در نشست چالش‌های صادرات محصولات شوینده، آرایشی و بهداشتی تاکید شد
تولیدکنندگان محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی از توقف صادرات این محصولات گلایه‌مند هستند و می‌گویند برای به دست آوردن بازارهای صادراتی و حفظ مشتریان خود سال‌ها زمان و هزینه صرف کردهاند و توقف‌های مدت‌دار می‌تواند مشتریان را به سمت تامین‌کنندگانی از کشورهای دیگر سوق دهد. به گفته آنها این صنعت توانایی آن را دارد که بخش عمده‌ای از ارز مورد نیاز خود را تامین کند و کمتر به تامین ارز از سوی دولت نیازمند باشد. لذا برای اینکه هم در بحث ارز کمک‌کار کشور باشند و هم نیاز خود را تامین کنند، لازم است تا به استمرار جریان صادرات اطمینان داشته باشد.
لزوم اطمینان تولیدکننده از استمرار جریان صادرات
17 خرداد 1399 ساعت: 10:3
17 خرداد 1399 ساعت: 10:3
تولیدکنندگان محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی از توقف صادرات این محصولات گلایه‌مند هستند و می‌گویند برای به دست آوردن بازارهای صادراتی و حفظ مشتریان خود سال‌ها زمان و هزینه صرف کردهاند و توقف‌های مدت‌دار می‌تواند مشتریان را به سمت تامین‌کنندگانی از کشورهای دیگر سوق دهد. به گفته آنها این صنعت توانایی آن را دارد که بخش عمده‌ای از ارز مورد نیاز خود را تامین کند و کمتر به تامین ارز از سوی دولت نیازمند باشد. لذا برای اینکه هم در بحث ارز کمک‌کار کشور باشند و هم نیاز خود را تامین کنند، لازم است تا به استمرار جریان صادرات اطمینان داشته باشد.
به گزارش سپید، نشست زنده اینستاگرامی انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران با موضوع چالش‌های صادرات محصولات و مواد اولیه شوینده و بهداشتی با حضور عبدالرضا مظفری، دبیر انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران، حمزه شهیدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران و نیکپوی قاسملو، عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس برگزار شد.
در ابتدای این نشست عبدالرضا مظفری، دبیر انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران طی سخنانی اظهار داشت: «خوشبختانه نقش حمایتی مسئولین کشور در کمک به این صنعت به خصوص در بحران کرونا که با تصمیم‌گیری‌های فوری و کارساز دکتر شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو و دکتر بهفر، مدیرکل امور فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی این سازمان مشهود بود زیرا با این تصمیم‌گیری‌ها از تله بروکراسی عبور کردند و با اقدامات فوری و به‌موقع توانستند صنعت شوینده را وارد حوزه تولید محصولات ضدعفونی کنند و تولیدکنندگان این صنعت در این بخش هم روسفید درآمدند و در کوتاه‌ترین زمان توانستند خطوط تولید را تعویض کنند و همزمان با تولید محصولات شوینده که تولید این محصولات هم یک تولید مضاعف را می‌طلبید، این محصولات را تولید کنند. البته خوشبختانه در محصولات شوینده مانند صابون و مایع دستشویی هم بدون اینکه کشور دچار کمبود شود، این مهم به سرانجام رسید و نیاز بازار محصولات ضدعفونی‌کننده در کوتاه‌ترین زمان تامین شد.»
در برندینگ و مارکتینگ عملکرد خوبی نداریم
وی در ادامه با اشاره به ضرورت برندسازی در محصولات ایرانی، گفت: «متاسفانه ما در بحث برندینگ و مارکتینگ عملکرد خوبی نداریم و این نقص به تولیدکنندگان ایرانی وارد است. صنایع باید در این زمینه بسیار حرفه‌ای‌تر عمل کنند تا بتوانند در مذاکرات با طرف‌های خارجی عملکرد خوبی داشته باشند. ضمنا نباید فراموش کنیم که ما باید مارکتینگ را به‌صورت یک صنعت ببینیم و در کنار صنعت تولید باید، دید بلند مدت در بازارهای صادراتی داشته باشیم. البته شرکت‌های موفق ایرانی در کوتاه مدت به این موضوع نگاه نکرده‌اند و شرکت‌هایی که موفق شدند در بخش صنعت شوینده بازارهای خارجی را به دست بیاورند، حداقل 20 سال برای این موضوع زمان صرف کرده و سرمایه‌گذاری و تلاش کردهاند؛ بنابراین فقط ارسال کالا به بازرهای هدف را سرلوحه خود قرار نداده بلکه پیگیر صادرات بوده‌اند.»
مظفری در پایان افزود: «همانطور که ما از تمام کادر درمان تشکر می‌کنیم باید بدانیم که از ابتدای بحران و در اسفندماه و ایام تعطیلات سال نو مهندسین و پرسنل تولید خطوط شوینده بر سر کار حاضر بودند و جان آنها در معرض خطر بود، ولی در شرایطی که کشور در بحران کرونا قرار داشت و قرنطینه بود آنها بر سر کار خود حاضر شدند و همه اینها نشان‌دهنده صلابت و قدرت این صنعت است.»
لزوم ایجاد بستر مناسب برای انتقال ارز به کشور
در ادامه این نشست حمزه شهیدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران در پاسخ به این سوال که تقسیم‌بندی محصولات این صنعت به لحاظ صادراتی و نقش نهادهای دولتی در توسعه زیرساخت‌های صادارتی چیست، گفت: «صنعت شوینده شامل سه بخش است، بخش نخست شامل شوینده مانند پودرهای شوینده و مایعات ظرفشویی است و بخش دیگر مواد آرایشی و بهداشتی است و بخش سوم شامل مواد اولیه واحدهای تولیدی.»
وی افزود: «بخش شوینده در بخش صادرات به‌دلیل بهای کم و حجیم بودن بیشترین صادرات را به کشورهای همسایه دارد و در بخش آرایشی و بهداشتی به دلیل اینکه ارزش کالا زیاد و حجم آن کم است، برای مثال انواع شامپوها و کرم‌ها، امکان صادرات آنها به همه نقاط دنیا وجود دارد. در خصوص مواد اولیه هم باید گفت که به دلیل اینکه در کشور ما یک سری زیرساخت‌های پتروشیمی وجود دارد، مواد اولیه تولید شده در ایران امکان صادرات به کلیه کشورهای دنیا را دارد.»
شهیدی اضافه کرد: «در بحث حمایت‌های صادراتی موضوع را باید در سه بخش بررسی کرد. بخش نخست از نگاه سیاسی است که نقش تیم دیپلماسی چقدر می‌توانند برای صادرات محصولات کمک کننده باشد. این کمک به این شکل می‌تواند باشد که با ایجاد تعرفه‌های ترجیحی می‌توانند در این بخش به ما کمک کنند. برای مثال کشورهای عربی اگر صادراتی از یک کشور عربی به کشور عربی دیگری داشته باشند، هیچ تعرفه‌ای از یکدیگر نمی‌گیرند، ولی اگر این کالا از کشورهای غیرعربی وارد این کشورها شود تعرفه گمرکی از آن گرفته می‌شود. ما در یک مقطعی با کشور ترکیه یکی سری تعرفه‌های ترجیحی را داشتیم و این تعرفهها می‌تواند به صادرکننده ایرانی این کمک را کند که بتواند با هزینه کمتر محصول خود را صادر کند. دومین موضوع پیمان‌های منطقه ای است. برای مثال پیمان اورآسیا که بین ایران و کشورهای حوزه قفقاز بسته شده است، این می‌تواند یک پتانسیلی را برای واحدهای تولید بدهد که صادرات محصولات خود را به این کشورها بیشتر کنند. بحث سوم بازارچه‌های مرزی است که می‌تواند با کشورهای مرزی ایجاد شود و در این بازچه‌ها تبادلات کالایی ایجاد شود که این موضوعات در واقع بخش سیاسی موضوع هستند.»
عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران در ادامه گفت: «در بخش اجتماعی هم دولت و هم شرکت‌های تولیدکننده باید به دنبال کشورهایی باشند که هم قرابت زبانی و فرهنگی و هم نزدیکی دینی با ما دارند؛ بنابراین ما می‌توانیم در این کشورها فعالیت‌های بسیاری داشته باشیم و باید از این پتانسیل بهره برد.»
شهیدی افزود: «در بخش اقتصادی هم می‌توان اینگونه گفت که توانمندسازی واحدهای تولیدی می‌تواند یکی از راهکارها باشد. البته خوشبختانه واحدهای تولیدی شوینده کشور از توانایی بالایی برخوردار هستند، اما همین واحدها نیاز به ماشین‌آلات و تکنولوژی‌هایی دارند تا بتوانند خود را با صنعت روز دنیا در این حوزه همپا کنند. در کنار این موضوع بحث بازاریابی و برندسازی محصولات ایرانی است که باید مورد توجه قرار گیرد.»
وی افزود: «موضوع دیگر بحث ایجاد بستر مناسب برای انتقال پول به کشور است. امروز همه ما می‌دانیم که ما در شرایط سخت تحریم هستیم و امکان کار کردن به‌صورت اعتبار اسنادی وجود ندارد و باید در این خصوص دولت به تولیدکننده کمک کند تا بتواند ارز حاصل از صادرات را به سیستم بانکی برگرداند تا از این ارز برای واردات مواد اولیه مورد نیاز استفاده کند.»
عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ادامه داد: «موضوع دیگر سرمایه‌گذاری برای تولید کالا در بازار هدف است و این هم یکی از راهکارهایی است که می‌تواند صادرات شرکت‌ها را افزایش دهد.» وی افزود: «این به مفهوم آن است که تولیدکننده از نیروهای بومی آن منطقه استفاده کند که در این صورت مصرف‌کننده رغبت بیشتری دارد تا از کالایی استفاده کند که به دست خودش ساخته شده است. برای مثال کالایی که در افغانستان و توسط کارگر افغانی تولید و توسط خود آنها بازاریابی می‌شود و حتی مشخصات بسته‌بندی زمانی که ساخت افغانستان می‌خورد می‌تواند رونقی به صادرات بدهد.»
بازارهای صادراتی را به کشورهای دیگر واگذار کرده‌ایم
در ادامه نشست نیکپوی قاسملو، عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در پاسخ به سوالی درباره نقش برندینگ و مارکتینگ در بازاریابی بین‌المللی صنعت شوینده اظهار داشت: «در حوزه بازاریابی و برندینگ جای فعالیت زیادی وجود دارد. البته با توجه به اینکه این صنعت بیش از صد سال سابقه فعالیت در کشور دارد، اما در صادرات هنوز بسیار خام عمل می‌کنیم؛ بنابراین این ذهنیت مطرح می‌شود که بر اثر بی‌توجهی به سیاست‌های بازاریابی و ایجاد برندهای با اعتبار نزد مصرف‌کنندگان کشورهای هدف آسیب دیده‌ایم.»
وی افزود: «ما اگر به آمار دو سال اخیر نگاه کنیم می‌بینیم که در صادرات محصولات شوینده به دو کشور همسایه افغانستان و عراق که جزو مقاصد اصلی صادرات ما هستند، افت شدیدی داشته‌ایم و بازار را به کشورهای دیگر واگذار کرده‌ایم. زیرا در این دو کشورها رقبایی از کشورهای چین، ترکیه، اردن و حتی امارات متحده عربی روزبه‌روز نقش و حضور خود را با برندهایی که با تبلیغ بر روی آنها ذهن مصرف‌کننده تاثیر گذاشته‌اند، توانسته‌اند بازار را از دست شرکت‌های ایرانی بگیرند.»
قاسملو اضافه کرد: «آمارها نشان می‌دهد که گرچه در سال 98 نسبت به سال 97 شاهد افزایش نرخ ارز بودیم و این موضوع باید موجب ارزان‌تر تمام شدن محصول تولیدی ما و افزایش صادرات می‌شد، ولی متاسفانه به لحاظ حجم و ارزش صادرات کاهش داشتیم و علت آن هم این است که شرکت‌های تولیدکننده ایرانی با یکدیگر رقابت کردهاند و میزان صادراتی که در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌توانست نسیب شرکت‌های ایرانی شود، با رقابتی که بین آنها اتفاق افتاد به خریدار کشورهای هدف داده شده و تولیدکننده ایرانی ضرر کرد. در حالی که اگر صادرات فله‌ای و با کیفیت پایین متوقف شود و بر روی برند سازی و کیفیت بالا تمرکز صورت گیرد، مصرف‌کننده به محصول ایرانی و کیفیت آن اعتقاد پیدا می‌کند و نیازی نیست تولیدکننده ایرانی قیمت خود را کاهش دهد و به رقابت ناسالم با تولیدکننده ایرانی وارد شود. در این صورت تولیدکننده ایرانی بر روی قیمت محصول ایستادگی می‌کند و بازار خود را حفظ خواهد کرد و از افزایش نرخ ارز برای توسعه بخش تولید استفاده بهینه خواهد کرد. در کنار این موضوع فراموش نکنیم که توسعه صادرات می‌تواند اشتغال خوبی را در کشور ایجاد کند و این موضوعات به سیاست‌های تولیدکنندگان ایرانی در برند سازی و بازاریابی برمی‌گردد که متاسفانه در این زمینه خام عمل می‌کنند و باید بیشتر دقت کنند.»
باید تسهیلات با سود کمتر در اختیار شرکت‌ها قرار گیرد
حمزه شهیدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران در ادامه در پاسخ به این سوال که دولت چه مشوق‌هایی را می‌تواند در بخش برندیگ در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد؟ اظهار داشت: «متاسفانه در بخش شوینده صادرات ایران بسیار سنتی و به‌صورت فله‌ای است. در حالی که با توجه به تغییراتی که امروز در دنیا و در کشور ما هم دیده می‌شود این روش دیگر کاربردی ندارد. در گذشته این همه فروشگاه زنجیره‌ای نمی‌دیدید و این موضوع در کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان هم در حال جاافتادن است و دیگر مثل گذشته نیست که بتوانید پودر را به‌صورت فله‌ای به این کشورها صادر کنید زیرا آنجا برای این محصول دیگر خواهانی وجود ندارد؛ بنابراین تولیدکنندگان ایرانی در این حوزه بسیار کم کار کردهاند و باید با کمک دولت بتوانند برند خود را معرفی کنند و با تهیه بسته‌بندی‌ها مناسب بتوانند محصولات خود را در فروشگاه‌های بزرگ بازارهای هدف عرضه کنند، در غیر این صورت صادرات روز به بروز کاهش خواهد یافت.»
وی افزود: «همچنین دولت در بخش مشوق‌های صادراتی می‌تواند اقدامات بسیاری ازجمله دادن تسهیلاتی ارزی و ریالی به تولیدکنندگان را انجام دهد.. البته ما انتظار نداریم دولت به ازای صادرات مبلغی را پرداخت کند در حالی که در کشورهایی مانند ترکیه و چین صادرکنندگان سوبسیدی را از دولت دریافت می‌کنند، ولی ما می‌گوییم در قبال صادرات از طریق بانک‌های عامل مانند بانک توسعه صادرات تسهیلاتی با سود کمتر در اختیار شرکت‌ها قرار گیرد تا این مجموعه‌ها بتوانند صادرات خود را افزایش دهند.»
شهیدی اضافه کرد: «در بخش بین‌الملل هم افرادی که در سفارتخانه‌های ایران در کشورهای هدف حضور دارند اگر بتوانند امکاناتی را از نظر بازاریابی و تبلیغات در بازارهای هدف به شرکت‌های تولیدکننده ایرانی ارائه کنند می‌تواند موجب افزایش صادرات شرکت‌ها شود.»
دغدغه ارزی تولیدکنندگان رفع شود
در ادامه نیکپوی قاسملو، عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در پاسخ به پرسشی درباره برگشت ارز حاصل از صادرات، اظهار داشت: «از سال 97 و بخصوص نیمه دوم آن سال بحث رفع تعهد ارزی و برگشت ارز حاصل از صادرات مطرح گردید که این موضوع به یکی از دغدغه‌های اصلی تولیدکنندگان و صادرکنندگان تبدیل شد.»
وی افزود: «در طی این دو سال چالش عمده ما این است که ارز حاصل از صادرات را چگونه وارد کشور کنیم. متاسفانه به دلیل تحریم‌ها نظام بانکی کمک چندانی نمی‌کند. گرچه بانک‌های دولتی صرافی‌هایی دارند که قرار بود کمک‌کار ما باشند، ولی ما می‌بینیم که صرافی‌های بخش خصوصی نسبت به صرافی‌های بانکی و دولتی فعال‌تر عمل می‌کنند. البته ما به‌عنوان تولیدکننده و صادرکننده وقتی با صرافی کار می‌کنیم جرات نمی‌کنیم همه ارز خود را به یک صرافی بدهیم و مجبور هستیم بین صرافی‌های مختلف تقسیم کنیم؛ بنابراین انتقال ارز از طریق صرافی اقدام مطمئنی نیست و خطراتی دارد که باید نظام بانکی برای آن فکر اساسی کند و کار را برای تولیدکننده ایرانی تسهیل نماید.»
قاسملو تاکید کرد: «امروز تولیدکننده ایرانی مشتری را دارد و این مشتری حاضر است ارز را پرداخت کند، منتها می‌خواهد یک بانک یا به یک کارگزاری مبلغ را تحویل دهد و ما هم اطمینان داشته باشیم که این مبلغ به نظام بانکی وارد شود تا به فروش برسانیم و رفع تعهد کنیم.»
عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در خصوص رفع تعهد ارزی گفت: «گرچه دولت در این خصوص همکاری‌های خوبی داشته است، ولی رفع تعهد در سال 98 نسبت به سال قبل از آن مشکل‌تر شد زیرا در سال 97 می‌بایست 56 درصد ارز حاصل از صادرات را رفع تعهد می‌کردیم، ولی سال 98 باید 70 درصد از ارز را در زمان مقرر رفع تعهد می‌کردیم که این کار را سخت‌تر کرده بود. البته درخواست ما این است که در روش‌های رفع تعهد بنا به اختیار صادرکننده اعداد رجیکت نباشد و مقداری آزادی عمل به صادرکننده داده شود تا او بتواند عمده انرژی خود را مصروف ارتقا کیفیت تولید و بازاریابی محصول کند و به نوعی دغدغه ارزی نداشته باشد.»
قاسملو به نقش تخصیص ارز بر صادرات اشاره کرد و گفت: «در بحث محصولاتی که از ایران صادرات می‌شود، بخصوص محصولاتی که مواد اولیه آنها وارداتی است، نیاز به تخصیص ارز وجود دارد زیرا تامین ارز واردات این مواد اولیه از اهمیت بسیاری برخوردار است. البته زمانی که از موضوع تحریم صحبت می‌کنیم که همین موضوع نقل و انتقال ارز را به شدت برای ما سخت کرده است، باید به ارزآوری صنایع دیگر همچون صنعت شوینده و آرایشی و بهداشتی توجه بیشتری شود.»
وی افزود: «گلایه ما این است که چرا باید بر اثر یکسری نگرانی‌ها، صادرات محصولات شوینده متوقف شود. برای مثال اسفندماه سال گذشته ما شاهد توقف روند بودیم که خوشبختانه با تلاش‌های وزارت صمت و گمرک این روند شروع شد، ولی همه صحبت ما این است که ما برای به دست آوردن بازارهای صادراتی و حفظ مشتریان خود سال‌ها زمان و هزینه صرف کرده‌ایم و توقف‌های مدت‌دار می‌تواند مشتریان ما را به سمت تامین‌کنندگانی از کشورهای دیگر سوق دهد.»
عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس تاکید کرد: «صنعت این توانایی را دارد که بخش عمده‌ای از ارز مورد نیاز خود را تامین کند و کمتر به تامین ارز از سوی دولت نیازمند است. حال برای اینکه در بحث ارز هم کمک‌کار کشور و دولت باشد و هم نیاز خود را تامین کند لازم است که به استمرار جریان صادرات اطمینان داشته باشد.»
ممنوعیت صادرات در ابتدای بحران کرونا تصمیم درستی بود
در ادامه حمزه شهیدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران به شیوع بحران کرونا اشاره کرد و گفت: «از همان روزهای ابتدایی شیوع بحران کرونا صادرات محصولات شوینده ممنوع اعلام شد و به درستی هم این اتفاق افتاد. زیرا با حجم بالایی از نیاز داخلی مواجه شدیم و دولت هم چاره‌ای جز ایجاد محدودیت در صادرات نداشت. البته خوشبختانه ایران جزو کشورهایی بود که توانست کمبود محصولات شوینده را به‌سرعت جبران کند.»
وی افزود: «اما مشکلی که ما داریم این است که مشتری‌های ما در کشورهای همسایه نمی‌توانند صرافی را در کشورهای خود پیدا کنند و ارز را انتقال دهند زیرا به‌دلیل تحریم‌ها امکان انتقال پول به صرافی‌های ایران وجود ندارد و این یکی از مشکلات اساسی در بحث صادرات است.» نیکپوی قاسملو، عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در ادامه به نقش اتاق‌های بازرگانی مشترک در صادرات محصولات شوینده و آرایشی و بهداشتی اشاره کرد و گفت: «نمی‌توان گفت که این بخش اقداماتی را انجام نداده است، اما توقعی که ما از بخش دولتی و حاکمیتی داریم این است که مشکلاتی را که ما تولیدکنندگان نمی‌توانیم برطرف کنیم را حل کند. برای مثال امروز بسیاری از مرزها به دلیل بحران جهانی کرونا بسته است و توقع ما این است که روند صادرات از مرزهای در حال فعالیت را تندتر کند. همچنین درخواست ما این است که دستگاه دیپلماسی و اتاق‌های بازرگانی مشترک ورود کنند. زیرا اعضای اتاق‌های بازرگانی افراد با نفوذی هستند که در هر دو کشور هستند که می‌توانند در رایزنی با مسئولان هر دو طرف روند صادرات را تندتر کنند.»
در ابتدای این نشست عبدالرضا مظفری، دبیر انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران طی سخنانی اظهار داشت: «خوشبختانه نقش حمایتی مسئولین کشور در کمک به این صنعت به خصوص در بحران کرونا که با تصمیم‌گیری‌های فوری و کارساز دکتر شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو و دکتر بهفر، مدیرکل امور فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی این سازمان مشهود بود زیرا با این تصمیم‌گیری‌ها از تله بروکراسی عبور کردند و با اقدامات فوری و به‌موقع توانستند صنعت شوینده را وارد حوزه تولید محصولات ضدعفونی کنند و تولیدکنندگان این صنعت در این بخش هم روسفید درآمدند و در کوتاه‌ترین زمان توانستند خطوط تولید را تعویض کنند و همزمان با تولید محصولات شوینده که تولید این محصولات هم یک تولید مضاعف را می‌طلبید، این محصولات را تولید کنند. البته خوشبختانه در محصولات شوینده مانند صابون و مایع دستشویی هم بدون اینکه کشور دچار کمبود شود، این مهم به سرانجام رسید و نیاز بازار محصولات ضدعفونی‌کننده در کوتاه‌ترین زمان تامین شد.»
در برندینگ و مارکتینگ عملکرد خوبی نداریم
وی در ادامه با اشاره به ضرورت برندسازی در محصولات ایرانی، گفت: «متاسفانه ما در بحث برندینگ و مارکتینگ عملکرد خوبی نداریم و این نقص به تولیدکنندگان ایرانی وارد است. صنایع باید در این زمینه بسیار حرفه‌ای‌تر عمل کنند تا بتوانند در مذاکرات با طرف‌های خارجی عملکرد خوبی داشته باشند. ضمنا نباید فراموش کنیم که ما باید مارکتینگ را به‌صورت یک صنعت ببینیم و در کنار صنعت تولید باید، دید بلند مدت در بازارهای صادراتی داشته باشیم. البته شرکت‌های موفق ایرانی در کوتاه مدت به این موضوع نگاه نکرده‌اند و شرکت‌هایی که موفق شدند در بخش صنعت شوینده بازارهای خارجی را به دست بیاورند، حداقل 20 سال برای این موضوع زمان صرف کرده و سرمایه‌گذاری و تلاش کردهاند؛ بنابراین فقط ارسال کالا به بازرهای هدف را سرلوحه خود قرار نداده بلکه پیگیر صادرات بوده‌اند.»
مظفری در پایان افزود: «همانطور که ما از تمام کادر درمان تشکر می‌کنیم باید بدانیم که از ابتدای بحران و در اسفندماه و ایام تعطیلات سال نو مهندسین و پرسنل تولید خطوط شوینده بر سر کار حاضر بودند و جان آنها در معرض خطر بود، ولی در شرایطی که کشور در بحران کرونا قرار داشت و قرنطینه بود آنها بر سر کار خود حاضر شدند و همه اینها نشان‌دهنده صلابت و قدرت این صنعت است.»
لزوم ایجاد بستر مناسب برای انتقال ارز به کشور
در ادامه این نشست حمزه شهیدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران در پاسخ به این سوال که تقسیم‌بندی محصولات این صنعت به لحاظ صادراتی و نقش نهادهای دولتی در توسعه زیرساخت‌های صادارتی چیست، گفت: «صنعت شوینده شامل سه بخش است، بخش نخست شامل شوینده مانند پودرهای شوینده و مایعات ظرفشویی است و بخش دیگر مواد آرایشی و بهداشتی است و بخش سوم شامل مواد اولیه واحدهای تولیدی.»
وی افزود: «بخش شوینده در بخش صادرات به‌دلیل بهای کم و حجیم بودن بیشترین صادرات را به کشورهای همسایه دارد و در بخش آرایشی و بهداشتی به دلیل اینکه ارزش کالا زیاد و حجم آن کم است، برای مثال انواع شامپوها و کرم‌ها، امکان صادرات آنها به همه نقاط دنیا وجود دارد. در خصوص مواد اولیه هم باید گفت که به دلیل اینکه در کشور ما یک سری زیرساخت‌های پتروشیمی وجود دارد، مواد اولیه تولید شده در ایران امکان صادرات به کلیه کشورهای دنیا را دارد.»
شهیدی اضافه کرد: «در بحث حمایت‌های صادراتی موضوع را باید در سه بخش بررسی کرد. بخش نخست از نگاه سیاسی است که نقش تیم دیپلماسی چقدر می‌توانند برای صادرات محصولات کمک کننده باشد. این کمک به این شکل می‌تواند باشد که با ایجاد تعرفه‌های ترجیحی می‌توانند در این بخش به ما کمک کنند. برای مثال کشورهای عربی اگر صادراتی از یک کشور عربی به کشور عربی دیگری داشته باشند، هیچ تعرفه‌ای از یکدیگر نمی‌گیرند، ولی اگر این کالا از کشورهای غیرعربی وارد این کشورها شود تعرفه گمرکی از آن گرفته می‌شود. ما در یک مقطعی با کشور ترکیه یکی سری تعرفه‌های ترجیحی را داشتیم و این تعرفهها می‌تواند به صادرکننده ایرانی این کمک را کند که بتواند با هزینه کمتر محصول خود را صادر کند. دومین موضوع پیمان‌های منطقه ای است. برای مثال پیمان اورآسیا که بین ایران و کشورهای حوزه قفقاز بسته شده است، این می‌تواند یک پتانسیلی را برای واحدهای تولید بدهد که صادرات محصولات خود را به این کشورها بیشتر کنند. بحث سوم بازارچه‌های مرزی است که می‌تواند با کشورهای مرزی ایجاد شود و در این بازچه‌ها تبادلات کالایی ایجاد شود که این موضوعات در واقع بخش سیاسی موضوع هستند.»
عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران در ادامه گفت: «در بخش اجتماعی هم دولت و هم شرکت‌های تولیدکننده باید به دنبال کشورهایی باشند که هم قرابت زبانی و فرهنگی و هم نزدیکی دینی با ما دارند؛ بنابراین ما می‌توانیم در این کشورها فعالیت‌های بسیاری داشته باشیم و باید از این پتانسیل بهره برد.»
شهیدی افزود: «در بخش اقتصادی هم می‌توان اینگونه گفت که توانمندسازی واحدهای تولیدی می‌تواند یکی از راهکارها باشد. البته خوشبختانه واحدهای تولیدی شوینده کشور از توانایی بالایی برخوردار هستند، اما همین واحدها نیاز به ماشین‌آلات و تکنولوژی‌هایی دارند تا بتوانند خود را با صنعت روز دنیا در این حوزه همپا کنند. در کنار این موضوع بحث بازاریابی و برندسازی محصولات ایرانی است که باید مورد توجه قرار گیرد.»
وی افزود: «موضوع دیگر بحث ایجاد بستر مناسب برای انتقال پول به کشور است. امروز همه ما می‌دانیم که ما در شرایط سخت تحریم هستیم و امکان کار کردن به‌صورت اعتبار اسنادی وجود ندارد و باید در این خصوص دولت به تولیدکننده کمک کند تا بتواند ارز حاصل از صادرات را به سیستم بانکی برگرداند تا از این ارز برای واردات مواد اولیه مورد نیاز استفاده کند.»
عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ادامه داد: «موضوع دیگر سرمایه‌گذاری برای تولید کالا در بازار هدف است و این هم یکی از راهکارهایی است که می‌تواند صادرات شرکت‌ها را افزایش دهد.» وی افزود: «این به مفهوم آن است که تولیدکننده از نیروهای بومی آن منطقه استفاده کند که در این صورت مصرف‌کننده رغبت بیشتری دارد تا از کالایی استفاده کند که به دست خودش ساخته شده است. برای مثال کالایی که در افغانستان و توسط کارگر افغانی تولید و توسط خود آنها بازاریابی می‌شود و حتی مشخصات بسته‌بندی زمانی که ساخت افغانستان می‌خورد می‌تواند رونقی به صادرات بدهد.»
بازارهای صادراتی را به کشورهای دیگر واگذار کرده‌ایم
در ادامه نشست نیکپوی قاسملو، عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در پاسخ به سوالی درباره نقش برندینگ و مارکتینگ در بازاریابی بین‌المللی صنعت شوینده اظهار داشت: «در حوزه بازاریابی و برندینگ جای فعالیت زیادی وجود دارد. البته با توجه به اینکه این صنعت بیش از صد سال سابقه فعالیت در کشور دارد، اما در صادرات هنوز بسیار خام عمل می‌کنیم؛ بنابراین این ذهنیت مطرح می‌شود که بر اثر بی‌توجهی به سیاست‌های بازاریابی و ایجاد برندهای با اعتبار نزد مصرف‌کنندگان کشورهای هدف آسیب دیده‌ایم.»
وی افزود: «ما اگر به آمار دو سال اخیر نگاه کنیم می‌بینیم که در صادرات محصولات شوینده به دو کشور همسایه افغانستان و عراق که جزو مقاصد اصلی صادرات ما هستند، افت شدیدی داشته‌ایم و بازار را به کشورهای دیگر واگذار کرده‌ایم. زیرا در این دو کشورها رقبایی از کشورهای چین، ترکیه، اردن و حتی امارات متحده عربی روزبه‌روز نقش و حضور خود را با برندهایی که با تبلیغ بر روی آنها ذهن مصرف‌کننده تاثیر گذاشته‌اند، توانسته‌اند بازار را از دست شرکت‌های ایرانی بگیرند.»
قاسملو اضافه کرد: «آمارها نشان می‌دهد که گرچه در سال 98 نسبت به سال 97 شاهد افزایش نرخ ارز بودیم و این موضوع باید موجب ارزان‌تر تمام شدن محصول تولیدی ما و افزایش صادرات می‌شد، ولی متاسفانه به لحاظ حجم و ارزش صادرات کاهش داشتیم و علت آن هم این است که شرکت‌های تولیدکننده ایرانی با یکدیگر رقابت کردهاند و میزان صادراتی که در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌توانست نسیب شرکت‌های ایرانی شود، با رقابتی که بین آنها اتفاق افتاد به خریدار کشورهای هدف داده شده و تولیدکننده ایرانی ضرر کرد. در حالی که اگر صادرات فله‌ای و با کیفیت پایین متوقف شود و بر روی برند سازی و کیفیت بالا تمرکز صورت گیرد، مصرف‌کننده به محصول ایرانی و کیفیت آن اعتقاد پیدا می‌کند و نیازی نیست تولیدکننده ایرانی قیمت خود را کاهش دهد و به رقابت ناسالم با تولیدکننده ایرانی وارد شود. در این صورت تولیدکننده ایرانی بر روی قیمت محصول ایستادگی می‌کند و بازار خود را حفظ خواهد کرد و از افزایش نرخ ارز برای توسعه بخش تولید استفاده بهینه خواهد کرد. در کنار این موضوع فراموش نکنیم که توسعه صادرات می‌تواند اشتغال خوبی را در کشور ایجاد کند و این موضوعات به سیاست‌های تولیدکنندگان ایرانی در برند سازی و بازاریابی برمی‌گردد که متاسفانه در این زمینه خام عمل می‌کنند و باید بیشتر دقت کنند.»
باید تسهیلات با سود کمتر در اختیار شرکت‌ها قرار گیرد
حمزه شهیدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران در ادامه در پاسخ به این سوال که دولت چه مشوق‌هایی را می‌تواند در بخش برندیگ در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد؟ اظهار داشت: «متاسفانه در بخش شوینده صادرات ایران بسیار سنتی و به‌صورت فله‌ای است. در حالی که با توجه به تغییراتی که امروز در دنیا و در کشور ما هم دیده می‌شود این روش دیگر کاربردی ندارد. در گذشته این همه فروشگاه زنجیره‌ای نمی‌دیدید و این موضوع در کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان هم در حال جاافتادن است و دیگر مثل گذشته نیست که بتوانید پودر را به‌صورت فله‌ای به این کشورها صادر کنید زیرا آنجا برای این محصول دیگر خواهانی وجود ندارد؛ بنابراین تولیدکنندگان ایرانی در این حوزه بسیار کم کار کردهاند و باید با کمک دولت بتوانند برند خود را معرفی کنند و با تهیه بسته‌بندی‌ها مناسب بتوانند محصولات خود را در فروشگاه‌های بزرگ بازارهای هدف عرضه کنند، در غیر این صورت صادرات روز به بروز کاهش خواهد یافت.»
وی افزود: «همچنین دولت در بخش مشوق‌های صادراتی می‌تواند اقدامات بسیاری ازجمله دادن تسهیلاتی ارزی و ریالی به تولیدکنندگان را انجام دهد.. البته ما انتظار نداریم دولت به ازای صادرات مبلغی را پرداخت کند در حالی که در کشورهایی مانند ترکیه و چین صادرکنندگان سوبسیدی را از دولت دریافت می‌کنند، ولی ما می‌گوییم در قبال صادرات از طریق بانک‌های عامل مانند بانک توسعه صادرات تسهیلاتی با سود کمتر در اختیار شرکت‌ها قرار گیرد تا این مجموعه‌ها بتوانند صادرات خود را افزایش دهند.»
شهیدی اضافه کرد: «در بخش بین‌الملل هم افرادی که در سفارتخانه‌های ایران در کشورهای هدف حضور دارند اگر بتوانند امکاناتی را از نظر بازاریابی و تبلیغات در بازارهای هدف به شرکت‌های تولیدکننده ایرانی ارائه کنند می‌تواند موجب افزایش صادرات شرکت‌ها شود.»
دغدغه ارزی تولیدکنندگان رفع شود
در ادامه نیکپوی قاسملو، عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در پاسخ به پرسشی درباره برگشت ارز حاصل از صادرات، اظهار داشت: «از سال 97 و بخصوص نیمه دوم آن سال بحث رفع تعهد ارزی و برگشت ارز حاصل از صادرات مطرح گردید که این موضوع به یکی از دغدغه‌های اصلی تولیدکنندگان و صادرکنندگان تبدیل شد.»
وی افزود: «در طی این دو سال چالش عمده ما این است که ارز حاصل از صادرات را چگونه وارد کشور کنیم. متاسفانه به دلیل تحریم‌ها نظام بانکی کمک چندانی نمی‌کند. گرچه بانک‌های دولتی صرافی‌هایی دارند که قرار بود کمک‌کار ما باشند، ولی ما می‌بینیم که صرافی‌های بخش خصوصی نسبت به صرافی‌های بانکی و دولتی فعال‌تر عمل می‌کنند. البته ما به‌عنوان تولیدکننده و صادرکننده وقتی با صرافی کار می‌کنیم جرات نمی‌کنیم همه ارز خود را به یک صرافی بدهیم و مجبور هستیم بین صرافی‌های مختلف تقسیم کنیم؛ بنابراین انتقال ارز از طریق صرافی اقدام مطمئنی نیست و خطراتی دارد که باید نظام بانکی برای آن فکر اساسی کند و کار را برای تولیدکننده ایرانی تسهیل نماید.»
قاسملو تاکید کرد: «امروز تولیدکننده ایرانی مشتری را دارد و این مشتری حاضر است ارز را پرداخت کند، منتها می‌خواهد یک بانک یا به یک کارگزاری مبلغ را تحویل دهد و ما هم اطمینان داشته باشیم که این مبلغ به نظام بانکی وارد شود تا به فروش برسانیم و رفع تعهد کنیم.»
عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در خصوص رفع تعهد ارزی گفت: «گرچه دولت در این خصوص همکاری‌های خوبی داشته است، ولی رفع تعهد در سال 98 نسبت به سال قبل از آن مشکل‌تر شد زیرا در سال 97 می‌بایست 56 درصد ارز حاصل از صادرات را رفع تعهد می‌کردیم، ولی سال 98 باید 70 درصد از ارز را در زمان مقرر رفع تعهد می‌کردیم که این کار را سخت‌تر کرده بود. البته درخواست ما این است که در روش‌های رفع تعهد بنا به اختیار صادرکننده اعداد رجیکت نباشد و مقداری آزادی عمل به صادرکننده داده شود تا او بتواند عمده انرژی خود را مصروف ارتقا کیفیت تولید و بازاریابی محصول کند و به نوعی دغدغه ارزی نداشته باشد.»
قاسملو به نقش تخصیص ارز بر صادرات اشاره کرد و گفت: «در بحث محصولاتی که از ایران صادرات می‌شود، بخصوص محصولاتی که مواد اولیه آنها وارداتی است، نیاز به تخصیص ارز وجود دارد زیرا تامین ارز واردات این مواد اولیه از اهمیت بسیاری برخوردار است. البته زمانی که از موضوع تحریم صحبت می‌کنیم که همین موضوع نقل و انتقال ارز را به شدت برای ما سخت کرده است، باید به ارزآوری صنایع دیگر همچون صنعت شوینده و آرایشی و بهداشتی توجه بیشتری شود.»
وی افزود: «گلایه ما این است که چرا باید بر اثر یکسری نگرانی‌ها، صادرات محصولات شوینده متوقف شود. برای مثال اسفندماه سال گذشته ما شاهد توقف روند بودیم که خوشبختانه با تلاش‌های وزارت صمت و گمرک این روند شروع شد، ولی همه صحبت ما این است که ما برای به دست آوردن بازارهای صادراتی و حفظ مشتریان خود سال‌ها زمان و هزینه صرف کرده‌ایم و توقف‌های مدت‌دار می‌تواند مشتریان ما را به سمت تامین‌کنندگانی از کشورهای دیگر سوق دهد.»
عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس تاکید کرد: «صنعت این توانایی را دارد که بخش عمده‌ای از ارز مورد نیاز خود را تامین کند و کمتر به تامین ارز از سوی دولت نیازمند است. حال برای اینکه در بحث ارز هم کمک‌کار کشور و دولت باشد و هم نیاز خود را تامین کند لازم است که به استمرار جریان صادرات اطمینان داشته باشد.»
ممنوعیت صادرات در ابتدای بحران کرونا تصمیم درستی بود
در ادامه حمزه شهیدی، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران به شیوع بحران کرونا اشاره کرد و گفت: «از همان روزهای ابتدایی شیوع بحران کرونا صادرات محصولات شوینده ممنوع اعلام شد و به درستی هم این اتفاق افتاد. زیرا با حجم بالایی از نیاز داخلی مواجه شدیم و دولت هم چاره‌ای جز ایجاد محدودیت در صادرات نداشت. البته خوشبختانه ایران جزو کشورهایی بود که توانست کمبود محصولات شوینده را به‌سرعت جبران کند.»
وی افزود: «اما مشکلی که ما داریم این است که مشتری‌های ما در کشورهای همسایه نمی‌توانند صرافی را در کشورهای خود پیدا کنند و ارز را انتقال دهند زیرا به‌دلیل تحریم‌ها امکان انتقال پول به صرافی‌های ایران وجود ندارد و این یکی از مشکلات اساسی در بحث صادرات است.» نیکپوی قاسملو، عضو هیئت مدیره گروه صنعتی بین‌المللی محصولات پارس در ادامه به نقش اتاق‌های بازرگانی مشترک در صادرات محصولات شوینده و آرایشی و بهداشتی اشاره کرد و گفت: «نمی‌توان گفت که این بخش اقداماتی را انجام نداده است، اما توقعی که ما از بخش دولتی و حاکمیتی داریم این است که مشکلاتی را که ما تولیدکنندگان نمی‌توانیم برطرف کنیم را حل کند. برای مثال امروز بسیاری از مرزها به دلیل بحران جهانی کرونا بسته است و توقع ما این است که روند صادرات از مرزهای در حال فعالیت را تندتر کند. همچنین درخواست ما این است که دستگاه دیپلماسی و اتاق‌های بازرگانی مشترک ورود کنند. زیرا اعضای اتاق‌های بازرگانی افراد با نفوذی هستند که در هر دو کشور هستند که می‌توانند در رایزنی با مسئولان هر دو طرف روند صادرات را تندتر کنند.»
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد