سلامت

به گزارش سپید، هاله حامدی‌فر در خصوص نحوه قیمت‌گذاری داروهای بایوتک اظهار داشت: «درباره قیمت‌گذاری داروهای بیوسیمیلار یک مصوبه داریم که می‌گوید قیمت این داروها 60 درصد برند اصلی خواهد بود زیرا این محصولات فرآورده‌های دانش بینیان هستند.» وی افزود: «زمان تحقیق و توسعه‌ای که به تولید این داروها اختصاص داده می‌شود زیاد است و معمولا از زمانی که پروژه شروع می‌شود تا محصول وارد بازار شود، حداقل 5 سال زمان می‌برد. ازاین‌رو مطالعات بالینی و نوع هزینه‌های بازاریابی این نوع داروها با داروهای دیگر متفاوت است؛ لذا به دلیل اینکه دانش فنی تولید این نوع داروها در اختیار کشورهای زیادی نیست، مشمول این نوع قیمت‌گذاری قرار گرفته است.»

حامدی‌فر اضافه کرد: «آنچه مهم است این است که اگر امروز داروهای بایوسیملار موجود در بازار را با برند اصلی مقایسه کنیم، حتی با قیمت برند اصلی که با ارز 4200 تومانی وارد می شو‌د، خواهیم دید که متوسط قیمت 20 تا 25 درصد قیمت برند اصلی است. پس اگر ما کل داروهای بایوسیمیلار موجود در بازار را خارج می‌کردیم و جای این محصولات برند اصلی را وارد می‌کردیم باید 75 درصد بیشتر هزینه می‌کردیم.»

مدیر گروه دارویی سیناژن ادامه داد: «متاسفانه قیمت‌گذاری عادلانه‌ای در خصوص این داروها اتفاق نمی‌افتد زیرا زمانی که می‌خواهند این داروها را قیمت‌گذاری کنند برای مثال دلار هزار تومان است و یک داروی 200 هزار تومانی را می‌گویند که 50 درصد قیمت برند را می‌تواند داشته باشد، که می‌شود 100 هزار تومان، اما به فاصله یک سال دلار به قیمت 3 هزار تومان می‌رسد و داروی اصلی که 200 هزار تومان بوده، می‌شود 600 هزار تومان ولی قیمت داروی تولید داخل در اکثر موارد یا تغییری نمی‌کند و اگر هم بکند تنها 10 تا 20 هزار تومان تغییر می کند.»

این مدیر دارویی ادامه داد: «بنابراین اتفاقی که در قیمت‌گذاری این داروها می‌افتد این است که در یک فاصله کوتاهی در حوزه داروهای بیوسیمیلار شاهد افزایش چند برابری قیمت برند اصلی می‌شویم در حالی که داروی تولید داخل از این افزایش قیمت بی‌نصیب می‌ماند.»

حامدی‌فر افزود: «در حال حاضر شرکت‌های تولیدکننده محصولات بیوسیمیلار در دنیا شامل چند شرکت هندی (که کیفیت داروهای آنها با محصولات ایرانی قابل مقایسه نیست) و یک بیوسیمیلارساز معروف در روسیه بنام بایوکت است.»

بزرگ‌ترین و ارزان‌ترین محصولات بیوسیمیلار دنیا را داریم
وی اضافه کرد: «ما به جرات می‌توانیم ادعا کنیم که بزرگ‌ترین سبد محصولات بیوسیمیلار در دنیا را داریم و با کیفیت مشابه برند که مطالات بالینی آن را ثابت کرده است، رقابتی‌ترین قیمت دنیا را هم در این حوزه داریم و ین واقعیتی است که با عدد و رقم می‌توان آن را ثابت کرد.»

مدیرعامل سیناژن در پاسخ به این سوال که آیا قیمت این محصولات تعمدا و با یک سیاست خاص پایین نگهداشته می‌شود و ضربه‌ای که از این روند به شرکت‌ها وارد می‌شود، چقدر است؟ گفت: «تنها بهانه پایین نگداشتن قیمت این محصولات کم کردن هزینه‌های بیماران و نظام سلامت است و تولیدکنندگان هم فقط این بهانه را می‌پذیرند، اما از آنجایی که بخشی از این ماجرا مربوط به صنعت می‌شود، سوال اینجاست که برای صنعت چه اتفاقی می‌افتد؛ آنچه برای صنعت اتفاق می‌افتد این است که تولیدکنندگان پروژه‌های رشد و توسعه خود را متوقف می‌کنند. همچنین این موضوع موجب تحت تاثیر قرار گرفتن جذب نیروی انسانی و تحقیق و توسعه شرکت‌ها می‌شود.»
وی ادامه داد: «واقعیت این است که ما در دارو با بیمار طرف هستیم و همیشه دست و بالمان بسته است و نمی‌توانیم چانه‌زنی تجاری کنیم، چه برسد به اینکه صنعت بیوسیمیلار که داروی بیماران صعب‌العلاج را تولید می‌کنند بخواهد مشکلی در تولید دارو ایجاد کند، اما هر چقدر تولیدکنندگان این صنعت نجابت به خرج می‌دهند و از سرمایه‌های خود هزینه می‌کنند و تحت هر شرایطی کار را با همان کیفیت ادامه می دهند، باز هم مورد بی‌مهری قرار ‌می‌گیرند.»

صرفه‌جویی ارزی یک میلیارد و 600 میلیون دلاری برای کشور
حامدی‌فر اظهار داشت: «وقتی صنعتی در یک سال حدود یک میلیارد و 600 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی ایجاد می‌کند، آن هم در این وضعیت ارزی کشور و قیمت نفت، باید نهادهای دیگر هم حواسشان باشد که این صنعت سرپا بماند چون منهای نفع خود این شرکت‌ها، کشور هم نفع زیادی از محل فعالیت آنها می‌برد.»

وی در تشریح نحوه قیمت گذاری محصولات بایوسیمیلار در دنیا گفت: «برای این منظور دو مثال از دو کشور ترکیه و روسیه و بازار آنها می زنم. در روسیه داروهای بیماران خاص و صعب‌العلاج مناقصه‌ای خریده می‌شود و چون دولت یارانه پرداخت می‌کند، در نتیجه داروها را به روش مناقصه‌ای خریداری می‌کند، البته فرقی هم نمی‌کند که دارو برند باشد یا بیوسیمیلار، بنابراین شرکتی که قیمت پایین‌تری داشته باشد می‌تواند بازار را در اختیار بگیرد، البته دولت هم قیمت پایه‌ای در این خصوص اعلام می‌کند.»

حامدی‌فر ادامه داد: «حال این نحوه خرید و فروش را با برخورد آنها با صنایع داخلی باید در نظر بگیرید. زیرا اگر یک شرکت خارجی مناقصه را برنده شود شرکت روسی می‌تواند با 15 درصد بیش از قیمت شرکت خارجی بازار را در اختیار بگیرد؛ بنابراین دولت محصول تولیدکننده داخلی را با 15 درصد بیشتر از تولیدکننده خارجی می‌خرد.»

وی اضافه کرد: «حال بازار ترکیه؛ بگذارید با یک مثال عینی توضیح دهم. یکی از دلایل عمده اینکه شرکت سیناژن یک واحد و سایت در کشور ترکیه احداث کرد این بود که اگر دارو از ایران صادر می‌شد قیمت ایران را قیمت رفرنس قرار می‌دادند، ولی اگر ما محصول را در کشور ترکیه تولید می‌کردیم به نوعی تولیدکننده ترک محسوب می‌شدیم و قیمت داروی ما چندین برابر می‌شد و ما راه دوم را انتخاب کردیم. همچنین در خصوص داروهای بیوتک و داروهای های‌تک تا 90 درصد برند را به ما می‌دهند و همه این‌ها به این دلیل است که شما را تولیدکننده داخلی حساب می‌کنند و از شما حمایت می‌شود.»

وی در بخش پایانی صحبت‌های خود در خصوص رویکرد کمیته قیمت‌گذاری سازمان غذا و دارو در اصلاح قیمت‌ها گفت: «متاسفانه در چند وقت اخیر مسئولان سازمان غذا و دارو وقتی نامه‌های درخواستی شرکت‌های بیولوژیک برای افزایش قیمت‌ها را دریافت می‌کنند، توجهی به این درخواست‌‌ها نمی‌کنند و آنها را کنار می‌گذارند و ما دلیل این نوع نگرش را نمی‌دانیم. در حالی که حتی اگر از منظر تامین هم به این موضوع نگاه کنیم و موضوعاتی مانند اشتغالزایی، ارزآوری، گسترش صنعت، افتخار آفرینی و خلق ثروت از علم را هم کنار بگذاریم و فقط کمک این شرکت‌ها به انجام وظیفه ذاتی سازمان غذا و دارو که همانا تامین داروی مورد نیاز بیماران است را هم نگاه کنیم، باید از این صنعت حمایت شود.»

در کمیسیون قیمت‌گذاری چه خبر است؟
حامدی‌فر تصریح کرد: «می‌خواهم بدانیم آیا با ارز محدودی که از سال گذشته هم کمتر شده است، با صنعت بیوتک که تامین داروهای حساس را برعهده گرفته است، باید اینگونه برخود شود. 15 سال پیش زمانی که اولین داروی بیوتک در ایران وارد بازار شد، چون همه بازار وارداتی بود و بازار هم مرتب تحت تاثیر سیاست‌ها قرار می‌گرفت، هر روز مقابل داروخانه 13آبان و داروخانه‌های هلال‌احمر تجمع بود ولی امروز خوشبختانه به همت این شرکت‌ها، سال‌ها است که این اتفاق نیفتاده است، ولی هیچ وقت نه کسی قدر این تلاش‌ها را می‌داند و نه می‌خواهد بداند.»

مدیرعامل سیناژن با بیان اینکه صنعت تولید محصولات بایوتک یک شریک مهم برای سازمان غذا و دارو در تامین داروهای حیاتی است، افزود: «اگر امروز یکی از شرکت‌های تامین‌کننده این داروها با مشکل مواجه شود هم کمر بیمه‌ها خواهد شکست و هم سازمان غذا و دارو مجبور خواهد شد هزینه بسیار زیادی را برای تامین داروهای مورد نیاز انجام دهد. لذا اگر تنها از نگاه شریک به این شرکت‌ها نگاه شود به نظر می‌رسد باید عملکرد بهتری از کمیسیون قیمت‌گذاری سازمان غذا و دارو ببینیم. البته اینکه در این کمیسیون چه اتفاقی می‌افتد هم کسی از آن باخبر نیست.»

50 درصد صادرات دارویی کشور از داروهای بیولوژیک است
امیرحسین کارآگاه، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات بیوتکنولوژی پزشکی ایران هم در این خصوص گفت: «امروز بیش‌از 50 درصد صادرات دارویی کشور از داروهای بیولوژیک است و برای اولین بار انتقال دانش فنی در حوزه داروسازی از ایران به خارج نیز در بخش داروهای بایوسیمیلار اتفاق افتاده است.» وی با اشاره به زیرساخت فعالیت این شرکت‌ها، اظهار داشت: «تمام شرکت‌هایی که در حوزه داروهای بایوتک فعالیت می‌کنند زیرساختشان با شرکت‌های دیگر داروسازی بسیار متفاوت است. در کنار این موضوع ضوابط و قوانین متفاوتی هم با دیگر مجموعه‌ها دارند و همه این تفاوت‌ها هزینه‌هایی دارد که باید دولت‌ها در این خصوص آگاهی داشته باشند و در قیمت‌گذاری این محصولات آنها را لحاظ کنند.»

کارآگاه در ادامه افزود: «یکی از موضوعاتی که در این صنعت بسیار شاخص است بحث اشتغال این صنعت است. زیرا جمعیت کارگری این صنعت بسیار محدود است و همه افرادی که به به عنوان نیروهای کار در این مجموعه‌ها مشغول به فعالیت هستند از تحصیلات بالایی برخوردارند و اشتغال این افراد و حفظ آنها به عنوان سرمایه‌های نخبگانی کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. از‌این‌رو این بخش برای دولت‌ها هم یک شاخص خوب محسوب می‌شود و از طرف دیگر چون این افراد تحصیل کرده هستند میانگین حقوقی بالایی دارند و هزینه شرکت‌ها هم در این حوزه بالا است.»

عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات بیوتکنولوژی پزشکی ایران در بخش پایاینی صحبت‌های خود تاکید کرد: «متاسفانه با روندی که سازمان غذا و دارو در قیمت‌گذاری‌ها در پیش گرفته است بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان دست به عصا شده‌اند در حالی که این شرکت‌ها در روزهای نخست شوروشوق بسیاری برای تولید داشتند، اما امروز می بینیم که گرد ناامیدی بر روی آنها نشسته است. چراکه علاوه بر هزینه‌هایی که امروز این شرکت‌ها دارند، برای تحقیق و توسعه نیز ارزی داده نشده و این شرکت‌ها به تدریج در حال از بین رفتن هستند.»

هزینه‌های تولید با ارز آزاد تامین می‌شود
هوشمند ایلکا، مدیرعامل شرکت زیست دارو دانش و از شرکت‌های زیرمجموعه مرکز رشد دانشگاه تهران هم در خصوص قیمت‌گذاری داروهای بیوتک گفت: «یک روزی مفروض این بود که 60 تا 70 درصد قیمت داروهای برند به داروهای بایوتک بدهند ولی متاسفانه این روند به قدری تغییر کرد که اصلا ما یادمان رفت که چه قیمت‌هایی مطرح بود.»

وی افزود: «زمانی که قیمت یک کالا مطرح می‌شود فاکتورهای مختلفی برای این قیمت‌گذاری وجود دارد؛ در این پروسه قیمت مواد اولیه و مواد موثره و اقلام بسته‌بندی و مواد جانبی و هزینه‌های تولید مانند دستمزدها و هزینه‌های سربار و هزینه‌های ادرای و مالی و تشکیلاتی و نیز هزینه‌های تحقیق و توسعه و هزینه‌های زیرساخت در قیمت نهایی گنجانده می‌شود؛ بنابراین مجموع این هزینه‌ها می‌شود بهای تمام‌شد‌ه کالا که اگر به آن سود و هزینه‌های بازاریابی را هم اضافه کنیم، قیمت نهایی دارو مشخص می‌شود.»

ایلکا ادامه داد: «سازمان غذا و دارو از چندین سال پیش این طرح را مصوب کرد که ما 70 درصد قیمت داروی برند خارجی را به داروهای داخلی بدهند، اما این اتفاق هیچ وقت نیفتاد.»

مدیرعامل شرکت زیست دارو دانش اضافه کرد: «حال می‌خواهیم وضعیت امروز را ترسیم کنیم و شما را با آیتم‌هایی که در قیمت تمام شده عنوان کردیم ارجاع دهیم. در این روند مواد اولیه در حال حاضر با ارز دولتی تهیه می‌شود و چون هنوز ارز دولتی به این موضوع تعلق می‌گیرد می‌گوییم نوسانات تاثیر زیادی ندارد، ولی در خصوص دستمزدها باید بگوییم که هر روز این روند در حال بالا رفتن است و این هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد. البته آنچه در این حوزه محرز است بالا بودن درصد پرسنل متخصص است و این هم یک فاکتور تاثیرگذار است. همچنین بحث هزینه‌های سربار است که همه این هزینه‌ها دیگر با قیمت آزاد محاسبه می‌شوند. یعنی روزی که تصمیم گرفتیم که 70 درصد قیمت داروی برند را به داروی داخلی بدهیم، با امروز تفاوت‌های بسیاری داشت. آن زمان ارز هزار تومان بود ولی امروز 17 برابر شده است و همین امر مشکلات را چندین برابر کرده است. علاوه بر این اضافه کنید تجهیزات مصرفی و ملزومات تحقیق و توسعه و تست‌های آزمایشگاهی و هزینه‌های روتین کارخانه که همه این موضوعات با ارز آزاد محاسبه می‌شود و بر روی قیمت نهایی محصول تاثیر می‌گذارد.»

وی افزود: «علاوه بر این هزینه‌های زیرساخت در فرآورده‌هایی که با روش بایوتکنولوژی تولید می‌شود سه آیتم تاثیرگذار دارد. نخست تکنولوژی گرانقیمت، به این معنی که اگر محول را از شرکت‌های تحقیق و توسعه‌ای تهیه کنیم می‌بینیم که فرآورده‌ها می‌تواند از بسیار ارزان قیمت باشد تا بسیار گران.»

ایلکا اضافه کرد: «تجهیزات تولید این محصولات نیز بسیار گران‌قیمت هستند زیرا اکثر این تجهیزات تولید شرکت‌های اروپایی و امریکایی هستند و جایگزین‌های چینی و هندی در این محصولات بسیار کم است و به تبع آن خرید و و نگهداری این محصولات به دلیل تحریم‌ها و شرایط خاص کشور بسیار دشوار است؛ بنابراین این هم یک فاکتور تاثیرگذار است.»

وی در بخش پایانی به یک فاکتور مغفول در بحث تولید داروهای بایوتک اشاره کرد و گفت: «متاسفانه ریسک پروژه‌های بایوتک در هیچ جا دیده نمی‌شود و ما نه در جدول سازمان غذا و دارو این ریسک‌ها را می بینیم و نه در جای دیگر. در حالی که ریسک‌های این محصولات است که آنها را از بقیه محصولات متمایز کرده و آنها را به ظاهر گران‌قیمت‌تر از سایر فرآورده‌ها کرده است. البته این داروها در دنیا همه جا با برسی هزینه اثربخشی قیمت می‌گیرند ولی در کشور ما این اتفاق نمی‌افتد.»