دورهمی ممنوع
2 آذر 1399 ساعت: 11:9
2 آذر 1399 ساعت: 11:9
قرار است حالت نیمه تعطیل کشور حداقل تا دوهفته ادامه داشته باشد تا شاید موج سرکش ابتلا به کرونا کنترل شود. با وجود اعمال محدودیت تردد و تعطیلی بسیاری از مشاغل، فعالان جامعه پزشکی میگویند نگران خطرات دورهمیهای خانوادگی و نقش آن در شیوع کرونا هستند.
علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت با صراحت اعلام کرده است: «امروزه تحقیقات علمی نشان داده است که ۱۰ درصد مبتلایان میتوانند باعث ۸۰ درصد ابتلا در سطح جامعه شوند و مهمترین عامل ابتلا به کرونا، اکنون همین دورهمیهای خانوادگی است. درست است که در این شرایط کسب و کارها متاسفانه تعطیل میشوند، اما اگر پروتکلهای بهداشتی به دقت اجرا نشود، ممکن است همه زحمات ما به هدر برود. بنابراین از مردم میخواهیم پروتکلها را جدی بگیرند.»
یعنی در شرایطی که کسب و کارها تعطیل شدهاند و محدودیت تردد هم اعمال شده است، اما دورهمیهای خانوادگی ممکن است اثر همه این محدودیتها را نقش بر آب کند. دورهمیهای خانوادگی میتواند میزان شیوع ویروس کرونا را به شدت گسترش دهد و در نتیجه آمار ورود بیماران بستری به بیمارستانها نیز افزایش پیدا میکند. در این شرایط، فشار کاری جامعه پزشکی نیز افزایش خواهد یافت و موج فرسودگی و خستگی مفرط در کادر درمان نیز تشدید خواهد شد.
باید در نظر داشت که یکی از اهداف عمده اجرای محدودیتهای کرونایی در دو هفته اخیر، استراحت دادن به کادر درمان بوده است تا بعد از 9 ماه کار بیوقفه، فرصت اندکی برای احیای انرژی از دست رفته داشته باشند، اما افزایش دورهمیهای خانوادگی میتواند مانع از تحقق این نتیجه شود. یعنی در این صورت، نه تنها فشار کاری جامعه پزشکی در مراکز درمان کرونا کاهش پیدا نخواهد کرد، بلکه حتی احتمال دارد میزان فعالیت جامعه پزشکی در دو هفته اخیر، بیشتر از قبل شود.
به همین دلایل فعالان جامعه پزشکی از مردم درخواست کردهاند که برای حفظ سلامت خودشان، احترام به شهدای مدافع سلامت و برای کمک به کادر درمان، تعداد دورهمیهای خانوادگی خود را کاهش دهند یا حداقل در دورهمیها، ماسک و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند.
یونس باغیان، متخصص بیماریهای عفونی نیز در گفتگو با سپید به تبعات رعایت نشدن پروتکلهای بهداشتی بر وضعیت درمانگران کرونا اشاره میکند و میگوید: «اگر پروتکلهای بهداشتی رعایت نشود، در آن صورت هرچقدر هم که کادر درمان اضافه شود، باز هم نمیتواند برای درمان مبتلایان به کرونا کافی باشد. درواقع اگر همین مسیر کاهش رعایت پروتکلهای بهداشتی ادامه داشته باشد، در آن صورت افزایش کادر درمان هم بیفایده خواهد بود.»
او تاکید میکند: «رعایت نشدن پروتکلهای بهداشتی قطعا به افزایش آمار جانباختگان کادر درمان منجر میشود. وقتی پروتکلهای بهداشتی فراموش شود، در آن صورت فشار کاری جامعه پزشکی چندین برابر خواهد شد، زیرا آمار مبتلایان و بستریها نیز سیر صعودی خواهد گرفت.»
باغیان با بیان اینکه دیگر رمقی برای کادر درمان باقی نمانده است که بتواند افزایش آمار مبتلایان به کرونا را تاب بیاورد، خاطرنشان میکند: «مردم باید بدانند هر ماسکی که برداشته میشود، هر دورهمی خانوادگی، هر تجمعی که در آن پروتکلهای بهداشتی را دور میزنند و هر سفر تفریحی که انجام میشود، مشقت کادر درمان را مضاعف میکند. هر کدام از این رفتارهای پرخطر، نادیده گرفتن زحمات کادر درمان و نوعی بیاحترامی به جامعه پزشکی است که از جانشان مایه گذاشتهاند.»
