سلامت

کرونا در موج سوم خود همچنان قربانی می‌گیرد و شمار فوتی‌های روزانه به بالای 200 نفر رسیده است. در شرایطی که کارشناسان نظام سلامت، بارها بر اهمیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای مهار کرونا تاکید کرده‌اند، اما شواهد و آمارهای رسمی حاکی از آن است که روز به روز میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی، کمتر می‌شود.

سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت نیز با اشاره به کاهش میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تاکید می‌کند: «میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در استان تهران ۴۶ درصد گزارش شده است که پایین‌تر از میانگین کشوری است. همچنین طبق بررسی‌های صورت گرفته، استفاده از ماسک توسط مردم استان تهران در مراکز و اماکن عمومی ۵۹ درصد و در وسایل نقلیه عمومی ۵۰ درصد است. همچنین میزان استفاده از ماسک توسط کارمندان ادارات و بانک‌ها ۷۹.۴ درصد و صنوف و صنایع ۴۵ درصد گزارش شده است که میزان استفاده در این دو گروه یاد شده در استان، پایین‌تر از میانگین کشوری است.»

او گلایه می‌کند: «عادی انگاری شرایط، بزرگ‌ترین سد مبارزه با بیماری کووید -۱۹ است. متاسفانه این موضوع مدتی است که دامن‌گیر مردم کشورمان شده است. در حالی که همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم، این بیماری فعلا هیچگونه دارو و واکسن قطعی ندارد. بنابراین باید سبک زندگی‌مان را با شرایط خاص حاکم بر جهان امروز تطبیق دهیم. امیدواریم با تقویت و نهادینه شدن تعهد لازم در عمل به توصیه‌های بهداشتی از سوی مردم شاهد توقف شیوع گسترده بیماری در کشور باشیم.»

همچنین علی ربیعی، سخنگوی دولت هم با بیان اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سطح کشور به ۶۱.۸۵ درصد کاهش یافته است، انتقاد می‌کند: «استفاده از ماسک در کشور به 58 درصد کاهش یافته است و میزان رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در صنوف مراکز عمومی کامل اجرا نمی‌شود. بنابراین جلسه ستاد ملی کرونا اختیارات وسیع‌تری به استان‌ها برای اعمال محدودیت داد و همچنین بررسی قضایی با افرادی که از ماسک استفاده نمی‌کنند در دستور کار خود قرار داد.»

تبعات رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی بر درمانگران کرونا

تاکنون بیش از 200 نفر از کادر درمان در مسیر خدمت به مردم، شهید شده و هزاران نفر از پرسنل جامعه پزشکی نیز به کرونا مبتلا شده‌اند. بسیاری از کارشناسان نظام سلامت می‌گویند که رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی، آمار شهدای مدافع سلامت را افزایش می‌دهد.

یونس باغیان، متخصص عفونی در گفتگو با سپید به تبعات رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی بر وضعیت درمانگران کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر پروتکل‌های بهداشتی رعایت نشود، در آن صورت هرچقدر هم که کادر درمان اضافه شود، باز هم نمی‌تواند برای درمان مبتلایان به کرونا کافی باشد. درواقع اگر همین مسیر کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی ادامه داشته باشد، در آن صورت افزایش کادر درمان هم بی‌فایده خواهد بود.»

او تاکید می‌کند: «رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی قطعا به افزایش آمار جانباختگان کادر درمان منجر می‌شود. وقتی پروتکل‌های بهداشتی فراموش شود، در آن صورت فشار کاری جامعه پزشکی چندین برابر خواهد شد، زیرا آمار مبتلایان و بستری‌ها نیز سیر صعودی خواهد گرفت.»

باغیان با بیان اینکه دیگر رمقی برای کادر درمان باقی نمانده است که بتواند افزایش آمار مبتلایان به کرونا را تاب بیاورد، خاطرنشان می‌کند: «مردم باید بدانند هر ماسکی که برداشته می‌شود، هر تجمعی که در آن پروتکل‌های بهداشتی را دور می‌زنند و هر سفر تفریحی که انجام می‌شود، مشقت کادر درمان را مضاعف می‌کند. هر کدام از این رفتارهای پرخطر، نادیده گرفتن زحمات کادر درمان و نوعی بی‌احترامی به جامعه پزشکی است که از جانشان مایه گذاشته‌اند.»

