دکتر آزیتا حکمت دوست، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
در مورد رژیم غذایی در ماه مبارک رمضان برای کسانی که مشکلات گوارشی دارند، چند نکته مهم وجود دارد. به این ترتیب که در وعده سحری حتماً پروتئین به مقدار کافی وجود داشته باشد، پروتئین شامل مرغ، ماهی گوشت، تخم مرغ و حبوبات است. در واقع، وقتی که ما پروتئین مصرف می‌کنیم، هورمونی به اسم گلوکاگون ترشح می‌شود که باعث می‌شود، قندخون بالا بماند و وارد سلول‌ها نشود و تا مدت زیادی احساس سیری داشته باشیم. برعکس، اگر قندهای ساده را استفاده کنیم چون قندخون یک دفعه بالا می‌رود، انسولین ترشح می‌شود و باعث می‌شود که قندخون وارد سلول‌ها بشود و خیلی سریع افت قندخون و احساس ضعف پیدا کنیم.
نکته مهم بعدی در وعده سحری این است که در این وعده فیبر وجود داشته باشد که معمولاً فیبر در سبزیجات و میوه‌ها یافت می‌شود و این عادت کمک می‌کند به اینکه آبی که در وعده سحری می‌خوریم و آبی که در بافت سبزیجات و میوه‌ها وجود دارد، آهسته جذب شود و در نتیجه تا مدت طولانی‌تری بدن ما بتواند از آبی که در روده‌ها در غذاها وجود دارد، استفاده کند و دیرتر احساس تشنگی کنیم و دیرتر بدنمان دهیدراته یا کم آب شود و خیلی کمک می‌کند به اینکه یبوست که مشکل شایعی در این دوران است را نداشته باشیم.

نکته دیگر این است که اگر افراد به خصوص افرادی که ریفلاکس دارند، بتوانند برنامه ای تنظیم کنند که بعد از وعده سحری حداقل تا یکی دو ساعت بعد دراز بکشند و وقتی هم که دراز می‌کشند زیر سطح سرشان در حدود ۱۵ الی ۲۰ سانتی متر بالاتر باشد تا شیب جاذبه زمین کمک کند، محتویات معده به سمت بالا برنگردد. این افراد نباید در وعده سحر از غذاهای چرب یا سرخ کردنی استفاده کنند چون باعث شدیدتر شدن ریفلاکس می‌شوند. همینطور مصرف خوراکی های شور و نمک در وعده سحری ممنوع است چرا که باعث می‌شود که فرد زودتر احساس تشنگی کند. استفاده زیاد از قهوه و چای پررنگ در وعده سحری هم می‌تواند مدر باشد و باعث کم شدن آب بدن شود.

 از طرف دیگر، کافئین می‌تواند ریفلاکس را تشدید کند. بنابراین، استفاده از چای پررنگ و کافئین هم در وعده سحری توصیه نمی شود. همینطور استفاده از عرق نعنا، سیر و پیاز خام و شکلات در وعده سحری توصیه نمی شود چرا که این‌ مواد غذایی هم می‌توانند ریفلاکس را تشدید کنند.

اما افطار بهتر است که با یک نوشیدنی ولرم شروع شود چرا که اگر دمای مایعی که استفاده می‌کنیم، سرد باشد باعث می‌شود حرکات دستگاه گوارش که چندین ساعت بی تحرک بوده خیلی زیاد شود و در نتیجه فرد احساس ناراحتی و سوء هاضمه کند. برای همین توصیه می‌شود که افطار را با یک مایع ولرم و ترجیحاً با یکی دو تا خرما شروع کنیم. حالا اگر که تمایل داشته باشیم، می‌توانیم به جای آب ولرم، چایی کمرنگ یا شیر ولرم استفاده کنیم البته کسانی که مشکلات گوارشی دارند، ممکن است که شیر را تحمل نکنند و بهتر است از مایعات دیگر استفاده کنند ولی می‌توانیم از مقدار خیلی کمی خرما در کنار آنها مصرف کنند. خرما به قند و شکر ارجحیت دارد به خاطر اینکه هم حاوی ویتامین‌ها و املاح است و هم مقداری فیبر دارد. البته بهتر است که در مصرف خرما هم زیاده‌روی نکنیم زیرا یک تا دو عدد خرما در افطار کمک می‌کند تا قندخون بالا برود و احساس بهتری داشته باشیم.

در وعده افطار اگر تمایل داشته باشید، می‌توانید نان و پنیر، سبزی و گردو یا یک سوپ خیلی سبک یا یک نوشیدنی مثل فرنی میل کنید. بهتر است که وعده افطاری خیلی سبک باشد و بعد از فاصله ای کوتاه کمی میوه بخوریم. خیلی مهم است که از مصرف میوه در ماه مبارک رمضان غافل نشویم زیرا مصرف میوه هم به اینکه یبوست نداشته باشیم، کمک می‌کند. در نهایت افرادی که دیرتر می‌خوابند، می‌توانند وعده شام داشته باشند اما افرادی که زود می‌خوابند یا اضافه وزن دارند، بهتر است که وعده شام شان حذف شود، زودتر بخوابند تا بتوانند برای سحر بیدار شوند و بعد از سحری دراز بکشند تا دچار ریفلاکس نشوند. به علاوه، خوردن انواع سبزی ها غیر از اینکه از یبوست جلوگیری می‌کند، می‌تواند آب بدن را تأمین کرده و کمک کند تا جذب قندهای ساده آهسته تر انجام شود.