سرانجام حواشی دارویی هلال احمر
به گزارش سپید، شفافیت در نهادهایی که به صورت مستقیم با مردم در ارتباط هستند همواره به عنوان یک مطالبه از سوی رسانهها مطرح میشود. وقتی بخشی از بودجه این نهادها توسط مردم تامین میشود و ماموریت آنها نیز عامالمنفعه بوده و بشر دوستانه تعریف شده است درخواست داشتن شفافیت مالی برجستهتر میشود. از سوی دیگر نهادهایی که با سلامت مردم سر و کار دارند هرگونه تخلفی در آنها بلافاصله اعتماد مردمی را خدشهدار کرده و این موجب میشود تاثیرات گستردهای را در سلامت مردم داشته باشد. نهادهایی که در حوزه دارو، درمان و امداد رسانی فعال هستند چنین ویژگیهایی دارند.
بازار دارو در هر کشوری یکی از بیشترین گردشهای مالی را دارد. چنانکه در دو سال اخیر این گردش در جهان رقمی 800 تا هزار میلیارد دلار بود. این رقم در ایران چیزی حدود 15 هزار میلیارد تومان است. بیشترین درآمد بخش دارویی در جهان از فروش داروهای ضد سرطان با بیش از 120 میلیارد دلار حاصل میشود بر همین اساس بسیاری از شرکتهای دارویی در جهان تمایل شدیدی برای حضور پررنگی در این حوزه دارویی دارند. این درآمدهای خیره کننده همواره موجب تحریک بسیاری از افراد میشود تا با سوء استفاده مطامع مالی خود را تامین کنند.
حواشی دارویی هلال احمر
در دو سال اخیر یکی با وجود تحریمها همواره یکی از نگرانیهای مردم و مدیران نظام سلامت تامین دارو به ویژه داروی بیماران خاص و صعب العلاج بوده است. تامین بخشی از این داروها همزمان با آغاز تحریمها بر عهده جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و سازمان تدارکات پزشکی این جمعیت گذاشته شد. اما در دو سال اخیر اتفاقات گوناگونی در این جمعیت رخ داد و برخی از مدیران این جمعیت به دلیل آنچه فساد مالی گفته میشد توسط نهاد قضایی بازداشت شدند. رئیس سازمان تدارکات پزشکی هلال احمر از جمله این افراد بود که دلیل بازداشت او را تخلفات دارویی عنوان کردند. بازداشت این مقام هلال احمر در آذرماه سال 98 در حالی صورت گرفت که دادسرای رسیدگی به جرایم اقتصادی رئیس سابق این سازمان را با همین اتهام بازداشت کرد.
در همان زمان سازمان تدارکات پزشکی در اطلاعیهای در رابطه با بازداشت مدیران خود اعلام کرد: « سازمان تدارکات پزشکی از چندی قبل و پس از کشف برخی تخلفات در این شرکت در مهرماه سال جاری از ۳ نفر از مدیران سابق یکی از شرکتهای تابعه به دلیل خیانت در امانت و تصرف غیرقانونی در وجوه، شکایت کرد.» پیش از این بازداشتها موجی از استعفای میدران ارشد ستادی در هلال احمر در اعتراض به عدم شفافیت مالی در برخی از سازمانها و زیرمجموعههای جمعیت استعفا داده بودند. از جمله این افراد محمود محمدی نسب دبیرکل وقت جمعیت بود. این موضوع موجب شد تا رگههای فساد بزرگترین نهاد امدادی و بشر دوستانه کشور علنی شود. پس از آن نیز اتفاقات دیگری از جمله بازداشت معاون بازرسی جمعیت و برخی دیگران از مدیران جمعیت رخ داد. این مسیر در نهایت با استعفا و سپس بازداشت رئیس جمعیت هلال در نهایت به پایان رسید. اما این تخلفات و فسادی که دامن جمعیت هلال احمر را گرفته بود، موجب خدشه وارد شدن اعتماد مردم به نهادی شد که عمده بودجه آن توسط خود آنان با کمکهای مالی در مواقع بحران تامین میشود.
بیمارستان ایرانیان دبی
دارو و تجهیزات پزشکی تنها حوزهای نبود که مدیران آن به تخلف متهم شوند، بیمارستان ایرانیان دبی نیز یکی از مجموعههای هلال احمر است که همواره رسانهها خواستار شفافیت مالی آن هستند. ضمن اینکه شایعاتی مبنی بر واگذاری این بیمارستان وجود داشت. اما سال گذشته روابط عمومی هلال احمر بیانهای صادر کرد و شایعات مبنی بر واگذاری آن را تکذیب کرد. روابط عمومی هلال احمر در آن بیانه علام کرد: «این بیمارستان حدود نیم قرن پیش فعالیت خود را در کشور امارات متحده عربی آغاز کرده و همچنان به ارائه خدمات به ایرانیان دوبی و شهروندان آن کشور و کشورهای همسایه میپردازد. زمین این بیمارستان از طرف حاکم وقت به جمعیت شیروخورشید (هلال احمر فعلی) هبه شده و هم اکنون توسط جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران اداره می شود.از حدود ۱۵ سال پیش کشور امارات متحده عربی مقررات جدیدی را برای نحوه فعالیت شرکتها و موسسات مربوط به کشورها و نهادهای خارجی در خاک خود مقرر و همه این نهادها را موظف کرده تا آن را رعایت کنند. بر این اساس حق فعالیت در خاک امارات تنها به موسساتی تعلق می گیرد که یا پروانه خیریه دریافت کنند یا پروانه تجاری. از حدود دوسال پیش و به دنبال بالا گرفتن مسایل فیمابین دو کشور، امارات متحده عربی فشارهای مضاعفی را بر بیمارستان وارد کرده تا مطابق با مقررات وضع شده عمل کند. بر این اساس یا باید پروانه خیریه برای بیمارستان صادر شود یا مجوز تجاری اخذ شده و یا اگر هیچ کدام، بیمارستان تعطیل شود. بنابراین هیچ بحثی در خصوص واگذاری بیمارستان وجود ندارد بلکه به دنبال راه حلی منطقی برای تطبیق فعالیت بیمارستان با قوانین آن کشور هستیم. در این مسیر نیز مطمئنا در راستای حفظ منافع کشور و در هماهنگی کامل با نهادهای بالاتر و ذیصلاح بهترین راه حل و تصمیم ممکن اخذ و به اطلاع عمومی خواهد رسید.»
افق نامعلوم بیمارستان هلال احمر در عمان
در سال 95 تاسیس و ساخت یک بیمارستان در کشور عمان از سوی جمعیت هلال احمر خبری و اعلام شد که« براساس برنامهریزیهای صورت گرفته، بیمارستان مجهزی از سوی جمعیت هلال احمر ایران در عمان ساخته می شود. این بیمارستان با همت مرکز توانبخشی جمعیت هلالاحمر راهاندازی خواهد شد و همچنین تجهیز امکانات درمانی این بیمارستان بهعهده سازمان تدارکات پزشکی است.» در همان زمان اعلام شد که این بیمارستان قرار است در سال 96 افتتاح شود اما تا امروز که سال 99 است هنوز خبری مبنی بر افتتاح این بیمارستان وجود ندارد.
پایان حاشیههای اقتصادی فرا رسیده است؟
موضوع دارو و شفافیت مالی در نحوزه هزینهکردها همواره یکی از مطالبات رسانهها از جمعیت هلال احمر به عنوان یکی از نهادهایی که خدمات بشر دوستانه ارائه میدهد بوده است. بر همین اساس زمانی که کریم همتی از سوی شورای عالی هلال احمر انتخاب و با حکم رئیس جمهور به ریاست جمعیت منصوب شد، همواره بازگشت اعتماد به مردم، شفافیت را در سرلوحه برنامههای خود قرار داد. وی طی این مدت سعی کرده است نسبت خود با حواشی اقتصادی را روشن کرده و با مدیران که دارای این حواشی هستند اتمام حجت کند، همتی در اولین نشست خبری خود گفت: « براساس ماده 17 اساسنامه جمعیت هلال احمر، درآمدهای اختصاصی برای این جمعیت مانند حق الثبت، کشتیرانی، گمرکات و... در نظر گرفته شده است، اما در فروردین ماه امسال این درآمدزایی هلال احمر به صفر رسید و درآمدی نداشتیم، حتی پرداخت حقوق پرسنل هم ممکن است با مشکل مواجه شود.
جمعیت هلال احمر باید کارهای اقتصادی که میتواند در خدمت این جمعیت باشد را انجام دهد. تمام تلاشم این است که فعالیت اقتصادی مرتبط داشته باشیم. البته هر یک از فعالیتها که قابل واگذاری باشد از واگذاری آن براساس اصل 44 قانون اساسی استقبال میکنیم.»
وی افزود: «از روز نخست کاری خود اعلام کردم که هر کس نمیتواند حاشیههای اقتصادی را از خود دور کند، جایی در هلال احمر ندارد. پاکدستی در جمعیت هلال احمر اولویت است و در این زمینه سعی کردم از افراد کاربلد و پاک دست برای کار در هلال احمر دعوت کنم. در همین زمینه باید تمامی روزنههایی که احتمال بروز فساد از آنها وجود دارد را ببندیم و نظارتها را افزایش دهیم. حتی از اختیارات رئیس جمعیت هلال احمر برای استفاده از بودجه خارج از شمول را کم کردم. در نخستین جلسه شورای عالی بودجه خارج از شمول رئیس جمعیت هلال احمر را از 10 درصد به 5 درصد کاهش دادم و قید کردم که تنها در راستای اهداف جمعیت هلال احمر و فعالیت های انسان دوستانه صرف شود.»
سرانجام پروندههای قضایی و دارویی هلال احمر
وضعیت حاشیههای دارویی و پروندههای قضایی دو سال گذشته همچنان در اذهان بسیاری از مردم باقی مانده است. به گزارش سپید همتی رئیس جمعیت هلال احمر با تاکید بر پیگیری شفافیت مالی و عملکردی در این دوره از مدیریت این سازمان، به ایسنا، گفت: «در این راستا چند شرکت واسطهای که در کشورهای مختلف ایجاد شده و شفافیت کاری نداشتند، تعطیل شدند و قرار است تمام حسابهای متفرقه هلال احمر در سطح کشور را ببندیم.»
وی درباره پرونده هلال احمر در حوزه تدارکات دارویی، اظهار کرد: «به نظر من درباره سازمان تدارکات دارویی و مشکلاتی که در چند ماه گذشته در جمعیت هلال احمر وجود داشت، دستگاه قضایی و ناظرین ورود خوبی داشتند. زیرا یکی از وظایف ما این است که اگر نمیتوانیم کار خوبی انجام دهیم، حداقل وضع موجود را خراب نکنیم. به هر حال جمعیت هلال احمر از قدیم و از زمانی که نشان شیر و خورشید داشت تاکنون نام نیکی در میان مردم داشته است.»
همتی ادامه داد: « در روزهای آینده پرونده افرادی که به هر نحوی در این قضایا و ایجاد این مشکلات دخیل بودند، به دادگاه ارجاع شده و دادگاه حتما رایی را که صلاح بداند، خواهد داد. در حوزهای هم که مربوط به هلال احمر بود، در هر جایی که احساس کردیم فردی با این پرونده در ارتباط است و میتواند در ایجاد مشکلات به وجود آمده گذشته، سهیم باشد، او را جابجا کردیم و سعی کردیم بدون هیچگونه شلوغ کردن و ایجاد حواشی کار را در بستری آرام پیش بریم.»
افرادی که با پرونده تخلف دارویی هلال احمر مرتبط بودند
رئیس جمعیت هلال احمر با بیان اینکه در حال حاضر میتوانم ادعا کنم که بخش عمدهای از افرادی که با آن پرونده در ارتباط بودند، دیگر به عنوان مسئول یا انجام دهنده اقدامات در هلال احمر حضور ندارند، تصریح کرد: « حداقل هفت نفر از افرادی که ما دیگر با آنها همکاری نمیکنیم، در این موضوع در سطوح مختلف دخیل بودند. برخی افراد هم مستقیما درگیر نبودند، بلکه به عنوان تاییدکننده امورات بودند. تاکید می کنم که هم دستگاههای امنیتی و هم دستگاه قضایی ورود خوبی داشتند و شاید بزرگترین خدمتشان ایجاد اعتماد عمومی است. فکر کنید که در آن شرایط که حواشی ایجاد شده بود، مگر هلال احمر میتوانست در حوزه کرونا کاری انجام دهد؟. در آن زمان حواشی خیلی پرنگ بود.»
همتی ادامه داد:« این در حالیست که افرادی که اکنون به هلال آمدند اعم از رئیس سها یک و سها دو و رییس سازمان تدارکات دارویی دیگر آن حواشی را ندارند، اما اینکه چه مقدار در کار توانا هستند، باید صبر کنیم و در روزهای پیش رو نتیجه را ببینیم. اقدامی که در این فاصله زمانی کوتاه انجام دادیم، در راستای شفافسازی بود. اگر میخواهیم کاری را انجام دهیم باید به صورت شفاف و بدون هیچگونه لاپوشانی باشد و حتی کمکهایی که به ما شده، در روزهای آینده به صورت تفکیکی به اطلاع مردم میرسانیم که چه هزینههایی شد و به عنوان مثال اعلام میکنیم کمکهای مردمی در چه حوزههای هزینه شده است. بنابراین در آن حوزه اقداماتی در حوزه شفافسازی انجام میشود. به عنوان مثال چرا یک خط تولید با تولید سالانه هفت میلیون آنژیوکت با آن کیفیت خوب، از سال ۱۳۹۴ تاکنون تعطیل بوده است؟. آیا هلال نخواسته یا کسی مانع شده است؟. در بحث واردات مواد اولیه مورد نیاز صافیها چرا آن حواشی ایجاد شد؟. به هر حال برگزاری مناقصه میتواند در این دوران هم پیش آید، ما هم معصوم نیستیم، اما باید رصد کنیم که با کمترین قیمت و کیفیت خوب به دست مردم برسد.»
هیچ یک از افراد جدید هلال احمر سهمی در شرکتداری ندارند
همتی همچنین اظهار کرد: «مسائلی مانند شیر خشک و یا مواردی که از قدیم در وزارت بهداشت هم در حوزه تالاسمی و هموفیلی و... مطرح بوده است. پولهایی که پرداخت شده و آبروریزی که متعاقب آنها وجود داشت. بیش از اعداد و ارقامی است که میشنویم. در وزارت بهداشت کار ما همین بود که غرامتهای آنها را امضا کرده و پرداخت میکردند. در این راستا دوستان خطوط تولید مورد نیاز را در یک قالب رقابتی ایجاد خواهند کرد. در عین حال هیچ یک از کسانی که با ما آمدند، سهمی در شرکتداری و سود ثانویه در شرکتداری و واردات و صادرات ندارند.»
تعطیلی شرکتهای واسطهای هلال احمر در کشورهای مختلف
وی تاکید کرد: «چند شرکت واسطهای هم که در کشورهای مختلف ایجاد شده بود، چون شفافیت کاری نداشتند، آنها را بستیم. اقدام خوب دیگری که در هلال احمر داریم انجام میدهیم، این است که تمام حسابهای متفرقهای را که در سطح کشور داریم، ببندیم. به عنوان مثال ممکن است در یک بانک ۱۰۰ حساب داشته باشیم که کل موجودی آن ۲۰ میلیون تومان هم نباشد. چرا باید این حسابها باز شود. اعلام کردیم که تمام اینها را ببندیم. باید همه چیز شفاف باشد. شفافیت مالی و عملکردی چیزی است که در هلال احمر دنبال آن هستیم، حال اینکه چقدر موفق می شویم باید عنایت پروردگار و همراهی دوستانمان باشد.»
رییس جمعیت هلال احمر گفت: «در مجموع پروندههای تدارکات دارویی در یک قالب و در یک شعبه در حال پیگیری است. البته برخی دوستان در خارج از جمعیت هلال احمر هم پروندههایی دارند که مسیر خاص خودش را دارد. آنهایی که در جمعیت هلال احمر بودند، با توجه به نوع کاری که انجام شده، اعم از بحث شرکتها، پرداختهای غیرمجاز به افراد یا نمایندگان افراد، در کانالهای خاص خود در یک شعبه در حال پیگیری است.»