید، در این حادثه، سخنگوی دولت مسئول اعلام آمار و اطلاعات شد، چرا که اعداد و ارقام مرتب در حال تغییر بود و ارائه آمار نادقیق می‌توانست اعتماد عمومی را خدشه‌دار کند. بر همین اساس، تصمیم گرفتیم که فقط خانم مهاجرانی، سخنگوی محترم دولت، اطلاعات رسمی را اعلام کنند. من هم شخصاً با ایشان در تماس بودم و داده‌ها را در اختیارشان می‌گذاشتم. همچنین دانشگاه علوم پزشکی نیز آمار و ارقام را مستقیماً منتشر نمی‌کرد. هدف این بود که اطلاعات دقیق و به‌موقع به مردم داده شود و از تشدید بار روانی جامعه جلوگیری کنیم. در مجموع، در کنار اقدامات درمانی و انتقال بیماران، کنترل جریان اطلاعات، سامان‌دهی مشارکت مردمی و مدیریت روانی بحران نیز بخشی از وظایف ما در وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی بود، که سعی کردیم با هماهنگی حداکثری، از ایجاد اضطراب عمومی جلوگیری کنیم و نیازهای درمانی را به‌موقع و درست تامین نماییم.
دکتر شاهرخی: در تکمیل فرمایشات آقای دکتر رضوی، باید عرض کنم که حتی امروز نیز ما چند مورد جراحی داشتیم که در آماری که قبلاً خدمت‌تان ارائه شد، لحاظ نشده است. همچنین ممکن است مواردی از آسیب‌های تاخیری مانند باروتروما (آسیب ناشی از موج انفجار) که با علائمی چون وزوز گوش یا مشکلات شنوایی بروز می‌کند، در حال افزایش باشد. بنابراین طبیعی است که تعداد موارد، حتی در همین چند ساعت اخیر، تغییر کند و به آمارها افزوده شود. به همین دلیل است که آمار مربوط به چنین حوادثی، به‌ویژه با این حجم از خسارت، قطعاً نوسان دارد و نمی‌توان انتظار داشت از ابتدا دقیق و نهایی باشد.
دکتر امیر صدری: درباره اطلاع‌رسانی، لازم است توضیح بدهم که این حادثه حدود ساعت ۱۲ ظهر رخ داد و حدود ساعت سه و نیم بعدازظهر همان روز، ستاد بحران استان تصمیم گرفت که فقط سخنگوی ستاد بحران مسئول اطلاع‌رسانی باشد و آمار را ارائه کند. در این مدت، دانشگاه علوم پزشکی و همچنین وزارت بهداشت هیچ آماری ارائه ندادند. تنها سازمان اورژانس کشور بر اساس وظیفه ذاتی خود، آمارهای اولیه را منتشر کرد. اما به‌دنبال بروز نگرانی‌هایی در فضای عمومی مبنی بر اینکه آمار واقعی پنهان می‌شود، آقای دکتر کرمانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت، در اقدامی شجاعانه، یک جدول دستی تهیه کرد تا نشان دهد که اعدادی مانند ده هزار، سی هزار یا چهل هزار مصدوم که توسط برخی افراد اعلام می‌شود، صحت ندارد. با وجود آن‌که این جدول به‌صورت دست‌نویس تنظیم شده بود و شاید به‌زعم برخی غیرحرفه‌ای به‌نظر می‌رسید، اما نشان‌دهنده شفافیت و پاسخ‌گویی وزارت بهداشت بود.
اقدام دیگر ما همان شب انجام شد؛ یعنی در یک سامانه، اسامی تمامی مجروحینی که تا آن لحظه شناسایی شده بودند، منتشر شد تا خانواده‌ها و اطرافیان نیازی به جست‌وجوی حضوری نداشته باشند. ما تلاشمان را کردیم. قطعاً ایرادهایی در کار وجود دارد، اما در مجموع، با توجه به گستردگی حادثه، فکر می‌کنم عملکرد قابل قبولی ارائه شد.
