افزون‌خواهی جنسی (هایپرسکسوالیته) عارضه‌ای است که با میل یا رفتار جنسی بیش از حد و غیرقابل کنترل مشخص می‌شود. افزون‌خواهی جنسی با ناتوانی فرد را در مهار کردن رفتارها، برانگیختگی‌ها، تکانه‌ها یا امیال جنسی مشخص می‌شود که به اختلال در زندگی شخصی، کاری یا تحصیلی‌اش می‌انجامد.

افزون‌خواهی جنسی  یا هیپرسکسوالیتهممکن است در  پزشکی با اصطلاحاتی مانند اختلال رفتار جنسی اجباری، اختلال افزون‌خواهی جنسی و اعتیاد جنسی مورد اشاره قرار گیرد .

کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا، ویرایش پنجم (DSM-5) (مرجع طبقه‌بندی اختلال‌های روانی و رفتاری)‌ افزون‌خواهی جنسی را یک اختلال یا تشخیص رسمی نمی‌شناسد. علت حذف افزون‌خواهی جنسی از ویرایش پنجم این راهنما به عنوان یک رده تشخیصی مستقیم نبود شواهد و مطالعات کافی بالینی درباره افراد دچار این عارضه و همچنین کاربرد نادرست این اصطلاح در موارد پزشکی قانونی بود.

اما رده‌بندی‌های دیگر بیماری‌ها مانند ویرایش یازدهم طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌های (ICD-11) سازمان جهانی بهداشت افزون‌خواهی جنسی را تشخیصی رسمی می‌شمارند.

افزون‌خواهی جنسی عارضه‌ای است در آن فرد به طور مداوم و غیرقابل مهار دستخوش انگیزه‌ها و امیال جنسی می‌شود. این عارضه می‌تواند به رفتارهای جنسی مکرر بینجامد و به کانون اصلی زندگی فرد بدل شود. در نتیجه، مبتلایان ممکن است از سایر حوزه‌های زندگی مانند زندگی شخصی، خانوادگی، کاری یا تحصیلی غافل شوند.

مدل‌های نظری
چند مدل نظری برای توضیح  رفتارهای مکرر و مهارنشدنی جنسی در افراد دچار افزون‌خواهی جنسی وجود دارند، از جمله:
یک- مدل تکانشگری: این مدل افزون‌خواهی جنسی را با ناتوانی در به تاخیر انداختن رضایت جنسی معادل می‌داند. با این حال، کارشناسان تا حد زیادی با این مدل موافق نیستند.
دو- مدل رفتار اجباری: این مدل افزون‌خواهی را به‌عنوان نوعی اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) طبقه‌بندی می‌کند که در آن افکار جنسی به‌عنوان وسواس عمل می‌کنند و اعمال یا رفتارها اجباری هستند.

سه- مدل اعتیاد: این مدل اغلب دقیق ترین مدل در نظر گرفته می شود. این مدل می‌گوید فردی که با افزون‌‌خواهی جنسی زندگی می‌کند، علائم اعتیاد مربوط به رفتارهای جنسی را نشان می‌دهد و در صورت محرومیت از رفتار جنسی، می‌تواند علائم ترک را تجربه کند.

شیوع
شیوع افزون‌خواهی جنسی بین 2 تا 6 درصد برآورد می‌شود و بیشتر مردان را مبتلا می کند. با این حال، برآورد دقیق شیوع این عارضه به دلیل کمبود مطالعات دشوار است.

ویژگی‌ها
فردی که افزون‌خواهی جنسی دارد ممکن است متوجه شود که فعالیت‌های جنسی را بر هر چیز دیگری در زندگی‌اش اولویت می‌دهد. چنین فردی ممکن است علائم و رفتارهایی مانند اینها داشت باشد:
-ناتوانی در کنترل یا کاهش رفتارهای جنسی
-درگیر شدن در رفتارهای جنسی با وجود پیامدهای نامطلوب، مانند روابط ناموفق و مشکلات کاری و تحصیلی
-درگیر شدن در رفتارهای جنسی با وجودی که ارضای جنسی چندانی برای فرد به دنبال ندارد.
-افزایش تنش یا برانگیختگی شدید منجر به فعالیت جنسی که به دنبال آن تسکین یا کاهش تنش رخ می‌دهد
ویراست یازدهم طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها می‌گوید فرد دچار افزون‌‌خواهی جنسی ممکن است رفتارهای گوناگونی بروز دهد، از جمله:
-    روابط جنسی با دیگران
-    خودارضایی اجباری
-    مصرف پورنوگرافی
-    رفتارهای جنسی تلفنی و سایبری.

چنین افرادی ممکن است در  نتیجه احساس بی‌حوصلگی،اضطراب، افسردگی، تنهایی دست به چنین رفتارهایی بزنند.
تفاوت افزون‌خواهی جنسی با میل جنسی زیاد
میزان میل جنسی در افراد گوناگون متفاوت است و عوامل زیادی می‌توانند باعث نوسان آن شوند. داشتن میل جنسی زیاد به خودی خود نگران کننده نیست مگر اینکه در روابط و زندگی روزمره یا سلامت روان فرد اختلال ایجاد کند.

معیارهای تشخیصی
اگر فردی فکر می‌کند که دستخوش میل جنسی بیش از حد است، باید با متخصص بهداشت روان تماس بگیرد.
در صورتی که فرد دارای معیارهای زیر باشد، متخصص بهداشت روان ممکن است افزون‌خواهی جنسی را تشخیص دهد:
یک - مبتلایان به طور مداوم در کنترل میل‌ها یا تکانه‌های جنسی مکرر را ناتوان هستند و این وضعیت منجر به رفتارهای جنسی مکرر می‌شود. فرد مبتلا ممکن است این رفتارها را به شکل‌ها زیر نشان دهد:
-    درگیر شدن در رفتارهای جنسی به قیمت آسیب دیدن سلامت، فعالیت‌های شغلی و تحصیلی، مسئولیت‌ها یا مراقبت‌های شخصی
-    ناتوانی در کنترل یا کاهش رفتار جنسی با وجود تلاش های متعدد
-    درگیر شدن در رفتار جنسی علیرغم پیامدهای منفی مانند اختلافات زناشویی و پیامدهای قانونی یا مالی
-    انجام این رفتارها علیرغم لذت نبردن از آنها
دو- فرد بیش از ۶ ماه قادر به کنترل این میل‌ها و تکانه‌های شدید نبوده است.
سه- هیچ عارضه پزشکی دیگری برای توضیح این رفتارها وجود ندارد.
چهار- این رفتارها باعث ناراحتی قابل‌توجه فرد می‌شوند یا بر زندگی تحصیلی، شغلی، خانوادگی یا شخصی فرد تأثیر منفی می‌گذارند.

علت‌ها و عوامل زمینه‌ساز
علت دقیق افزون‌خواهی جنسی مشخص نیست و ممکن است با مشکلات سلامت روانی و جسمی فرد مرتبط باشد.
از جمله عوامل زمینه‌ساز این عارضه دچار بودن به مشکلات روانی دیگر است، مانند:
-    اختلال دوقطبی (شیدایی- افسردگی)
-    توده‌ها و آسیب‌های قطعه پیشانی مغز
-    مصرف مواد روان‌گردان
-    اختلال‌های خورد و خوراک فعلی و قبلی مانند بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی.
-    عارضه جانبی داروها
-    سابقه آزارد دیدن جنسی به ویژه در میان زنان.

درمان
در حال حاضر درمان استانداردی برای افزون‌خواهی جنسی وجود ندارد، اما ممکن است ترکیبی از دارودرمانی، روان‌درمانی و شرکت در گروه‌های حمایتی برای فرد توصیه شود.
یک – دارو درمانی
پزشک ممکن است بسته به تشخیصش یک یا چند دارو از این گروه‌های دارویی برای فرد تجویز کند:
-    داروهای تثبیت کننده خلق و خو
-    داروهای هورمونی
-    داروهای ضد افسردگی
دو- روان‌درمانی
پزشک ممکن است رفتاردرمانی شناختی (CBT) یا روان‌درمانی روان پویشی را برای فرد دچار افزون‌خواهی جنسی تجویز کند. رفتاردرمانی شناختی به فرد کمک می کند تا طرز تفکر و احساس خود را تغییر دهد تا بتواند رفتارهای خود را بهتر کنترل کند.روان‌درمانی روان‌پویشی نیز بر کمک به فرد برای مواجهه با افکار ناخودآگاهش تمرکز دارد تا فرد بتواند رفتارهایش را تغییر دهد.

پیامدها و تاثیرها بر زندگی
افراد ممکن است دوره هایی از افزایش میل و فعالیت جنسی را تجربه کنند بدون اینکه مشکلی ایجاد شود. اما زندگی کسی که افزون‌خواهی جنسی دارد، به شدت تحت تاثیر این عارضه قرار می‌گیرد.
افراد دچار افزون‌خواهی جنسی ممکن است:
-    از مسئولیت‌هایشان غفلت کنند.
-    انتظارات غیر واقعی از فعالیت جنسی و روابط نزدیک داشته باشند.
-    احساس شرم کنند و عزت نفس‌شان را از دست بدهند.
-    همچنین این عارضه می‌تواند بر سایر بخش‌های زندگی افراد، از جمله روابط و زندگی حرفه‌ای یا تحصیلی تأثیر بگذارد. به علاوه این عارضه ممکن است به درگیرشدن فرد در رفتارهای جنسی پرخطر و عفونت‌های آمیزشی بینجامد.
شیوه‌های مواجهه و حمایت
این شیوه‌ها زیر ممکن است به فرد کمک کند تا افزون‌خواهی جنسی‌اش را مهار کند:
-    پیروی از برنامه درمانی
-    شناسایی و اجتناب از محرک‌ها
-    تمرین تکنیک‌های مدیریت استرس
-    پیدا کردن گروه‌های حمایتی
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید
اگر چنین چنین افکار یا رفتارهایی در شما بروز کرد، بهتر است با پزشک یا متخصص بهداشت روان تماس بگیرید:
-    احساس می‌کنید میل‌ها و خیال‌پردازی‌های جنسی‌تان باعث آزار روانی‌تان شده است یا بر توانایی عملکردتان تاثیر گذاشته است.
-    می‌خواهید افکار و خیالات جنسی را متوقف کنید، اما در این کار موفق نمی‌شوید.
-    در مواقع استرس، افسردگی، بی حوصلگی یا اضطراب به به تخیلات یا تمایلات جنسی روی می‌آورید.
-    علیرغم تأثیرات منفی رفتارهای جنسی مکرر بر زندگی‌تان به آنها ادامه می‌دهید.
-    اگر مشکوک هستید که دچار افزون‌خواهی جنسی شده‌اید، درباره علائمتان با پزشک صحبت کنید، به خصوص اگر در  زمینه روابط شخصی و وضعیت یا شغلی یا تحصیلی دچار مشکل شده‌ اید، استرس دارید، عزت نفس‌تان کاهش یافته است یا سایر علائم مشکلات روانی در شما بروز کرده است.
باکس- چکیده:
فردی که افزون‌خواهی جنسی دارد، تمایلات، تخیلات یا رفتارهای جنسی مداوم و مکرر را تجربه می‌کند که سلامتی و زندگی شخصی و حرفه‌ای‌اش را مختل می‌‌کند. در حال حاضر شیوه استانداردی برای درمان این عارضه وجود ندارد، با این حال پزشک ممکن است دارودرمانی، روان‌درمانی یا پیوستن به گروه‌های حمایتی را توصیه کند.
منبع: Medical News Today