همچنین کیومرث حاجی حسینی، متخصص داخلی هم در گفتگو با سپید از رعایت نشدن پروتکلهای بهداشتی انتقاد میکند و میگوید: «الان شرایط طوری شده است که اغلب پزشکان با تخصصهای مختلف در مسیر درمان کرونا قرار گرفتهاند. این بیماری با عوارض متعدد، تقریبا همه اعضای جامعه پزشکی را درگیر کرده است. در این مسیر، پرستاران هم از جان و دل مایه گذاشتهاند و خیلی از نیروهای ستادی هم به نیروهای صف پیوستهاند تا با کرونا مبارزه کنند. در این شرایط که جامعه پزشکی برای مبارزه با کرونا بسیج شده است، از منظر شرعی و اخلاقی باید رعایت پروتکلهای بهداشتی در اولویت باشد.»
او یادآور میشود: «اینکه جامعه پزشکی میشنود که میزان رعایت پروتکلها کمتر شده است، انگیزه و انرژیاش را از دست میدهد. این حس به جامعه پزشکی منتقل میشود که قدر زحمات آنها را نمیدانند و جان و سلامت کادر درمان برایشان مهم نیست. نباید این حس منفی را به کادر درمان منتقل کنیم. آنها مهمترین داشته و اندوخته ما برای کنترل کرونا هستند. نباید این حس به آنها منتقل شود که کسی به فکر زیاد شدن بار زحمت آنها نیست. شک نکنید که اگر به طور مداوم پروتکلهای بهداشتی نادیده گرفته شود، موجهای بعدی کرونا هم ایجاد خواهد شد. با ایجاد هر موج جدید، بخش قابل توجهی از اعضای جامعه پزشکی به دلیل فرسودگی یا ابتلا به کرونا از چرخه ارائه خدمات درمانی حذف میشوند.»
همچنین حامد شاه محمدی، متخصص بیماریهای داخلی نیز در گفتگو با سپید به تبعات کاهش رعایت پروتکلهای بهداشتی بر سلامت مردم و کادر درمان اشاره میکند و میگوید: «اینکه آمارهای رسمی هم میگوید که مردم به نسبت گذشته، پروتکلهای بهداشتی را کمتر رعایت میکنند، موضوع قابل تاملی است که تبعات آن بیشتر متوجه کادر درمان خواهد شد. این اتفاق باعث میشود که میزان اشغال تختهای بستری افزایش پیدا کند و فشار کاری جامعه پزشکی بیشتر شود. وقتی هم فشار کاری کادر درمان بیشتر شد، در نتیجه سلامت جامعه پزشکی به خطر میافتد و ضریب خطاهای پزشکی نیز افزایش خواهد یافت.»
او تاکید میکند: «ما با پاییز سخت و طاقتفرسایی روبرو هستیم. قطعا کمتوجهی به پروتکلهای بهداشتی، عوارض و تبعات موج سوم کرونا را تشدید خواهد کرد. شیوع آنفلوآنزا هم موجب فشار کاری مضاعف کادر درمان خواهد شد. باید در نظر داشت که دامنه توانایی و تحمل کادر درمان نیز محدود است. اگر خستگی و فرسودگی مفرط کادر درمان تشدید شود، کارکرد مراکز درمانی در درمان بیماران مبتلا به کرونا به پایینترین سطح خود خواهد رسید.»
شاه محمدی، خاطرنشان میکند: «انتظار اخلاقی و منطقی از مردم این است که پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنند و خودشان به عنوان ناظر بر رعایت این پروتکلها به رفتار اطرافیان خود نظارت کنند و به آنها هشدار بدهند. همه ما اعم از کادر درمان و شهروندان در یک کشتی واحد نشستهایم که اگر این کشتی آسیب ببیند، هم مردم و هم کادر درمان غرق خواهند شد. در این بین، رسانهها و نهادهای فرهنگ ساز نیز باید بیش از گذشته بر ضرورت رعایت پروتکلهای بهداشتی آموزش دهند و به مردم یادآوری کنند که هنوز کرونا با قدرت تمام در حال آسیب زدن به سلامت مردم است.»
همچنین عبدالرحیم فردوسی، مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان دلیجان هم با اشاره به نقش پررنگ دورهمیهای خانوادگی در انتقال بیماری کرونا، خاطرنشان میکند: «برپایی دورهمیهای خانوادگی عامل اصلی در انتقال ویروس کرونا در منطقه ما است و در پرسش از مبتلایان این مهم در صدر علل قرار گرفته است. همین عامل، اکنون این شهرستان را در شرایط بحرانی بیماری قرار داده است.»
او یادآور میشود: «اگر شهروندان دورهمیها خانوادگی را تعطیل نکنند، بهزودی روند شیوع کرونا، غیرقابل کنترل شده و امکانات درمانی این شهر پاسخگوی بیماران بستری نخواهد بود. در حالی که ۵۰ درصد از اصناف این شهرستان محل کسب و کارشان را تعطیل کردند، اما اگر زنجیره ارتباط انسانی از طریق دورهمی خانوادگی قطع نشود مشکلات پیچیدهای در راه خواهد بود. اگرچه میزان استفاده عمومی از ماسک در دلیجان بیش از ۸۵ درصد است، اما حرکت خزنده انتقال ویروس در دورهمیهایی است که در اماکن سربسته انجام میشود و افراد اغلب در آنها از ماسک استفاده نکرده و فاصله اجتماعی را رعایت نمیکنند. به همین دلایل، وضعیت بحرانی این شهرستان از نظر شیوع بیماری کرونا تغییری نداشته و فشار کاری مدافعان سلامت بسیار بالا است.»
از سوی دیگر، محمدحسن صومی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم با اشاره به سهم بالای دورهمیهای خانوادگی در شیوع بیماری کرونا، تاکید میکند: «علت ۴۰ درصد ابتلا به بیماری کرونا در این استان، دورهمیهای خانوادگی است.»
او از آحاد مردم درخواست میکند تا ضمن توجه به توصیههای بهداشتی اعم از شستشوی دستها، استفاده از مواد ضدعفونی کننده و ماسک، فاصلهگذاری اجتماعی را به دقت رعایت کرده و از حضور در تجمع های خانوادگی به شدت پرهیز کنند.
صومی با تاکید بر اینکه مهمترین عنصر مقابله با ویروس کرونا، فاصله گرفتن افراد از یکدیگر و خوددداری از هر گونه تجمع است، تصریح میکند: «حتی در جمعهای خانوادگی و محدود اعضای یک خانوار نیز باید فاصلههای فیزیکی از همدیگر به دقت رعایت شود تا در فصل سرما دچار همهگیری کرونا نشویم.»
با توجه به تاثیر دورهمیهای خانوادگی در افزایش شیوع کرونا، کارشناسان نظام سلامت بر این باورند که باید با فرهنگسازی و آموزش در مسیری گام گذاشت که دورهمیهای خانوادگی به پایینترین سطح خود برسد. واقعیت این است که با اقدامات قهری و قانونی نمیتوان دورهمیهای خانوادگی را متوقف کرد و این رفتوآمدهای خانوادگی فقط در بستر خانوادهها قابل کنترل است. به همین دلیل هرچقدر مردم به این اصل ساده پایبند باشند و تا حدامکان از حضور در جمعهای شلوغ خانوادگی اجتناب کنند، به همان نسبت هم کنترل کرونا با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود.
یعنی در شرایطی که کسب و کارها تعطیل شدهاند و محدودیت تردد هم اعمال شده است، اما دورهمیهای خانوادگی ممکن است اثر همه این محدودیتها را نقش بر آب کند. دورهمیهای خانوادگی میتواند میزان شیوع ویروس کرونا را به شدت گسترش دهد و در نتیجه آمار ورود بیماران بستری به بیمارستانها نیز افزایش پیدا میکند. در این شرایط، فشار کاری جامعه پزشکی نیز افزایش خواهد یافت و موج فرسودگی و خستگی مفرط در کادر درمان نیز تشدید خواهد شد.
