گفت‌و‌گوی سپید با مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو درباره روند تامین شیر خشک بیماران متابولیک و چرایی کمبودها
شیر مادر اگرچه تنها منبع غذایی اصلی و حیاتی نوزادان محسوب می‌شود و هیچ غذایی نمی‌تواند جای آن را پر کند، اما نوزادانی هستند که به دلایل مختلف قادر به تغذیه با شیر مادر نیستند و باید با شیرهای دیگری مانند شیر خشک تغذیه شوند. همچنین عده‌ای از نوزادان به پروتئین‌های موجود در برخی شیرها مانند شیر گاو حساسیت دارند و باید شیرهای خاصی را مصرف کنند. در این حساسیت که نوعی بیماری متابولیکی است، نوزاد باید با شیر خشک‌هایی که به آنها رژیمی یا ضد حساسیت گفته می‌شود، تغذیه شود.
آیا ثبت سفارش به‌موقع انجام شده است؟
14 تیر 1399 ساعت: 09:4
14 تیر 1399 ساعت: 09:4
شیر مادر اگرچه تنها منبع غذایی اصلی و حیاتی نوزادان محسوب می‌شود و هیچ غذایی نمی‌تواند جای آن را پر کند، اما نوزادانی هستند که به دلایل مختلف قادر به تغذیه با شیر مادر نیستند و باید با شیرهای دیگری مانند شیر خشک تغذیه شوند. همچنین عده‌ای از نوزادان به پروتئین‌های موجود در برخی شیرها مانند شیر گاو حساسیت دارند و باید شیرهای خاصی را مصرف کنند. در این حساسیت که نوعی بیماری متابولیکی است، نوزاد باید با شیر خشک‌هایی که به آنها رژیمی یا ضد حساسیت گفته می‌شود، تغذیه شود.
به گزارش سپید، در بیشتر مواقع کودکان از بدو تولد توسط متخصصان اطفال و غدد و متابولیسم شناسایی می‌شوند و در صورت تایید بیماری به معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور یا ادارات بیماری‌های ژنتیک و متابولیک معرفی می‌شوند تا در لیست دریافت شیرهای رژیمی وارداتی که بسیار گران‌قیمت است، قرار گیرند.
بنابراین همه نوزادانی که پس از انجام آزمایش‌های غربالگری بدو تولد یا آزمایش‌ها، بررسی‌ها و غربالگری‌های ثانویه دارای بیماری‌های خاص متابولیکی، ژنتیکی یا نقص آنزیمی تشخیص داده شوند، برای دریافت شیر به مراکز مربوطه معرفی می‌شوند.
البته ازآنجاکه روند تامین و توزیع، تفاوت انواع شیر خشک‌ها و نحوه دریافت آنها سازوکار پیچیده‌ای دارد، در ادامه به سراغ مهناز خانوی، مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو رفته‌ایم تا دراین‌باره بیشتر بدانیم.
اما قبل از این خواندن این گفتوگو خبری را به نقل از رئیس سازمان غذا و دارو مرور می‌کنیم که محمدرضا شانه‌ساز در پاسخ به سوالی درباره کمبود شیرهای خشک متابولیک در بازار گفته است: «سازمان غذا و دارو تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با استفاده از سیستم حمل‌ونقل زمینی و دریایی شیر خشک‌های مورد نیاز را تامین کند و به‌زودی کمبودهای جزئی برطرف خواهد شد.»
البته آقای دکتر شانه‌ساز اشاره‌ای هم به وضعیت موجودی شیر خشک‌ها کرده و افزوده است: «در حال حاضر کمبود نگران‌کننده‌ای در حوزه شیرهای خشک متابولیک وجود ندارد؛ البته تحریم‌ها اثرات منفی زیادی در این خصوص داشته است و ما با مشکلاتی در تامین شیر خشک مواجه شده‌ایم، اما شیوع کرونا هم باعث شد تا انتقال این محصولات به کشور با چالش‌هایی مواجه شود.»
اما در لابه‌لای صحبت ما با مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو نکات جالبی خواهید خواند که می‌تواند جواب معماهای ذهنی بسیاری در خصوص چرایی کمبودها باشد و بار دیگر این فرضیه را قوت ببخشد که شاید اهمال‌کاری برخی افراد علت این کمبودها باشد.