همچنین کیومرث حاجی حسینی، متخصص داخلی هم در گفتگو با سپید از رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی انتقاد می‌کند و می‌گوید: «الان شرایط طوری شده است که اغلب پزشکان با تخصص‌های مختلف در مسیر درمان کرونا قرار گرفته‌اند. این بیماری با عوارض متعدد، تقریبا همه اعضای جامعه پزشکی را درگیر کرده است. در این مسیر، پرستاران هم از جان و دل مایه گذاشته‌اند و خیلی از نیروهای ستادی هم به نیروهای صف پیوسته‌اند تا با کرونا مبارزه کنند. در این شرایط که جامعه پزشکی برای مبارزه با کرونا بسیج شده است، از منظر شرعی و اخلاقی باید رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اولویت باشد.»

او یادآور می‌شود: «اینکه جامعه پزشکی می‌شنود که میزان رعایت پروتکل‌ها کمتر شده است، انگیزه و انرژی‌اش را از دست می‌دهد. این حس به جامعه پزشکی منتقل می‌شود که قدر زحمات آنها را نمی‌دانند و جان و سلامت کادر درمان برایشان مهم نیست. نباید این حس منفی را به کادر درمان منتقل کنیم. آنها مهم‌ترین داشته و اندوخته ما برای کنترل کرونا هستند. نباید این حس به آنها منتقل شود که کسی به فکر زیاد شدن بار زحمت آنها نیست. شک نکنید که اگر به طور مداوم پروتکل‌های بهداشتی نادیده گرفته شود، موج‌های بعدی کرونا هم ایجاد خواهد شد. با ایجاد هر موج جدید، بخش قابل توجهی از اعضای جامعه پزشکی به دلیل فرسودگی یا ابتلا به کرونا از چرخه ارائه خدمات درمانی حذف می‌شوند.»

لزوم برخورد قانونی با خاطیان پروتکل‌های بهداشتی

برخی از فعالان جامعه پزشکی خواستار برخورد قانونی با افرادی شده‌اند که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. به طور مثال، علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، از ارائه پیشنهاد جریمه افرادی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، به ستاد ملی کرونا خبر داده است.

او تاکید می‌کند: «ویروس کرونا کاملا فعالانه در اطراف ما می‌چرخد. در موج دوم و با شدت بیشتر در موج سوم، شاهد رهاسازی پروتکل‌های بهداشتی بودیم. در پایان موج اول، آمار مرگ و میر به زیر ۱۰۰ نفر در روز رسید که الان چندین هفته است این آمار همچنان بالای ۱۰۰ نفر است. به دلیل همین شرایط بحرانی فعلی، یکی از پیشنهادات ما به ستاد ملی کرونا، جریمه است. اگر فردی ماسک نزند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکند، در مرحله اول جریمه نقدی است، در مرحله بعد، محرومیت اجتماعی و در مرحله سوم اگر تکرار شود، برخورد قضایی اعمال خواهد شد، چون به حقوق دیگران احترام نگذاشته است.»

چندی قبل نیز محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی با اشاره به ضرورت مجازات افرادی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، تاکید کرده بود: «جامعه پزشکی با برنامه دولت برای جریمه افرادی که ماسک نمی‌زنند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند موافق است و کمیته انتظامی ستاد ملی کرونا و شورای امنیت ملی در حال تدوین دستورالعمل اجرایی این اقدام است. البته این پروتکل فقط مربوط به ماسک نزدن نیست و همه ضوابط پروتکل بهداشتی از جمله برگزاری تجمعات، عروسی‌ها و عزاداری‌ها را شامل می‌شود. باید سختگیری‌ها برای رعایت پروتکل‌های ابلاغی مهار کرونا اجرا شود، همه امور با نصیحت و توصیه امکان‌پذیر نیست. در دنیا نیز این پروتکل‌ها را با توصیه اجرا نمی‌کنند و باید مکانیزمی عملی برای آن تدوین و اجرا شود.»

او تاکید کرده بود: «در کشور باید مکانیزم و زیرساخت عملی وجود داشته باشد که اگر فردی به قانون تمکین نکرد، جریمه شود. اکنون چنین مکانیزمی وجود ندارد و اگر فردی ماسک نزد چه کسی می‌تواند جلوی او را بگیرد یا با او برخورد کند. معتقدیم همه باید برای حفظ جان خود و دیگران مثل کمربند ایمنی که اجباری شد، ملزم به زدن ماسک و رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشند. جامعه پزشکی و پرستاری کشور در ماه‌های گذشته با جانفشانی و فداکاری بی‌نظیر برای نجات جان بیماران ایثارگری کرده‌اند. پزشکان و پرستاران کشور اکنون خسته‌اند و نیازمند بازتوانی هستند. این روا نیست که افرادی با تخطی از پروتکل‌های بهداشتی به خستگی و از بین رفتن بیشتر کادر درمان دامن بزنند.»

از سوی دیگر، ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت نیز با بیان اینکه جریمه استفاده نکردن از ماسک، بزودی اعلام می‌شود، خاطرنشان می‌کند: «تاکنون ماسک اجباری نبود و فقط در اماکن، ادارات و مغازه‌ها اجباری بود، اما رئیس جمهور در جلسات اخیر به این موضوع تاکید داشت و قرار شد کمیته انتظامی و کمیته بهداشت ستاد کرونا، موضوع مربوط به استفاده از ماسک را نهایی کنند.»

معاون کل وزیر بهداشت با تاکید بر اعمال جریمه برای افرادی که از ماسک استفاده نمی‌کنند، یادآور می‌شود: «از هفته آینده در استان تهران استفاده از ماسک اجباری می‌شود. اینکه میزان جریمه عدم استفاده از ماسک چقدر است، ظرف یک هفته نهایی می‌شود. در حال حاضر اگر 95 درصد مردم از ماسک استفاده کنند، بسیار خوب خواهد بود. حتی استفاده از ماسک خانگی هم موثر خواهد بود.»

همچنین حسن روحانی، رئیس جمهوری نیز با اشاره به تعیین مجازات خاطیان پروتکل‌های بهداشتی، تاکید کرده بود: «همه کادر اداری، چه دولتی و چه آنهایی که خدمات عمومی غیردولتی ارایه‌می‌دهند، تمام آنهایی که کسب‌وکار در اختیار دارند، خودشان اگر مراعات نکنند، باید با شدت با آنها برخورد کرد. قبلا مشخص شده با یک فرد اداری چگونه برخورد کنیم. از تذکر گرفته تا انفصال از خدمت که تا یک‌سال هم است. اصناف نیز باید خودشان رعایت کنند، اما در این بخش هم از دادن تذکر تا پلمپ به مدت یک روز تا یک ماه در نظر گرفته شده و در تهران مجازات‌ها شدیدتر است. خدمت دادن به کسانی که اصول بهداشتی را رعایت نمی‌کنند هم دارای مجازات است. کسی که خدمات می‌خواهد باید اصول بهداشتی را رعایت کند و اگر فردی رعایت نکرده باشد، خدمات‌دهنده را مجازات خواهیم کرد، چراکه طرف مقابلش اصول بهداشتی را رعایت نکرده است.»

رئیس جمهوری یادآور شده بود: «مورد دیگر که قرار شد وزارت کشور، وزارت بهداشت، کمیته‌های امنیت اجتماعی و بهداشتی ستاد با هم نهایی کنند این است که فردی که از خانه خارج می‌شود، ممکن است کارمند اداری یا صاحب کسب‌وکار هم نباشد، اما باید مراعات کند و اگر مراعات نکرد و ماسک نزد، تاکید داریم که باید جریمه شود. میزان جریمه افرادی که در جامعه ماسک‌ نمی‌زنند نیز در جلسه بعدی ستاد مشخص و نهایی می‌شود. زمانی که در تهران بزرگ، همه این مراحل را نهایی و اجرا و عملیاتی کنیم، این رویه برای موارد دیگری که مدنظر است، الگو و نمونه می‌شود.»

در شرایطی که دولت، جامعه پزشکی و کارشناسان نظام سلامت بر اهمیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای حفظ جان مردم و کادر درمان تاکید دارند، حال باید منتظر ماند و دید که تا چه حد جریمه افراد خاطی از پروتکل‌های بهداشتی اجرایی می‌شود. در صورتی که در اعمال این جریمه‌ها سهل‌انگاری نشود، در آن صورت می‌توان امیدوار بود که قدری از خستگی و فرسودگی جامعه پزشکی کاسته شود.