باید در نظر داشت که یکی از اهداف عمده اجرای محدودیتهای کرونایی در دو هفته اخیر، استراحت دادن به کادر درمان بوده است تا بعد از 9 ماه کار بیوقفه، فرصت اندکی برای احیای انرژی از دست رفته داشته باشند، اما افزایش دورهمیهای خانوادگی میتواند مانع از تحقق این نتیجه شود. یعنی در این صورت، نه تنها فشار کاری جامعه پزشکی در مراکز درمان کرونا کاهش پیدا نخواهد کرد، بلکه حتی احتمال دارد میزان فعالیت جامعه پزشکی در دو هفته اخیر، بیشتر از قبل شود.
به همین دلایل فعالان جامعه پزشکی از مردم درخواست کردهاند که برای حفظ سلامت خودشان، احترام به شهدای مدافع سلامت و برای کمک به کادر درمان، تعداد دورهمیهای خانوادگی خود را کاهش دهند یا حداقل در دورهمیها، ماسک و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند.
درخواست جامعه پزشکی از مردم برای جدی گرفتن پروتکلهای بهداشتی
تاکنون بیش از 300 نفر از کادر درمان بر اثر ابتلا به کرونا، جان باختهاند و هزاران نفر از فعالان جامعه پزشکی نیز به کرونا مبتلا شدهاند. فعالان جامعه پزشکی تاکید دارند که اگر پروتکلهای بهداشتی رعایت نشود و دورهمیهای خانگی تداوم یابد، هیچ قرنطینه و تعطیلی نمیتواند به کاهش آمار مبتلایان به کرونا منجر شود.یونس باغیان، متخصص بیماریهای عفونی نیز در گفتگو با سپید به تبعات رعایت نشدن پروتکلهای بهداشتی بر وضعیت درمانگران کرونا اشاره میکند و میگوید: «اگر پروتکلهای بهداشتی رعایت نشود، در آن صورت هرچقدر هم که کادر درمان اضافه شود، باز هم نمیتواند برای درمان مبتلایان به کرونا کافی باشد. درواقع اگر همین مسیر کاهش رعایت پروتکلهای بهداشتی ادامه داشته باشد، در آن صورت افزایش کادر درمان هم بیفایده خواهد بود.»
او تاکید میکند: «رعایت نشدن پروتکلهای بهداشتی قطعا به افزایش آمار جانباختگان کادر درمان منجر میشود. وقتی پروتکلهای بهداشتی فراموش شود، در آن صورت فشار کاری جامعه پزشکی چندین برابر خواهد شد، زیرا آمار مبتلایان و بستریها نیز سیر صعودی خواهد گرفت.»
باغیان با بیان اینکه دیگر رمقی برای کادر درمان باقی نمانده است که بتواند افزایش آمار مبتلایان به کرونا را تاب بیاورد، خاطرنشان میکند: «مردم باید بدانند هر ماسکی که برداشته میشود، هر دورهمی خانوادگی، هر تجمعی که در آن پروتکلهای بهداشتی را دور میزنند و هر سفر تفریحی که انجام میشود، مشقت کادر درمان را مضاعف میکند. هر کدام از این رفتارهای پرخطر، نادیده گرفتن زحمات کادر درمان و نوعی بیاحترامی به جامعه پزشکی است که از جانشان مایه گذاشتهاند.»
همچنین کیومرث حاجی حسینی، متخصص داخلی هم در گفتگو با سپید از رعایت نشدن پروتکلهای بهداشتی انتقاد میکند و میگوید: «الان شرایط طوری شده است که اغلب پزشکان با تخصصهای مختلف در مسیر درمان کرونا قرار گرفتهاند. این بیماری با عوارض متعدد، تقریبا همه اعضای جامعه پزشکی را درگیر کرده است. در این مسیر، پرستاران هم از جان و دل مایه گذاشتهاند و خیلی از نیروهای ستادی هم به نیروهای صف پیوستهاند تا با کرونا مبارزه کنند. در این شرایط که جامعه پزشکی برای مبارزه با کرونا بسیج شده است، از منظر شرعی و اخلاقی باید رعایت پروتکلهای بهداشتی در اولویت باشد.»
او یادآور میشود: «اینکه جامعه پزشکی میشنود که میزان رعایت پروتکلها کمتر شده است، انگیزه و انرژیاش را از دست میدهد. این حس به جامعه پزشکی منتقل میشود که قدر زحمات آنها را نمیدانند و جان و سلامت کادر درمان برایشان مهم نیست. نباید این حس منفی را به کادر درمان منتقل کنیم. آنها مهمترین داشته و اندوخته ما برای کنترل کرونا هستند. نباید این حس به آنها منتقل شود که کسی به فکر زیاد شدن بار زحمت آنها نیست. شک نکنید که اگر به طور مداوم پروتکلهای بهداشتی نادیده گرفته شود، موجهای بعدی کرونا هم ایجاد خواهد شد. با ایجاد هر موج جدید، بخش قابل توجهی از اعضای جامعه پزشکی به دلیل فرسودگی یا ابتلا به کرونا از چرخه ارائه خدمات درمانی حذف میشوند.»
همچنین حامد شاه محمدی، متخصص بیماریهای داخلی نیز در گفتگو با سپید به تبعات کاهش رعایت پروتکلهای بهداشتی بر سلامت مردم و کادر درمان اشاره میکند و میگوید: «اینکه آمارهای رسمی هم میگوید که مردم به نسبت گذشته، پروتکلهای بهداشتی را کمتر رعایت میکنند، موضوع قابل تاملی است که تبعات آن بیشتر متوجه کادر درمان خواهد شد. این اتفاق باعث میشود که میزان اشغال تختهای بستری افزایش پیدا کند و فشار کاری جامعه پزشکی بیشتر شود. وقتی هم فشار کاری کادر درمان بیشتر شد، در نتیجه سلامت جامعه پزشکی به خطر میافتد و ضریب خطاهای پزشکی نیز افزایش خواهد یافت.»
او تاکید میکند: «ما با پاییز سخت و طاقتفرسایی روبرو هستیم. قطعا کمتوجهی به پروتکلهای بهداشتی، عوارض و تبعات موج سوم کرونا را تشدید خواهد کرد. شیوع آنفلوآنزا هم موجب فشار کاری مضاعف کادر درمان خواهد شد. باید در نظر داشت که دامنه توانایی و تحمل کادر درمان نیز محدود است. اگر خستگی و فرسودگی مفرط کادر درمان تشدید شود، کارکرد مراکز درمانی در درمان بیماران مبتلا به کرونا به پایینترین سطح خود خواهد رسید.»
شاه محمدی، خاطرنشان میکند: «انتظار اخلاقی و منطقی از مردم این است که پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنند و خودشان به عنوان ناظر بر رعایت این پروتکلها به رفتار اطرافیان خود نظارت کنند و به آنها هشدار بدهند. همه ما اعم از کادر درمان و شهروندان در یک کشتی واحد نشستهایم که اگر این کشتی آسیب ببیند، هم مردم و هم کادر درمان غرق خواهند شد. در این بین، رسانهها و نهادهای فرهنگ ساز نیز باید بیش از گذشته بر ضرورت رعایت پروتکلهای بهداشتی آموزش دهند و به مردم یادآوری کنند که هنوز کرونا با قدرت تمام در حال آسیب زدن به سلامت مردم است.»
تاثیر 90 درصدی دورهمیهای خانوادگی در شیوع کرونا
دورهمیهای خانوادگی، نقش انکارناپذیری در گسترش سریع ویروس کووید 19 دارد. شکرالهو سلمانزاده، رئیس دانشکده علوم پزشکی آبادان هم با اشاره به تاثیر 90 درصدی دورهمیهای خانوادگی در شیوع کرونا، خاطرنشان میکند: «بیش از ۹۰درصد ابتلای افراد به بیماری کرونا مربوط به کسانی است که در جمعهای شلوغ خانوادگی حضور داشتهاند. افرادی که باور ندارند این بیماری کشنده شیوع پیدا کرده است و درنتیجه باعث مرگ و میر عزیزان خود میشوند، همچنان با رفتار پر خطر خود و عدم استفاده از ماسک و رعایت نکردن فاصله اجتماعی باعث گسترش بیشتر بیماری کووید ۱۹ میشوند.برای مبارزه با کووید ۱۹ به همکاری تک تک مردم نیاز است. هر فرد باید خود را ملزم به زدن ماسک کند و به خانواده و اطرافیان خود نیز استفاده از ماسک را توصیه نماید تا با مشارکت عمومی این بیماری مهلک کنترل شود. راههای انتقال ویروس کرونا ساده است و کافی است چند دستورالعمل ساده مانند زدن ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و شرکت نکردن در دورهمی و مهمانی خانوادگی رعایت شود.» سلمانزاده ضمن درخواست از مردم برای رعایت پروتکلهای بهداشتی، تاکید میکند: «انتظار میرود همه افراد برای مهار کرونا خود را متعهد بدانند تا فشار از دوش زحمتکشان بهداشت و درمان برداشته شود. کادر درمانی چندین ماه است که درگیر بیماران مبتلا به کرونا هستند. خود و خانوادههایشان به بیماری کرونا مبتلا شدهاند و این وضعیت برای آنها واقعا خستهکننده شده است.»همچنین عبدالرحیم فردوسی، مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان دلیجان هم با اشاره به نقش پررنگ دورهمیهای خانوادگی در انتقال بیماری کرونا، خاطرنشان میکند: «برپایی دورهمیهای خانوادگی عامل اصلی در انتقال ویروس کرونا در منطقه ما است و در پرسش از مبتلایان این مهم در صدر علل قرار گرفته است. همین عامل، اکنون این شهرستان را در شرایط بحرانی بیماری قرار داده است.»
او یادآور میشود: «اگر شهروندان دورهمیها خانوادگی را تعطیل نکنند، بهزودی روند شیوع کرونا، غیرقابل کنترل شده و امکانات درمانی این شهر پاسخگوی بیماران بستری نخواهد بود. در حالی که ۵۰ درصد از اصناف این شهرستان محل کسب و کارشان را تعطیل کردند، اما اگر زنجیره ارتباط انسانی از طریق دورهمی خانوادگی قطع نشود مشکلات پیچیدهای در راه خواهد بود. اگرچه میزان استفاده عمومی از ماسک در دلیجان بیش از ۸۵ درصد است، اما حرکت خزنده انتقال ویروس در دورهمیهایی است که در اماکن سربسته انجام میشود و افراد اغلب در آنها از ماسک استفاده نکرده و فاصله اجتماعی را رعایت نمیکنند. به همین دلایل، وضعیت بحرانی این شهرستان از نظر شیوع بیماری کرونا تغییری نداشته و فشار کاری مدافعان سلامت بسیار بالا است.»
از سوی دیگر، محمدحسن صومی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم با اشاره به سهم بالای دورهمیهای خانوادگی در شیوع بیماری کرونا، تاکید میکند: «علت ۴۰ درصد ابتلا به بیماری کرونا در این استان، دورهمیهای خانوادگی است.»
او از آحاد مردم درخواست میکند تا ضمن توجه به توصیههای بهداشتی اعم از شستشوی دستها، استفاده از مواد ضدعفونی کننده و ماسک، فاصلهگذاری اجتماعی را به دقت رعایت کرده و از حضور در تجمع های خانوادگی به شدت پرهیز کنند.
صومی با تاکید بر اینکه مهمترین عنصر مقابله با ویروس کرونا، فاصله گرفتن افراد از یکدیگر و خوددداری از هر گونه تجمع است، تصریح میکند: «حتی در جمعهای خانوادگی و محدود اعضای یک خانوار نیز باید فاصلههای فیزیکی از همدیگر به دقت رعایت شود تا در فصل سرما دچار همهگیری کرونا نشویم.»
با توجه به تاثیر دورهمیهای خانوادگی در افزایش شیوع کرونا، کارشناسان نظام سلامت بر این باورند که باید با فرهنگسازی و آموزش در مسیری گام گذاشت که دورهمیهای خانوادگی به پایینترین سطح خود برسد. واقعیت این است که با اقدامات قهری و قانونی نمیتوان دورهمیهای خانوادگی را متوقف کرد و این رفتوآمدهای خانوادگی فقط در بستر خانوادهها قابل کنترل است. به همین دلیل هرچقدر مردم به این اصل ساده پایبند باشند و تا حدامکان از حضور در جمعهای شلوغ خانوادگی اجتناب کنند، به همان نسبت هم کنترل کرونا با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود.
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد