سلامت

شب عید در پارک جمشیدیه تهران. خانواده‌‌های مختلفی گُله گُله زیراندازهایشان را کنار هم پهن کرده و در حال گپ و گفت هستند، یکی هندوانه‌ای قاچ کرده و به همه تعارف می‌کند و آن یکی سماور ذغالی‌اش را به راه کرده و به ما چای ذغالی تعارف می‌کند. جوانی هم مقداری زغال را در آتش گردان انداخته و می‌چرخاند و زغال که آماده شد آن را بر روی قلیان می‌گذارد و با رفقایش به قلیان کشیدن مشغول می‌شوند و شلنگ آن را دست به دست می‌چرخانند. همه افرادی که در پارک حضور دارند چون روزها و شب‌های دیگر رفتار می‌کنند یکی آواز می‌خواند و آن یکی با فرزندش بدمینتون بازی می‌کند. رفتار غیر طبیعی در آنها دیده نمی‌شود اما پارک بسیار شلوغ است. جایی برای نشستن پیدا نمی‌شود.

یک لحظه بند ماسکی که بر صورت دارم گوشم را اذیت می‌کند به یادم می‌‌اندازد که همین الان یک بیماری ناخوانده در همه جا شیوع پیدا کرده و سبک زندگی‌ را چندین ماه است با تغییرات بنیادینی مواجه کرده است. در این لحظه که من و این مردم در این پارک هستیم هزاران نفر زیر دستگاه‌های تنفسی در جدالی سخت برای ماندن در زندگی و رفتن به سرای باقی هستند. در حالیکه آن پسر جوان آتش‌گردان را می‌چرخاند و از نسیم خنکی که در لابه‌لای درختان پارک در حال گردش است، متخصص بیهوشی در لباسی از پلاستیک با دمای بالای 50 درجه سانتیگراد در حال لوله‌گذاری و اینتوبه کردن بیماری است که ویروس کرونا نقطه سالمی در ریه او باقی نگذاشته است. اینجا پارک جمشیدیه در شمالی ترین نقطه تهران است. از هر 10 نفری که در پارک حضور دارند شاید تنها یک نفر ماسک زده باشند. گویی کرونایی وجود ندارد، هیچ فاصله گذاری فیزیکی در تجمع‌ها رعایت نشده و اکثر افرد حاضر چون شب‌های غیر کرونایی رفتار می‌کنند.

به سراغ خانواده‌ای می‌روم که خوش و خرم در کنار هم نشسته‌اند و در حال نوشیدن چای هستند. که خود را معرفی می‌کنم از آنها درباره وضعیت کرونا در کشور می‌پرسم. سری با تاسف تکان می‌دهند و از اوضاع گلایه می‌کنند. می‌پرسم چرا ماسک نزدید و چرا فاصله را رعایت نکردید؟ همه یک جواب می‌دهند «فضای آزاد است و ویروس منتقل نمی‌شود» می‌پرسم چه کسی این را گفته پسر جوان خانواده جواب می‌دهد در همه کانال‌های تلگرام این را نوشته است. یکی دیگر از همراهانشان با عتاب می‌گوید: «آقا شبمان را تلخ نکن! شب عید است و فردا تعطیل، آمده‌ایم کمی از کرونا و اخبار آن دور باشیم.» آرزوی سلامتی برایشان می‌کنم و از آنها خداحافظی می‌کنم.

در فاصله یک و نیم متری آنها حدود 8 نفر نشسته‌اند، که اعضای دو یا سه خانواده‌ هستند. مادر خانواده که شاهد گفت‌وگوی من با خانواده کناری بود من را صدا می‌کند تا به جمعشان بپیوندم خود را معلم بازنشسته معرفی می‌کند و شوهرش را کارمند بازنشسته. همان سوال قبلی را از این خانواده نیز می‌پرسم، مادر به دخترش اشاره می‌کند که بگو در چه وضعیتی آزمون ارشدت را دادی؟ دختر جواب می‌دهد: « همه سر یک کلاس حاضر شدیم نه تهویه‌ای نه رعایت فاصله گذاری مناسب، با استرس کرونا پاسخ نامه را پر کردم» الان هم نگرانم که آلوده به ویروس شده باشم. از او می‌پرسم که اگر آلوده شده باشی نمی‌ترسی خانواده‌ات را آلوده کنی؟ می‌گوید: «چرا نگران هستم ولی سعی می‌کنم خود را در یک اتاق قرنطینه کنم» می‌پرسم الان چرا ماسک نزدی؟ جوابش شنیدنی است: « مطمئن هستم خانواده‌ام آلوده نیستند و بنابراین آنها نمی‌توانند ویروس را به من منتقل می‌کنند، تازه اینجا هم فضا بسته نیست، اگر خطری بود داخل خانه هم دیگر را بیمار می‌کردیم.» می‌پرسم اصلا می‌دانید ماسک برای چیست؟ همه یک جواب می‌دهند: «تا بیمار نشویم» و تقریبا همه آنها هم با اطمینان این پاسخ را می‌دهند در این پاسخ دیگران وجود ندارند و ماسک تنها برای جلوگیری از ورود ویروس به دهن و بینی آنها کاربرد دارد. می‌پرسم راستی چرا در این وضعیت بیرون آمدید؟ مادر پاسخ می‌دهد: « از بس در خانه نشستیم افسردگی گرفتیم و خواستیم هوایی عوض کنیم، تازه می‌توانستیم برویم مسافرت اما ترجیح دادیم که نرویم» دختر خانواده مادر را همراهی می‌کند و ادامه می‌دهد : « آقا جاده شمال را دیدید؟ این مردم اصلا رعایت نمی‌کنند، ما نخواستیم برویم و این جا ماندیم تا خدایی نکرده نه مبتلا شویم و بیماری را برای آن شهرها ببریم.» از چند نفر دیگر در پارک جمشیدیه‌ همین پرسش‌ها را پرسیدم آنها هم جواب‌هایی مشابه دادند. پارک‌های دیگر نیز وضعیت مشابهی داشتند. پارک نیاورن در پایین دست جمشیدیه و پارک لاله در مرکز شهر چندان تفاوتی با هم نمی‌کردند. البته کمی وضعیت آخری بهتر بود آنهم به دلیل گستردگی فضای نشستن برای افراد، حداقل فاصله‌های فیزیکی رعایت شده بود.

شش ماه از شیوع بیماری در ایران گذشته است و هنوز بسیاری از افراد حداقل‌های پیشگیری را در مورد بیماری نمی‌دانند. عمده آنها اطلاعات نادرستی در مورد بیماری دارند شاید به همین دلیل است که بیماری در تهران بسیاری از شهرهای دیگر چندین هفته است دوباره به اوج خود رسیده است.

شهرداری‌ها در انتظار تصمیم ستاد کرونا

بسیاری از شهرها مانند ارومیه، مشهد و تبریز همزمان با موج دوم بیماری کووید19 ورود به پارک‌ها را ممنوع کرده‌اند تا شاید از گردش ویروس در این اماکن و افزایش بیماران جلوگیری کنند. از آن سو برخی استان‌ها مانند البرز به صورت شبانه روزی در حال ضد عفونی این اماکن هستند.

پارک‌های تهران علی‌رغم افزایش دوباره بیماران و اشغال شدن تخت‌های بیمارستانی هنوز باز بوده و شهروندان به راحتی می‌توانند به آنها ورود کنند. در این هفته‌ها که به صورت مرتب تهدید بیماری در پایتخت اطلاع رسانی می‌شود هنوز این اماکن به روی مردم باز هستند. تهران حدود دو هزار و ۲۶۸ بوستان و همچنین چهار پارک جنگلی دارد که با شیوع موج نخست کرونا تا نیمه‌های اردیبهشت امسال تمامی این بوستان‌ها با تصمیم ستاد ملی کرونا تعطیل بود و از تاریخ ۱۶ اردیبهشت مجدد به کار خود ادامه دادند.

علی‌محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران درباره این موضوع گفت: «با شیوع موج تازه کرونا و اعلام محدویت‌های جدید، هنوز درباره وضعیت بوستان‌های تهران ابلاغیه‌ای از سوی ستاد کرونا به دست ما نرسیده و چیزی در این زمینه اعلام نشده است.» وی افزود: «قطعا اگر ستاد کرونا تصمیم به تعطیلی بوستان‌ها بگیرد به شهرداری تهران اعلام می‌کند و سازمان بوستان‌ها و فضای سبز هم آن را اجرا کرده و بوستان‌ها به دنبال آن تعطیل می‌شوند اما هنوز چیزی اعلام نشده است.»

علی اصغر عطایی مدیرکل خدمات شهری شهرداری تهران چندی پیش در گفت‌وگویی در این رابطه اظهار کرد: «براساس دستورالعمل ستاد ملی مقابله با کرونا تمامی پارک‌های محله‌ای باز شدند. و بوستان‌های فرامنطقه‌ای همچنان بسته هستنند. باید فاصله‌گذاری اجتماعی را در داخل بوستان‌ها رعایت کنیم، چرا که اگر شهروندان قصد اطراق در بوستان‌ها را داشته باشند، حتما باید این فاصله‌گذاری رعایت شود. »

مدیرکل خدمات شهری شهرداری تهران با تاکید بر اینکه قرار است عده‌ای در صورتی که شهروندان تجمع کردند به آنها تذکر دهند، گفت: «‌یکی از اقدامات ما در جهت رعایت فاصله‌گذاری این است که از هرگونه تجمع جلوگیری کنیم.»

وی با بیان اینکه ما و تابع تصمیمات ستاد مقابله با کرونا هستیم، گفت: «ستاد مقابله با کرونا تصمیم گرفت که بوستان‌ها باز شوند، ما هم از شهروندان می‌خواهیم که نکات بهداشتی و فاصله‌گذاری را رعایت کنند.» عطایی با بیان اینکه نیمکت‌های داخل پارک‌ را نشانه گذاری می‌شوند، گفت: «‌البته تعداد نیروها را هم در داخل پارک افزایش می‌دهیم تا اجازه تجمع به شهروندان داده نشوند.در گذشته در داخل پارک‌ها ورزش‌های همگانی انجام می‌شد، اما با توجه به شیوع ویروس کرونا اجازه انجام این کار داده نمی‌شود.باید فاصله‌گذاری در آبخوری‌ها انجام شود ما تلاش خود را در این زمینه می‌کنیم.»

این سخنان در حالی انجام شد که هنوز هیچگونه نشانه‌گذاری برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی بر روی نیم‌کت‌های پارک یا آبخوری‌ها انجام نشده است. ضمن اینکه نیروهایی نیز در پارکها وجود ندارند که این موارد را به شهروندان تذکر دهند.

آیا پارک‌ها بسته می‌شوند؟

در بند 7 امصوبه 31 فروردین‌ماه ستاد مقابله با کرونای تهران اعلام شد: « تمامی پارک‌ها و بوستان‌های شهر با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی از اول اردیبهشت می‌توانند باز باشند.» در همان زمان انوشیروان محسنی بندپی استاندار تهران گفت: « اگر روند روزهای اخیر در استان تهران ادامه یابد و شرایط موج بیماری صورت پذیرد، همه گشایش‌های صورت‌گرفته لغو و نسبت به اعمال محدودیت‌ها اقدام می‌شود.»

ناهید خداکرمی رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه پارک‌ها مکان سرپوشیده نیستند، گفت: « محدودیت‌هایی که در مترو و اتوبوس داریم در اینجا نداریم و می توان فاصله‌‌گذاری اجتماعی را رعایت کرد.با توجه به دستورالعمل ستاد ملی مقابله با کرونا پارک‌ها باید باز می شدند و ما دستورالعمل را اجرایی کردیم. از شهروندان خواهش می‌کنیم از هرگونه تجمع در پارک خودداری کنند، چرا که تجمع‌ها باعث شیوع بیماری می‌شود. »

وی افزود: «اگر ازدحام جمعیت زیاد باشد و شهروندان هم تجمع کنند، قطعا نمی‌توانیم فاصله‌گذاری را رعایت کنیم. شهروندان بهتر است برای ورود به پارک ماسک زده و تدابیر ایمنی را رعایت کنند.»