مهناز خانوی ابتدا به تشریح تفاوت شیرهای خشک و رژیمی پرداخت و گفت: «شیرهای رژیمی، شیرهایی هستند که کودکان هایپرآلرژی از آنها استفاده می‌کنند. برای مثال کودکانی که به شیر گاو حساسیت دارند و یا توانایی هضم شیر مادر را ندارند در گروه هایپرآلرژی‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند، ولی شیرهای متابولیک برای نوزادانی استفاده می‌شود که اختلالات متابولیکی دارند که این اختلال در نتیجه کمبود نوعی آنزیم در بدن آنها و یا نوعی اختلال ژنتیکی به وجود آمده باشد که نمونه بارز این گروه بیماران pku یا فنیل‌کتونوری هستند.»
خانوی در ادامه افزود: «کودکانی که هایپرآلرژی هستند و شیرهای رژیمی مصرف می‌کنند، معمولاً بعد از 3 تا 5 سالگی دیگر نیازی به شیر خشک ندارند، اما بیماران متابولیک به دلیل اینکه مشکل آنها ژنتیکی است، بیماری‌شان مادام‌العمر است و باید تا پایان عمر شیرهای خشک مخصوص به خود را مصرف کنند.» مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو با اشاره به سامانه تامین شیر خشک مورد نیاز این بیماران، گفت: «سامانه جامع برنامه‌ریزی تامین و تحویل فرآورده‌های مورد نیاز بیماران متابولیک و رژیمی موسوم به سامانه حامی از چند سال پیش راه‌اندازی شده و فعالیت آن مبتنی بر نسخه الکترونیک است. در این سامانه به محض ورود اطلاعات، فرآورده مورد نیاز با برچسب اصالتی که به نام بیمار تهیه شده است، آماده ارسال به درب منزل می‌شود.»
زمزمه‌های قطع ارسال شیرها شنیده می‌شود
خانوی اضافه کرد: «یکی از ویژگی‌های مثبت سامانه حامی ارسال شیر خشک‌های متابولیکی به درب منازل بیماران بود که متاسفانه زمزمه‌هایی در خصوص قطع آن شنیده می‌شود، اما تا جایی که اطلاع دارم همچنان شیرها از طریق این سامانه تامین و توزیع می‌شود. البته مقدار نیاز بیماران بر اساس تشخیص پزشکان عضو سامانه حامی و برحسب وزن، تجربه مصرف و نوع بیماری تعیین می‌شود.»
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پزشکان عضو سامانه حامی اشاره کرد و افزود: «تعداد این متخصصین نزدیک به 120 متخصص است. این افراد متخصصین بیمارستان‌های دولتی هستند. برای مثال در شهر تهران اساتید مرکز طبی کودکان و بیمارستان مفید عضو این سامانه هستند. ضمناً این پزشکان طرف قرارداد سازمان غذا و دارو نیستند و به‌صورت داوطلبانه دوره‌هایی را برای کار با سامانه حامی گذرانده‌اند و با سازمان همکاری می‌کنند.»
مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو به نحوه قرارگیری کودکان در فهرست دریافت‌کنندگان شیرهای خشک و متابولیک اشاره کرد و اظهار داشت: «کودکان از بدو تولد در بیمارستان‌ها غربالگری می‌شوند و اگر نوزادی در همان ابتدای تولد تست pku داد و مثبت بود، وارد لیست سامانه حامی می‌شود. مابقی کودکان نیز از طریق نسخ پزشکان متخصص در این سامانه عضو می‌شوند. همچنین راه دیگر عضویت این است که والدین این کودکان به سازمان غذا و دارو و معاونت‌های دانشگاه‌ها مراجعه کنند و اسامی آنها در لیست قرار گیرد. البته به‌تازگی این امکان فراهم شد تا خانواده‌ها مستقیماً بتوانند در این سامانه ثبت‌نام کرده و مدارک کودکان خود را در سامانه بارگذاری کنند.»
تولید شیر خشک‌های متابولیک صرفه اقتصادی ندارد
خانوی در بخش دیگری از این گفتوگو وضعیت تولید شیر خشک‌های متابولیک و رژیمی در کشور را تشریح کرد و گفت: «شیر خشک‌های متابولیک که در سامانه حامی ثبت شده‌اند، عمدتاً برای بیماران حاد استفاده می‌شوند و وارداتی هستند، اما در بخش شیرهای رژیمی چند خط تولید در چهار شرکت بزرگ تولید شیرهای خشک در کشور فعال هستند و تنها بخش کوچکی از نیاز بیماران وارد می‌شود.»
وی در جواب این پرسش که چرا همچنان شیر خشک‌های متابولیک به کشور وارد می‌شوند، گفت: «درمجموع حدود 10 هزار بیمار رژیمی و متابولیک در کشور داریم که از این تعداد 5 هزار نفر آنها بیماران متابولیکی هستند. از این تعداد 3 هزار نفر بیماران pku هستند و 2 هزار نفر دیگر مبتلا به بیماری‌های متابولیک دیگر؛ اما مشکل اینجاست که تنوع این بیماران هم بسیار زیاد است زیرا از این تعداد 300 بیمار یک نوع مریضی دارند و 18 نفر یک دیگر نوع دیگری از بیماری و یا 50 بیمار دیگر هم یک نوع مشخص از بیماری؛ مشکل دیگر این است که چون تکنولوژی راه‌اندازی خطوط تولید شیرهای متابولیک بسیار خاص و گران‌قیمت است و در دنیا تنها تعداد 10 کمپانی این نوع خطوط را دارند، اگر بخواهیم در ایران این خطوط راه‌اندازی شود باید هزینه زیادی صرف کنیم که این کار صرفه اقتصادی ندارد؛ زیرا تولید شیر خشک برای 300 بیمار از یک نوع اختلال آنقدر گران تمام خواهد شد که حتی مصرف این شیرها که تولید داخل هم خواهند بود، به دلیل قیمت بالا برای بیماران غیرقابل استفاده خواهد بود.»
خانوی افزود: «البته در برهه‌ای خواستیم تا خط تولید این نوع شیرها در کشور راه‌اندازی شود تا علاوه بر تامین نیاز داخل، ایران بتواند هاب صادرات منطقه باشد، اما با بررسی نیاز کشورهای منطقه متوجه شدیم که این کار مقرون‌به‌صرفه حتی برای دولت هم نیست و واردات این محصولات به‌صرفه‌تر است.»
وی در ادامه به روند سفارش شیرها اشاره کرد و گفت: «معمولاً برای تامین نیاز کشور به این نوع شیر خشک‌ها از شش ماه قبل از اتمام ذخایر، سفارش‌ها ثبت می‌شود و شرکت‌های تولیدکننده اقدام به تولید بر اساس سفارش می‌کنند و تا رسیدن محصول به کشور این مدت زمان باید رعایت شود.»
مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو با تاکید بر اینکه مشکلی در واردات این شیر خشک‌ها وجود نداشت، گفت: «تنها مشکلی که به‌واسطه تحریم در واردات این محصولات وجود داشت سختی جابجایی ارز بود که برای این منظور هم پیش‌بینی‌های لازم شد. برای مثال زمانی که قرار بود از 13 آبان 97 تحریم‌ها تشدید شود، در پایان شهریور فراخوان 18 ماهه برای شرکت‌ها گذاشتیم تا مشکلی در بحث ذخایر نداشته باشیم و عملاً سفارش تامین شیر خشک‌ها را برای ۱۸ ماه یعنی تا پایان اسفند ۹۸ انجام دادیم. البته زمانی هم که تحریم تشدید شد مشکلی در ثبت سفارش نداشتیم و شرکت‌های خارجی همراهی خوبی در این زمینه با ما داشتند.» خانوی با تاکید بر اینکه مشکل تامین ارز واردات این محصولات بیشتر در داخل و مربوط به تخصیص ارز رسمی برای شرکت‌های واردکننده بود، افزود: «شرکت‌ها همیشه مشکلاتی با بانک مرکزی دارند و حتی در برهه‌ای ما توانستیم با حداقل اسناد، اجناس را برای شرکت‌ها ترخیص کنیم و شیرها در اختیار بیماران قرار گرفت و اجازه ندادیم کمبودی برای بیماران ایجاد شود، اما همچنان انتقال ارز رسمی یا همان ارز ۴۲۰۰ تومانی شرکت‌ها با مشکل مواجه است.»
تا پایان خرداد ذخیره داشتیم
خانوی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود اینکه در گذشته گفته می‌شد ذخایر شیرهای متابولیک در کشور تا یک سال پیش‌بینی می‌شود، ولی امروز تنها بعد از گذشت سه ماه از سال زمزمه‌های کمبود شنیده می‌شود، گفت: «زمانی که من در سازمان غذا و دارو بودم یعنی آبان ماه سال 98، ذخایر تا پایان خردادماه 99 تامین شده بود.» وی با تاکید مجدد بر اینکه ارز تخصیصی، ثبت سفارش و تامین شیرهای خشک تا پایان خرداد انجام شده بود، گفت: «حجم زیادی از این شیرها به شرکت‌های پخش داده شده بود و مقداری هم در گمرک و مقداری از شیرها نیز در مسیر بود و بسیار بعید است که از آن زمان سفارشی ثبت نشده باشد.»
خانوی اضافه کرد: «با توجه به شناختی که از همکاران اداره کل و شخص آقای دکتر دادگرنژاد دارم، بعدی می‌دانم اقدامی نکرده باشند.»
خانوی در ادامه افزود: «در برخی مواقع اتفاق می‌افتاد که شیر در پروسه رسیدن به کشور، به دلیل تاخیر در جابجایی ارز قدری دیرتر می‌رسید یا اینکه در برخی مواقع اتفاق می‌افتاد که یک نوع شیر خاص از یک برند خاص که قرار بود وارد شود زمانی که محموله به گمرک می‌رسید می‌دیدیم که سفارش ارسال نشده است؛ در این مواقع با هماهنگی برخی شرکت شیرها از بازار کشورهای اطراف تهیه و به‌وسیله مسافر وارد کشور می‌شد.»
وی به مشکل تخصیص ارز در واردات شیرها اشاره کرد و ادامه داد: «با توجه به بحرانی که در بحث دارو داشتیم، موضوع شیر متفاوت بود و همیشه یکی از اولویت‌های اداره کل بود و هر ارزی که تخصیص داده می‌شد شیرها در اولویت بود. همچنین سازمان غذا و دارو و اداره کل دارو و آقای دکتر عبده‌زاده نیز در مراجعات خود به بانک مرکزی برای تخصیص ارز، موضوع شیرهای خشک را در اولویت قرار می‌دادند؛ زیرا این شیرها در مقایسه با سایر محصولات ارز کمتری نیاز داشتند و هم اینکه نیاز اساسی بودند و باید تامین می‌شدند.»
خانوی در پایان با تاکید بر اینکه ممکن است کمبود تنها در یک یا چند برند و یا بیماری باشد، تصریح کرد: «سازمان غذا و دارو سازوکارهای متعددی در این بخش دارد و اگر کمبود جدی باشد، می‌تواند نیازها را از طریق کانال‌هایی که برای این منظور دارد، تامین کند.»
بنابراین همه نوزادانی که پس از انجام آزمایش‌های غربالگری بدو تولد یا آزمایش‌ها، بررسی‌ها و غربالگری‌های ثانویه دارای بیماری‌های خاص متابولیکی، ژنتیکی یا نقص آنزیمی تشخیص داده شوند، برای دریافت شیر به مراکز مربوطه معرفی می‌شوند.
البته ازآنجاکه روند تامین و توزیع، تفاوت انواع شیر خشک‌ها و نحوه دریافت آنها سازوکار پیچیده‌ای دارد، در ادامه به سراغ مهناز خانوی، مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو رفته‌ایم تا دراین‌باره بیشتر بدانیم.
اما قبل از این خواندن این گفتوگو خبری را به نقل از رئیس سازمان غذا و دارو مرور می‌کنیم که محمدرضا شانه‌ساز در پاسخ به سوالی درباره کمبود شیرهای خشک متابولیک در بازار گفته است: «سازمان غذا و دارو تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با استفاده از سیستم حمل‌ونقل زمینی و دریایی شیر خشک‌های مورد نیاز را تامین کند و به‌زودی کمبودهای جزئی برطرف خواهد شد.»
البته آقای دکتر شانه‌ساز اشاره‌ای هم به وضعیت موجودی شیر خشک‌ها کرده و افزوده است: «در حال حاضر کمبود نگران‌کننده‌ای در حوزه شیرهای خشک متابولیک وجود ندارد؛ البته تحریم‌ها اثرات منفی زیادی در این خصوص داشته است و ما با مشکلاتی در تامین شیر خشک مواجه شده‌ایم، اما شیوع کرونا هم باعث شد تا انتقال این محصولات به کشور با چالش‌هایی مواجه شود.»
اما در لابه‌لای صحبت ما با مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو نکات جالبی خواهید خواند که می‌تواند جواب معماهای ذهنی بسیاری در خصوص چرایی کمبودها باشد و بار دیگر این فرضیه را قوت ببخشد که شاید اهمال‌کاری برخی افراد علت این کمبودها باشد.
مهناز خانوی ابتدا به تشریح تفاوت شیرهای خشک و رژیمی پرداخت و گفت: «شیرهای رژیمی، شیرهایی هستند که کودکان هایپرآلرژی از آنها استفاده می‌کنند. برای مثال کودکانی که به شیر گاو حساسیت دارند و یا توانایی هضم شیر مادر را ندارند در گروه هایپرآلرژی‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند، ولی شیرهای متابولیک برای نوزادانی استفاده می‌شود که اختلالات متابولیکی دارند که این اختلال در نتیجه کمبود نوعی آنزیم در بدن آنها و یا نوعی اختلال ژنتیکی به وجود آمده باشد که نمونه بارز این گروه بیماران pku یا فنیل‌کتونوری هستند.»
خانوی در ادامه افزود: «کودکانی که هایپرآلرژی هستند و شیرهای رژیمی مصرف می‌کنند، معمولاً بعد از 3 تا 5 سالگی دیگر نیازی به شیر خشک ندارند، اما بیماران متابولیک به دلیل اینکه مشکل آنها ژنتیکی است، بیماری‌شان مادام‌العمر است و باید تا پایان عمر شیرهای خشک مخصوص به خود را مصرف کنند.» مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو با اشاره به سامانه تامین شیر خشک مورد نیاز این بیماران، گفت: «سامانه جامع برنامه‌ریزی تامین و تحویل فرآورده‌های مورد نیاز بیماران متابولیک و رژیمی موسوم به سامانه حامی از چند سال پیش راه‌اندازی شده و فعالیت آن مبتنی بر نسخه الکترونیک است. در این سامانه به محض ورود اطلاعات، فرآورده مورد نیاز با برچسب اصالتی که به نام بیمار تهیه شده است، آماده ارسال به درب منزل می‌شود.»
زمزمه‌های قطع ارسال شیرها شنیده می‌شود
خانوی اضافه کرد: «یکی از ویژگی‌های مثبت سامانه حامی ارسال شیر خشک‌های متابولیکی به درب منازل بیماران بود که متاسفانه زمزمه‌هایی در خصوص قطع آن شنیده می‌شود، اما تا جایی که اطلاع دارم همچنان شیرها از طریق این سامانه تامین و توزیع می‌شود. البته مقدار نیاز بیماران بر اساس تشخیص پزشکان عضو سامانه حامی و برحسب وزن، تجربه مصرف و نوع بیماری تعیین می‌شود.»
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پزشکان عضو سامانه حامی اشاره کرد و افزود: «تعداد این متخصصین نزدیک به 120 متخصص است. این افراد متخصصین بیمارستان‌های دولتی هستند. برای مثال در شهر تهران اساتید مرکز طبی کودکان و بیمارستان مفید عضو این سامانه هستند. ضمناً این پزشکان طرف قرارداد سازمان غذا و دارو نیستند و به‌صورت داوطلبانه دوره‌هایی را برای کار با سامانه حامی گذرانده‌اند و با سازمان همکاری می‌کنند.»
مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو به نحوه قرارگیری کودکان در فهرست دریافت‌کنندگان شیرهای خشک و متابولیک اشاره کرد و اظهار داشت: «کودکان از بدو تولد در بیمارستان‌ها غربالگری می‌شوند و اگر نوزادی در همان ابتدای تولد تست pku داد و مثبت بود، وارد لیست سامانه حامی می‌شود. مابقی کودکان نیز از طریق نسخ پزشکان متخصص در این سامانه عضو می‌شوند. همچنین راه دیگر عضویت این است که والدین این کودکان به سازمان غذا و دارو و معاونت‌های دانشگاه‌ها مراجعه کنند و اسامی آنها در لیست قرار گیرد. البته به‌تازگی این امکان فراهم شد تا خانواده‌ها مستقیماً بتوانند در این سامانه ثبت‌نام کرده و مدارک کودکان خود را در سامانه بارگذاری کنند.»
تولید شیر خشک‌های متابولیک صرفه اقتصادی ندارد
خانوی در بخش دیگری از این گفتوگو وضعیت تولید شیر خشک‌های متابولیک و رژیمی در کشور را تشریح کرد و گفت: «شیر خشک‌های متابولیک که در سامانه حامی ثبت شده‌اند، عمدتاً برای بیماران حاد استفاده می‌شوند و وارداتی هستند، اما در بخش شیرهای رژیمی چند خط تولید در چهار شرکت بزرگ تولید شیرهای خشک در کشور فعال هستند و تنها بخش کوچکی از نیاز بیماران وارد می‌شود.»
وی در جواب این پرسش که چرا همچنان شیر خشک‌های متابولیک به کشور وارد می‌شوند، گفت: «درمجموع حدود 10 هزار بیمار رژیمی و متابولیک در کشور داریم که از این تعداد 5 هزار نفر آنها بیماران متابولیکی هستند. از این تعداد 3 هزار نفر بیماران pku هستند و 2 هزار نفر دیگر مبتلا به بیماری‌های متابولیک دیگر؛ اما مشکل اینجاست که تنوع این بیماران هم بسیار زیاد است زیرا از این تعداد 300 بیمار یک نوع مریضی دارند و 18 نفر یک دیگر نوع دیگری از بیماری و یا 50 بیمار دیگر هم یک نوع مشخص از بیماری؛ مشکل دیگر این است که چون تکنولوژی راه‌اندازی خطوط تولید شیرهای متابولیک بسیار خاص و گران‌قیمت است و در دنیا تنها تعداد 10 کمپانی این نوع خطوط را دارند، اگر بخواهیم در ایران این خطوط راه‌اندازی شود باید هزینه زیادی صرف کنیم که این کار صرفه اقتصادی ندارد؛ زیرا تولید شیر خشک برای 300 بیمار از یک نوع اختلال آنقدر گران تمام خواهد شد که حتی مصرف این شیرها که تولید داخل هم خواهند بود، به دلیل قیمت بالا برای بیماران غیرقابل استفاده خواهد بود.»
خانوی افزود: «البته در برهه‌ای خواستیم تا خط تولید این نوع شیرها در کشور راه‌اندازی شود تا علاوه بر تامین نیاز داخل، ایران بتواند هاب صادرات منطقه باشد، اما با بررسی نیاز کشورهای منطقه متوجه شدیم که این کار مقرون‌به‌صرفه حتی برای دولت هم نیست و واردات این محصولات به‌صرفه‌تر است.»
وی در ادامه به روند سفارش شیرها اشاره کرد و گفت: «معمولاً برای تامین نیاز کشور به این نوع شیر خشک‌ها از شش ماه قبل از اتمام ذخایر، سفارش‌ها ثبت می‌شود و شرکت‌های تولیدکننده اقدام به تولید بر اساس سفارش می‌کنند و تا رسیدن محصول به کشور این مدت زمان باید رعایت شود.»
مدیرکل سابق اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو با تاکید بر اینکه مشکلی در واردات این شیر خشک‌ها وجود نداشت، گفت: «تنها مشکلی که به‌واسطه تحریم در واردات این محصولات وجود داشت سختی جابجایی ارز بود که برای این منظور هم پیش‌بینی‌های لازم شد. برای مثال زمانی که قرار بود از 13 آبان 97 تحریم‌ها تشدید شود، در پایان شهریور فراخوان 18 ماهه برای شرکت‌ها گذاشتیم تا مشکلی در بحث ذخایر نداشته باشیم و عملاً سفارش تامین شیر خشک‌ها را برای ۱۸ ماه یعنی تا پایان اسفند ۹۸ انجام دادیم. البته زمانی هم که تحریم تشدید شد مشکلی در ثبت سفارش نداشتیم و شرکت‌های خارجی همراهی خوبی در این زمینه با ما داشتند.» خانوی با تاکید بر اینکه مشکل تامین ارز واردات این محصولات بیشتر در داخل و مربوط به تخصیص ارز رسمی برای شرکت‌های واردکننده بود، افزود: «شرکت‌ها همیشه مشکلاتی با بانک مرکزی دارند و حتی در برهه‌ای ما توانستیم با حداقل اسناد، اجناس را برای شرکت‌ها ترخیص کنیم و شیرها در اختیار بیماران قرار گرفت و اجازه ندادیم کمبودی برای بیماران ایجاد شود، اما همچنان انتقال ارز رسمی یا همان ارز ۴۲۰۰ تومانی شرکت‌ها با مشکل مواجه است.»
تا پایان خرداد ذخیره داشتیم
خانوی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود اینکه در گذشته گفته می‌شد ذخایر شیرهای متابولیک در کشور تا یک سال پیش‌بینی می‌شود، ولی امروز تنها بعد از گذشت سه ماه از سال زمزمه‌های کمبود شنیده می‌شود، گفت: «زمانی که من در سازمان غذا و دارو بودم یعنی آبان ماه سال 98، ذخایر تا پایان خردادماه 99 تامین شده بود.» وی با تاکید مجدد بر اینکه ارز تخصیصی، ثبت سفارش و تامین شیرهای خشک تا پایان خرداد انجام شده بود، گفت: «حجم زیادی از این شیرها به شرکت‌های پخش داده شده بود و مقداری هم در گمرک و مقداری از شیرها نیز در مسیر بود و بسیار بعید است که از آن زمان سفارشی ثبت نشده باشد.»
خانوی اضافه کرد: «با توجه به شناختی که از همکاران اداره کل و شخص آقای دکتر دادگرنژاد دارم، بعدی می‌دانم اقدامی نکرده باشند.»
خانوی در ادامه افزود: «در برخی مواقع اتفاق می‌افتاد که شیر در پروسه رسیدن به کشور، به دلیل تاخیر در جابجایی ارز قدری دیرتر می‌رسید یا اینکه در برخی مواقع اتفاق می‌افتاد که یک نوع شیر خاص از یک برند خاص که قرار بود وارد شود زمانی که محموله به گمرک می‌رسید می‌دیدیم که سفارش ارسال نشده است؛ در این مواقع با هماهنگی برخی شرکت شیرها از بازار کشورهای اطراف تهیه و به‌وسیله مسافر وارد کشور می‌شد.»
وی به مشکل تخصیص ارز در واردات شیرها اشاره کرد و ادامه داد: «با توجه به بحرانی که در بحث دارو داشتیم، موضوع شیر متفاوت بود و همیشه یکی از اولویت‌های اداره کل بود و هر ارزی که تخصیص داده می‌شد شیرها در اولویت بود. همچنین سازمان غذا و دارو و اداره کل دارو و آقای دکتر عبده‌زاده نیز در مراجعات خود به بانک مرکزی برای تخصیص ارز، موضوع شیرهای خشک را در اولویت قرار می‌دادند؛ زیرا این شیرها در مقایسه با سایر محصولات ارز کمتری نیاز داشتند و هم اینکه نیاز اساسی بودند و باید تامین می‌شدند.»
خانوی در پایان با تاکید بر اینکه ممکن است کمبود تنها در یک یا چند برند و یا بیماری باشد، تصریح کرد: «سازمان غذا و دارو سازوکارهای متعددی در این بخش دارد و اگر کمبود جدی باشد، می‌تواند نیازها را از طریق کانال‌هایی که برای این منظور دارد، تامین کند.»
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد