پایگاه خبری سلامت
افسردگی در کودکان
به گزارش سپیدآنلاین به نقل از دانشگاه علوم پزشکی تهران، اختلال افسردگی یکی از اختلالات نسبتاً شایع روانپزشکی است که در دسته اختلالات خلقی قرار میگیرد.
در این اختلال، خلق فرد غمگین شده و علاقه خود را به کارها و فعالیتهایی که قبلاً انجام میداده، از دست میدهد. همچنین عملکرد روزانهاش مختل شده و این شرایط حداقل بمدت دو هفته به طول میانجامد.
کاهش سطح انرژی، تغییراتی در میزان خواب و اشتها، بی قراری یا کندی روانی - حرکتی، مشکل در مهارتهای شناختی (تصمیم گیری، تمرکز)، احساس بی ارزشی و ناامیدی، احساس گناه یا عذاب وجدان، فکر کردن پیرامون مرگ و حتی در موارد شدیدتر افکار و اقدام به خودکشی از سایر علایم افسردگی است.
اختلال افسردگی در سراسر جهان و در همه گروههای سنی میتواند بروز کند، درحال حاضر پس از حوادث رانندگی جادهای جز دومین علت مرگ در گروههای سنی 15 تا 29 سال است.
اگر چه افسردگی دوران کودکی، اختلال نسبتاً کمیابی است و نرخ شیوع آن در بین کودکان دبستانی 2 تا 3 درصد میباشد، با این حال شیوع آن با افزایش سن بیشتر میشود.
خطر بروز افسردگی برای پسرها و دخترها در کودکی به یک اندازه است، بطوری که در بزرگسالان احتمال بروز آن در زنان دو برابر مردان میباشد. اختلال افسردگی در کودکی، اختلال بسیار پیچیدهای محسوب میشوند، چون به عوامل رشدی بستگی دارد و تا حدودی با سایر اختلالات روانپزشکی دوران کودکی رابطه داشته و بر کارکردهای روانی- اجتماعی کودک تاثیر منفی و بلند مدت میگذارد.
علائم اختلال افسردگی در کودکان، تا حدودی شبیه علائم آن در بزرگسالان است با این تفاوت که در کودکان مبتلا به افسردگی، تحریک پذیری بیشتر از خلق افسرده دیده میشود و افکار خودکشی در بین کودکان کمیابتر است.
کودکان مبتلا به افسردگی بیش از بزرگسالان مبتلا، احتمال دارد که شکایات جسمی (همچون دل درد و سردرد)، اضطراب جدایی و چسبیدن بیش از حد به والدین بویژه مادر، ترس، احساس گناه شدید، عزت نفس پایین، مشکلات رفتاری داشته باشند.
سایر نشانههای افسردگی در کودکان عبارتند از؛ بی حال و حوصله بودن، بی شور و شوق بودن، عصبانیت و پرخاشگری، غمگینی صورت، زیاد گریه کردن، بی قراری یا کم فعالی، بی علاقگی به کارهای روزمره و لذت نبردن از تقریباً هیچ چیز، مشکلات خواب(کم خوابی یا پرخوابی)، لاغر شدن و عدم وزن گیری مورد انتظار با رشد کودک، مشکلات و افت تحصیلی، مشکل داشتن در مدرسه، افت مهارتهای شناختی همچون تمرکز، توجه، دقت، حافظه ، مشکل در روابط اجتماعی و روابط با همسالان بویژه پس از 6 سالگی، مشکل در دوست یابی و تدام نداشتن دوستیها و ... .
علت اختلال افسردگی در کودکان را به تعامل بین چندین عامل از جمله ژنتیکی، زیستی و روانی- اجتماعی بستگی دارد. افسردگی زمینههای خانوادگی (حدود 40 تا 50 درصد) دارد، به عبارتی کودکانی که یکی از بستگان درجه یک آنها مبتلا به اختلال افسردگی میباشد سه برابر بیشتر از سایر کودکان احتمال ابتلا به این اختلال را دارند.
همچنین عوامل زیستی بویژه تغییرات هورمون رشد و عوامل استرس زای محیطی و رویدادهای ناگوار و منفی، بویژه خانواده؛ روشهای تربیتی ناسالم والدین، برخورد غیر یکسان والدین با کودکان و تبعیض بین آنها، طلاق یا جدایی والدین، اختلافات خانوادگی شدید، اختلاف بین والدین، نداشتن مهارتهای فرزندپروری مناسب و عدم برقراری ارتباط صمیمی و سالم والد- کودک، بد رفتاری یا غفلت از کودک، برخی ویژگیهای رفتاری والدین همچون کمال گرایی، انتقادگری، سرزنش گری، کنترل گری بیش از حد، عدم توانایی کودک در برقراری ارتباط با همسالان و ... میتوانند در بروز اختلال افسردگی در کودکان نقش داشته باشند.
تشخیص به موقع این اختلال در دوران کودکی بسیار حائز اهمیت است لذا درک بهتر والدین از پدیده افسردگی (علایم، نشانهها، علل بروز و ... ) در کودکان و آگاهی آنها از راههای پیشگیری و درمانهای مناسب، به والدین کمک میکند تا در صورت مشاهده این تغییرات در کودک خود اقدامات لازم جهت دریافت خدمات درمانی مناسب را با مراجعه به روانپزشک کودک و نوجوان و یا روان شناسان انجام دهند.
افسردگی هم قابل درمان و هم قابل پیشگیری است. در زمینه درمان به انواع درمانهای موثر دارو درمانی و روان درمانی(شامل درمان شناختی- رفتاری) میتوان اشاره کرد و در بعد پیشگیری نیز به آموزش مهارتهای فرزندپروری سالم به والدین، نحوه برقراری روابط صمیمی و سالم والد- کودک و آموزش مهارتهای زندگی( شامل مهارتهایی همچون مهارت کنترل خشم، مهارت کنترل استرس، مهارت شناسایی و کنترل هیجانات منفی، مهارت برقراری روابط با همسالات و دوست یابی، مهارت حل مسئله و ...) به والدین و کودکان، که در حال حاضر بصورت رایگان در مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران توسط کارشناسان سلامت روان صورت میگیرد، میتوان اشاره کرد.