نکته دیگر بررسی علت حادثه است. بررسی علت یا منشا این حادثه اصلاً در صلاحیت ما نیست. وزارت بهداشت و دانشگاه هیچ اطلاعاتی درباره اینکه حادثه دقیقاً چگونه رخ داده یا علت آن چه بوده ندارند. پیگیری این موضوع به مراجع ذی‌ربط دیگر مربوط می‌شود که مسئول بررسی تخصصی علل حادثه هستند.
اصولاً بروز بحران‌ها باعث می‌شود که مجدداً به زیرساخت‌های نظام سلامت و نقاط ضعف آن توجه شود. یکی از مسائل مطرح‌شده، کمبود تخت‌های سوختگی در کشور است. با توجه به احتمال تکرار چنین حوادثی، چه تدابیری برای توسعه ظرفیت‌های درمانی در این حوزه اندیشیده‌اید؟
دکتر رضوی: تامین تخت‌های سوختگی از قبل در سطح کشور برنامه‌ریزی شده و همواره بر وجود کمبود در این بخش صحه گذاشته‌ایم. باید توجه داشت که تخت سوختگی تختی نیست که به‌راحتی قابل‌تخصیص یا جایگزینی باشد؛ این تخت‌ها کاربری خاص خود را دارند و در صورت نبود بیمار سوختگی، نمی‌توان آنها را کنار گذاشت. بنابراین اصل ماجرا این است که کشور باید به تخت‌های سوختگی دسترسی داشته باشد، نه لزوماً مالکیت مطلق.
در حادثه اخیر هم تعدادی از مصدومان دچار سوختگی به شیراز اعزام شدند. این اقدام به‌هیچ‌وجه نباید به‌عنوان ضعف تلقی شود، بلکه استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های موجود درمانی کشور است. ظرف یکی دو ساعت، می‌توان مصدوم را به مرکزی اعزام کرد که بهترین کیفیت خدمات درمانی را ارائه می‌دهد. ممکن بود استان هرمزگان هم بتواند برخی از این بیماران را در محل نگه دارد و خدمات درمانی ارائه دهد، چرا که تیم درمانی و زیرساخت‌های اولیه وجود داشت؛ اما مراکز سوختگی در شیراز، با آمادگی کامل و بالاترین سطح خدمت‌رسانی اعلام آمادگی کرده بودند، بنابراین تصمیم گرفته شد بیماران به آنجا منتقل شوند.
بدیهی است که نیاز به تقویت ظرفیت تخت‌های سوختگی، به‌ویژه در استان‌هایی چون هرمزگان که در معرض خطرات بیشتری قرار دارند، احساس می‌شود. این استان حتماً باید مورد بازنگری قرار گرفته و تخت‌های سوختگی در اختیارش قرار گیرد و تیم‌های درمانی آموزش ببینند و در محل مستقر شوند. اما درعین‌حال، باید پذیرفت که در مواجهه با حوادث وسیع، تنها یک استان نمی‌تواند پاسخگوی همه بیماران باشد؛ در چنین شرایطی، لازم است کل ظرفیت کشور وارد عمل شود و مسئولیت را به‌صورت مشترک برعهده گیرد.
در سطح ملی، تخصیص تخت‌های سوختگی بر اساس شاخص‌هایی مانند تراکم صنعتی، کشاورزی و خطرپذیری مناطق انجام می‌شود. با این‌حال، در برخی مناطق همچنان از استانداردهای تعریف‌شده عقب هستیم. به‌عنوان نمونه، بیمارستان شهید مطهری تهران نیاز به جایگزین دارد و مرکزی که در غرب تهران در حال ساخت است، باید هرچه سریع‌تر به بهره‌برداری برسد. امیدواریم با بودجه تخصیص‌یافته، این پروژه در سال جاری تکمیل شود. درمجموع، تقویت تخت‌های سوختگی باید متناسب با میزان خطر و حجم نیاز مناطق مختلف کشور، به‌ویژه هرمزگان، دنبال شود و این موضوع از اولویت‌های وزارت بهداشت است.
آیا قرار است پس از بهبود وضعیت مجروحان، اثرات ثانویه این حادثه بر سلامت عمومی مردم بندرعباس نیز بررسی شود؟
دکتر شاهرخی: یکی از موارد مهمی که پس از این حادثه مورد توجه قرار گرفت، بروز عوارضی است که تحت عنوان «باروتروما» شناخته می‌شود؛ یعنی آسیب‌هایی که بر اثر موج انفجار ایجاد می‌شوند، به‌ویژه در اندام‌های حساس مانند گوش. ما در بررسی‌ها شاهد مواردی از آسیب‌های شنوایی بودیم، همچنین حدود ۱۰ بیمار دچار مشکلات تنفسی نیز شناسایی شدند که در لحظه حادثه در محل حضور داشتند. در همین راستا، تیمی تخصصی متشکل از متخصص طب کار، فوق‌تخصص ریه، متخصص گوش و حلق و بینی و گفتاردرمانگران تشکیل شده تا افرادی که در معرض آسیب احتمالی بوده‌اند، به‌صورت دقیق و مستمر مورد ارزیابی و چکاپ قرار گیرند. از سوی دیگر، طبق دستور صریح وزیر بهداشت، تمامی هزینه‌های درمانی، از پذیرش و بستری تا ترخیص این بیماران، به‌طور کامل رایگان است و خدمات پس از ترخیص، شامل پیگیری‌ها و بررسی‌های تخصصی بعدی نیز بدون هزینه برای بیماران انجام خواهد شد.
همچنین جا دارد اشاره کنم که در زمینه مدیریت بیماران سوختگی، ما قادریم حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد این موارد را در استان مدیریت کنیم اما موارد بیشتر را به شیراز اعزام می‌کنیم، به لحاظ اینکه امکانات پیشرفته‌تر و تیم‌های درمانی تخصصی دارند. با این‌حال لازم است تامین تجهیزات برای بخش‌های سوختگی در هرمزگان جزو اولویت‌های ما باشد.
شهروندان بندرعباس و شاغلان بندر شهید رجایی برای حفظ سلامت خود در این محیط که احتمال دارد همچنان آثار بهداشتی حادثه در آن باقی باشد، چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
دکتر شاهرخی: بلافاصله پس از وقوع حادثه، تیم‌های سلامت و بهداشت کار وزارت بهداشت در محل حاضر شدند و ارزیابی‌های اولیه را آغاز کردند. بخشی از این پایش‌ها بر عهده دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان است. ما آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد و مونوکسید کربن را بررسی کردیم تا مشخص شود آیا غلظت آنها از سطح استاندارد عبور کرده یا خیر و اینکه آیا مردم می‌توانند بدون نیاز به ماسک در سطح شهر تنفس طبیعی داشته باشند. در روز نخست، بنا بر نامه رسمی دکتر رئیسی، معاون بهداشت وزارتخانه و پس از هماهنگی با استاندار محترم، تصمیم به تعطیلی فعالیت‌ها در محدوده بندر گرفته شد و به افراد شاغل توصیه شد از ماسک‌های مخصوص با استاندارد N95 استفاده کنند و این ماسک‌ها در اختیارشان قرار گرفت.
در روز بعد، با استفاده از چند سامانه سیار و یک سامانه ثابت سنجش آلودگی هوا که در سطح شهرستان مستقر هستند، میزان آلاینده‌ها در چند نوبت اندازه‌گیری شد. خوشبختانه تمامی شاخص‌ها در حد نرمال بودند و بر این اساس اعلام شد که از نظر تنفسی، مردم نگرانی خاصی نداشته باشند. البته همچنان در محدوده محل حادثه تاکید شد که رعایت پروتکل‌های احتیاطی ادامه یابد.
در خصوص مواد غذایی موجود در گمرک نیز، کمیته‌ای تخصصی تشکیل شد تا باقی‌مانده‌های شیمیایی، فیزیکی و سایر عوامل خطرزا به‌طور دقیق مورد بررسی قرار گیرند. تاکنون مورد خاصی در این زمینه گزارش نشده و بررسی‌ها ادامه دارد. لازم به ذکر است که بخشی از مسئولیت ارزیابی‌های زیست‌محیطی نیز بر عهده سازمان محیط‌زیست است که پیگیر این موضوع هستند.
برای افرادی که از نظر جسمی آسیبی ندیده‌اند اما از لحاظ روانی دچار آسیب شده‌اند، چه تمهیداتی در نظر گرفته‌اید؟ با توجه به اینکه فشار روانی ناشی از حادثه می‌تواند بر کل استان اثر سوء بگذارد. همچنین در مورد عمل‌های جراحی سوختگی، آیا آماری از میزان موفقیت آنها دارید و این اقدامات چقدر برای بهبود حال بیماران موثر بوده‌اند؟
دکتر رضوی: ما بیماران دچار سوختگی شدید را به مراکز تخصصی کشور منتقل کردیم. هرچند در همان زمان، استان هرمزگان این توانایی را داشت که این بیماران را درمان کند، اما تشخیص ما این بود که در شیراز، هم تجربه بالاتری وجود دارد و هم کیفیت خدمات درمانی بهتر است. از این‌رو تصمیم گرفتیم برای حصول بهترین نتیجه، مصدومان را به آن مراکز اعزام کنیم.
هدف ما این نبود که بگوییم در هرمزگان امکانات وجود ندارد. بلکه ما در همان لحظه، نه کمبود تخت داشتیم و نه مشکلی از نظر امکانات. اما می‌خواستیم بهترین خدمات ممکن به بیماران ارائه شود. برخی از مصدومان حال عمومی نامناسبی داشتند و اگر در همان‌جا می‌ماندند، شاید خدمات فوق‌تخصصی موردنیازشان به‌طور کامل فراهم نمی‌شد. به‌عنوان مثال، مراکز درمان چشم در شیراز از گذشته به‌دلیل کیفیت بالا شناخته‌شده هستند. با آن‌که در هرمزگان چشم‌پزشکان توانمندی حضور دارند، اما هدف ما ارائه خدمات در بالاترین سطح بود. تمام امکانات موجود را با نهایت توان در اختیار بیماران قرار دادیم و اگر در جایی کاستی دیده شده، باید از مردم عذر بخواهیم.
دکتر شاهرخی: در خصوص عوارض روانی ناشی از این حادثه نیز، تیم تخصصی ویژه‌ای تشکیل داده‌ایم که روان‌پزشک و روان‌شناس در آن حضور دارند. هدف این تیم، رسیدگی به عوارض ثانویه روحی و روانی ناشی از سانحه است؛ چراکه می‌دانیم این بحران تنها جنبه فیزیکی ندارد و آثار روانی آن می‌تواند گسترده و طولانی‌مدت باشد. اقدامات لازم برای حمایت روانی از آسیب‌دیدگان آغاز شده و این برنامه‌ها به‌صورت مستمر ادامه خواهد یافت.
خدمات وزارت بهداشت در لحظه وقوع حادثه بسیار ارزشمند بود، اما آنچه اهمیت دارد، استمرار این حمایت‌ها در ماه‌های آینده است. بسیاری از مجروحان در بندرعباس ممکن است به جراحی‌های متعدد در دو یا شش ماه آینده نیاز داشته باشند. آیا وزارت بهداشت در ادامه مسیر نیز از این افراد حمایت خواهد کرد یا پس از مدتی، آنها باید به‌صورت شخصی پیگیر درمان خود باشند؟
دکتر رضوی: درمان کامل مصدومان صددرصد جزو وظایف ماست. تا زمانی‌که این عزیزان به بهبودی کامل برسند، وزارت بهداشت و مجموعه دانشگاه علوم پزشکی در کنارشان خواهند بود. این یک مسئولیت قطعی است و همه خدمات درمانی موردنیاز در مراکز ما به‌صورت رایگان انجام خواهد شد. این کمک‌ها هیچ‌گونه منتی ندارد و با نهایت میل و تعهد در خدمت این مجروحان خواهیم بود. عملکرد دانشگاه در روزهای گذشته هم نشان داده که در این مسیر جدی است و روند ارائه خدمات نیز ادامه خواهد یافت.
با توجه به وقوع انفجار در بندر شهید رجایی، آیا احتمال شیوع بیماری‌های واگیردار در منطقه وجود دارد؟
دکتر شاهرخی: تمام تمهیدات لازم از نظر احتمال بروز مسمومیت‌های غذایی، آلودگی‌های هوایی و مشکلات تنفسی پیش‌بینی شده و تحت کنترل قرار گرفته است. خوشبختانه تا این لحظه هیچ موردی از بیماری‌های واگیردار یا عوارض ناشی از آلودگی گزارش نشده است.
پس از حادثه، فیلم‌ها و تصاویری منتشر شد که نشان‌دهنده کمبودهایی از جمله پماد سوختگی یا رفتار نامناسب کادر درمان با مصدومان بود. لطفاً در این‌باره توضیح دهید.
دکتر رضوی: گاهی احساس می‌کنم برخی اخبار از پیش طراحی می‌شود تا بعداً پخش شود، گویا عده‌ای منتظرند اوضاع از کنترل خارج شود. اما وقتی شرایط به‌خوبی مدیریت می‌شود، همان اخبار کذب بدون اصلاح منتشر می‌شوند؛ مانند ادعای نبود پماد یا گاز استریل و... این اقلام ابتدایی هستند و طبق بررسی‌های ما از دانشگاه علوم پزشکی، اورژانس و گروه‌های محلی، هیچ‌گونه کمبودی وجود نداشته است.
ما ادعا نمی‌کنیم صددرصد رضایت عمومی را کسب کرده‌ایم؛ طبیعی است برخی افراد انتظاراتی دارند که شاید نتوانیم همگی را برآورده کنیم. برای مثال، در مواقع شلوغی اورژانس، ورود همراهان محدود می‌شود که برخی ممکن است ناراضی باشند. اما چرا رسانه‌هایی که ادعای بی‌طرفی دارند، به حضور نیروی دریایی ارتش که چادرهایی برای استراحت همراهان برپا کرده بود اشاره‌ای نکردند؟ ما به‌عنوان سیستم درمانی موظف به اطلاع‌رسانی شفاف و صادقانه هستیم.
خبرنگاران برای ما بازوی نظارتی هستند. بارها به همکارانم گفته‌ام خبرنگاران را نیروهای خودمان بدانند. از شما می‌خواهم اگر در هر نقطه کشور مشکلی دیدید، به ما اطلاع دهید. البته ما هم با کمبود نیرو مواجهیم و چه کسی بهتر از خبرنگاران برای انتقال مشکلات واقعی؟ اما انتشار اخبار دروغ و سیاه‌نمایی اخلاق حرفه‌ای نیست.
همان‌طور که اشاره شد، ما در همان ساعات اولیه پس از حادثه، یک دستگاه سی‌تی‌اسکن از تهران به بندرعباس ارسال کردیم تا مبادا دستگاه موجود برای لحظه‌ای از کار بیفتد. وقتی توانایی ارسال تجهیزات سنگینی مانند سی‌تی‌اسکن را داریم، بدیهی است تامین اقلامی چون پماد و گاز استریل برایمان مشکلی نیست. در کنار همه این تلاش‌ها، از مردم، نیروهای امدادی و تمامی کسانی که در صحنه حاضر بودند، تشکر می‌کنم. اگر ایراد و ضعفی هم وجود داشته، قطعاً با اطلاع‌رسانی شما برای رفع آن تلاش خواهیم کرد.
دکتر امیر صدری: در تکمیل صحبت‌های دکتر رضوی، درباره فضای مجازی باید بگویم که متاسفانه شاهد بودیم خانمی که بلاگر است به بندرعباس آمد، فیلم گرفت و در صفحه خود گفت: «من پماد سوختگی آورده‌ام و در این پمادها را باز می‌کنم تا کسی بیرون نبرد بفروشد!» تعداد کل این پمادهای سوختگی از یک عمل جراحی کمتر است. با اینکه دستگاه سی‌تی‌اسکن در بیمارستان بندرعباس فعال بود، اما برای اطمینان از تداوم خدمت‌رسانی و جلوگیری از داغ شدن دستگاه، از تهران هم یک دستگاه دیگر ارسال شد. حالا چنین بلاگری برای چهار تا دنبال‌کننده، چنین نمایشی اجرا می‌کند.
دکتر شاهرخی: من هم معتقدم القای روایت‌های وارونه و بی‌پایه و اساس، با واقعیات میدانی کاملاً مغایرت دارد. ما در پایان سال ۱۴۰۳، بالغ بر ۵۰۰ میلیارد تومان بدهی دارویی پرداخت کردیم. اکنون نسبت به ماه‌های گذشته، دپوی دارویی قابل‌قبولی داریم؛ نه‌تنها مشکل سرم شست‌وشو نداریم، بلکه حتی در زمینه سرم تزریقی هم کمبودی وجود ندارد. وقتی رئیس‌جمهور به منطقه می‌آید، معاون درمان، رئیس اورژانس کشور، کمیسیون بهداشت مجلس همه در منطقه حضور دارند قطعا متوجه کمبودها شده و سریع آنها را برطرف می‌کنند. یکی از کارهای کمیسیون بهداشت مجلس بررسی ابعاد حادثه، روند رسیدگی به بیماران و نظارت بر نحوه اجرای خدمات سلامت در کشور است. نکته دیگر اینکه در تمام داروخانه‌های بندرعباس—که بیش از ۹۰ مورد هستند—پماد سوختگی موجود است.
با توجه به انتشار برخی اخبار درباره احتمال آسیب به مواد اولیه دارویی در حادثه بندر شهید رجایی، آیا این اقلام دچار آسیب شده‌اند و چه اقداماتی برای اطمینان از سلامت آنها انجام شده است؟
دکتر شاهرخی: خوشبختانه مواد اولیه دارویی ما هیچ آسیبی ندیده‌اند. با این‌حال، تصمیم گرفتیم برای اطمینان بیشتر، این مواد از نظر باقی‌مانده سموم، و همچنین فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی، مجدد مورد آزمایش قرار گیرند. به‌طور کلی، هر قلم دارو یا کالایی که وارد کشور می‌شود، از نظر مجموعه‌ای از شاخص‌ها و آیتم‌ها تحت تست و ارزیابی دقیق قرار می‌گیرد.
در حوادثی مانند انفجار بندر شهید رجایی، بررسی رعایت استانداردهای ایمنی محیط کار به کدام نهاد مربوط می‌شود و وزارت بهداشت در این فرآیند چه نقشی دارد؟
دکتر رضوی: موضوع ایمنی محیط کار به‌طور مشخص در حوزه وظایف وزارت کار است. این وزارتخانه مسئول تدوین و نظارت بر اجرای استانداردهای ایمنی در محیط‌های کاری است. در برخی نقاط این استانداردها به‌خوبی رعایت می‌شود، اما در برخی دیگر ممکن است شاهد کوتاهی‌هایی باشیم. در مورد حادثه اخیر هم گروه‌های تخصصی در حال بررسی علل دقیق حادثه هستند. تشخیص اینکه در چه سطحی ایمنی رعایت شده یا نه، خارج از حوزه تخصصی من است.
در وزارت بهداشت، وظیفه اصلی ما ارائه خدمات درمانی سریع، موثر و استاندارد به مصدومان است. در زمان بحران، هر نهاد باید مسئولیت خود را به‌درستی انجام دهد؛ آتش‌نشانی برای مهار آتش، اورژانس و بهداشت برای رسیدگی به مجروحان، و نهادهای تخصصی دیگر برای بررسی علت. در نهایت، نتایج بررسی‌ها از سوی مراجع ذی‌ربط به اطلاع مردم خواهد رسید.