یا ایُّهَا الّذیِنِ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الّذیِنَ مِن قَبلِکُم لَعَلّکُم تَتّقُونَ (سوره بقره آیه 183)
روزة ماه مبارک رمضان از ضروریات دین اسلام و ارکان اساسی آن و جزو اصول عملی (فروع) دین است و همانگونه که در قرآن کریم آمده است، عامل بسیار مهم نیل به تقوا و پاداش اخروی است و علاوه بر‌ آن، آثار بسیار زیادی برای سلامتی مادی و معنوی انسان دارد.
این فرضیه الهی، وظیفه عمومی مکلفان است؛ ولی طبق آیات 184 و 185 سوره بقره، بیماران و مسافران و افراد ناتوان از روزه‌داری معاف هستند. اما مطابق روایاتی که مفسر این آیات است و فتاوای فقهای بزرگوار که مبیّن احکام الهی است، بیمارانی که روزه برای آنان ضرری ندارد و توانایی بجا آوردن آن را دارند، مانند سایر مکلفان باید این وظیفه واجب را به جای آورند. سوال اینجاست، کدام دسته از بیماران باید و کدامیک نباید روزه بگیرند؟
حکم شرعی در پاسخ این سوال این است که اگر بیمار خودش تشخیص می‌دهد که روزه برایش مضر است، نباید روزه بگیرد و چنانچه ضرر ندارد، باید روزه بگیرد. در صورتی که خودش نتواند تشخیص دهد، می‌تواند به پزشک متخصص و مورد اطمینان مراجعه کند.
اما از آنجا که وضعیت بسیاری از بیماری‌ها نسبت به روزه‌داری برای اکثر بیماران و حتی عدة زیادی از پزشکان ناشناخته است، به اهتمام فرهنگستان علوم پزشکی و موسسه موضوع شناسی احکام فقهی، با حضور پزشکان متخصص و فوق‌تخصص در رشته‌های مختلف و عالمان حوزه علمیه، با برگزاری جلسات متعدد و بررسی انواع بیماری‌های مختلف جهت راهنمایی بیماران محترم، نتیجه بحث‌های موشکفانه و دقت‌های متخصصانه و احتیاط‌های متعهدانه، نتیجة آن به شرح پیوست در سه ستون مجزا تقدیم می‌شود.
امید است بیماران محترمی که وظیفه خود را نسبت به روزه‌داری تشخیص نمی‌دهند با مراجعه به جدول پیوست و شناخت وضعیت و وظیفه‌شان بتوانند به تکلیف خود عمل کنند.
یادآوری می‌شود: این جدول برای بیماران در وضعیت آب و هوای متعادل فعلی است و ممکن است در فصل‌های گرم سال و در مناطق غیرمتعارف که روزه بسیار طولانی و شب‌های کوتاه دارند، وضعیت بیماری و روزه‌داری متفاوت باشد.
دکتر سیدعلیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران

محمدحسین فلاح‌زاده، موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی