افزایش نگران کننده رتبه جهانی نوجوانان ایرانی در چاقی و اضافه وزن
به گزارش سپید، رضا ملک زاده از نویسندگان مطالعه جهانی «سیر قد و وزن کودکان و نوجوانان طی سالهای 1985 تا 2019» که توسط امپریال کالج لندن و با همکاری محققانی از سراسر جهان از جمله 85 محقق از ایران انجام و نتایج آن در مجله لنست منتشر شده است، به تشریح روند رشد قدی و وزنی دختران و پسران نوجوان ایرانی در رتبهبندنی جهانی پرداخت و با اعلام صعود 27 و 48 پلهای رتبه قد پسران و دختران نوجوان (19 ساله) ایرانی در رتبهبندی جهانی، گفت: «قد پسران 19 ساله ایرانی، از رتبه «93 » (170.7 سانتی متر ) در سال 1364 به رتبه «66» (175.6 سانتی متر) و قد دختران 19 ساله از رتبه «142» ( 156.9 سانتی) به رتبه «94» (161.2 سانتی متر) در جهان صعود کرده است.»
وی با اشاره به رتبه دختران و پسران نوجوان ایرانی در شاخص «توده بدنی» (BMI) - اندازه گیری نسبت قد به وزن که نشانه وزن مناسب فرد نسبت به قد اواست- رتبهبندی جهانی قد و وزن نوجوانان سراسر جهان، گفت: «میانگین توده بدنی دختران 19 ساله ایرانی در حال حاضر 22.3 و پسران 22.2 است.»
به گفته معاون تحقیقات وزارت بهداشت، رتبه نوجوانان ایرانی در شاخص «توده بدنی» رتبهبندی جهانی، به ترتیب برای دختران از 149 به 107 و برای پسران از 131 به 128 رسیده که نشانگر افزایش نگران کننده میانگین توده بدنی بویژه در بین دختران نوجوان (42 پله افزایش) است.
رییس پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین اظهار کرد: «طی حدود چهار دهه گذشته، دختران و پسران نوجوان ایرانی در شاخص «اضافه وزن» از رتبه 96 و 105 در جهان، به ترتیب به رتبههای 68 و 81 رسیدهاند که نشانگر صعود 28 و 24 پلهای در «اضافه وزن» است. همچنین شیوع اضافه وزن در دختران نوجوان ایرانی طی این مدت، از 6 درصد به بیش از 26 درصد و در پسران ایرانی از 3 درصد به 24 درصد رسیده که حاکی از افزایش بیش از 20 درصدی میزان شیوع اضافه وزن است.»
ملک زاده با هشدار نسبت به صعود قابل تامل رتبه «چاقی» نوجوانان ایرانی در رتبهبندی جهانی طی 4 دهه گذشته نیز گفت: «رتبه چاقی دختران نوجوان ایرانی در جهان از 98 به 55 و پسران از 113 به 74 صعود کرده و به ترتیب، 43 و 39 پله بدتر شده است.»
وی افزود: «طی همین مدت، شیوع چاقی در بین دختران نوجوان ایرانی نیز، از 6 دهم درصد به حدود 9 درصد و در پسران از 2 دهم درصد به حدود 7 درصد رسیده است.»
معاون تحقیقات وزارت بهداشت سپس به تشریح زمینهها و علل موثر در رشد قدی و وزنی کودکان و نوجوانان پرداخت و گفت: «رشد قدی نوجوانان ایرانی نشان دهنده موفقیت نظام سلامت ایران در سیاست «بهبود تغذیه کودکان و مادران باردار» با دو محور «بهبود تغذیه» و «آموزش تغذیه سالم» شامل برنامههای مکمل یاری آهن، غنیسازی آرد با آهن و اسید فولیک، غنیسازی شیر با ویتامین دی، مکمل یاری ویتامین A، اجرای برنامه مداخلهای کاهش شیوع سوء تغذیه کودکان، برنامه بین بخشی بهبود وضع تغذیه کودکان زیر 5 سال - برنامههای ادغام یافته سلامت کودکان مناطق روستایی - بسیج ملی تغذیه سالم ( آموزش همگانی تغذیه سالم و اصلاح رفتارهای غذایی در گروههای سنی) و بسیاری از برنامههای اجرا شده دیگر برای کنترل کمبود ریزمغذیها و پیشیگیری از آن در ایران است.»
وی افزود: «با وجود اجرای سیاستهای موفق نظام سلامت ایران در بهبود تغذیه کودکان که علاوه بر تاثیر قابل توجه بر پیشگیری از بیماریها و کاهش مرگ و میر کودکان زیر 5 سال و مادران باردار در ایران - به عنوان یکی از موفقترین کشورهای جهان در این شاخص- در رشد قدی آنها طی سالهای نوجوانی هم بسیار موثر بوده است، اما شاهد شیوع چاقی و اضافه وزن در دختران و پسران نوجوان و حتی بزرگسالان ایرانی هستیم.»
ملک زاده، شیوع نگران کننده اضافه وزن و چاقی در نوجوانان ایرانی علی رغم کسب موفقیت در رشد قدی را عمدتا ناشی از اصرار خانوادهها بر پرخوری فرزندان و در کنار آن، کم تحرکی و کمبود شدید فعالیتهای فیزیکی کافی در نوجوانان بویژه در بین دختران، به دلایل متعدد از جمله کمبود امکانات و زمینههای فرهنگی برای ورزش مستمر آنها دانست و گفت: «یکی از مهمترین سیاستهای نظام سلامت ایران، پیشگیری از بیماریهای مزمن غیرواگیر است که 86 درصد بار بیماریها در ایران را به خود اختصاص دادهاند و اهداف این سیاست، توسط کمیته اجرایی، تعیین و دنبال میشوند. در سیاست پیشگیری از بیماریهای مزمن غیرواگیر، توجه بسیار ویژهای به برنامههای مداخلهای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن شده است؛ چرا که رد پای چاقی در بسیاری از بیماریها همچون بیماریهای قلبی عروقی، سکتههای قلبی و مغزی، فشار خون بالا، دیابت، سرطانهای متعدد، بیماریهای مزمن تنفسی و ... وجود دارد و افراد چاق در هنگام ابتلا به این بیماریها، بیشتر در معرض خطر قرار میگیرند. چنانچه در اپیدمی کووید -19 هم، افراد چاق بیش از سایرین تحت تاثیر عوارض و مرگهای ناشی از این بیماری قرار گرفتهاند.»
وی با بیان این که سرانه مصرف کالری ایرانیها طی چهار دهه گذشته از 2 هزار به بیش از ۳هزار کالری رسیده است و 80 درصد جامعه ایران تحرکی کافی و مستمر ندارند، گفت: «شیوع اضافه وزن و چاقی در ایران طی مدت یاد شده، واقعاً هراس انگیز شده است. 30 میلیون ایرانی دارای «چاقی» و «اضافه وزن» هستند و شمار افراد چاق، 5.5 برابر و افراد دارای اضافه وزن، بیش از 3.5 برابر شده است.»
ملک زاده خواستار پرهیز افراد از پرخوری و فراهمسازی زمینههای لازم برای افزایش فعالیتهای فیزیکی کافی و ورزش مستمر همگانی در کشور شد.
بر اساس این گزارش جدیدترین مطالعه «سیر قد و وزن کودکان و نوجوانان جهان» که به رهبری مجید عزتی استاد امپریال کالج لندن انجام شده، مبتنی بر دادههای 2182 مطالعه و بررسی قد و وزن 65 میلیون کودک و نوجوان (5 تا 19 ساله) در 200 کشور جهان طی سالهای 1985 - 2019 بوده است.
به گزارش وبدا، بر اساس نتایج این مطالعه، قد افراد اگرچه متاثر از ژنتیک است، اما تاثیر تغذیه مناسب در دوران کودکی افراد، در روند رشد قدی آنها طی دوران نوجوانی، نیز بسیار موثر است. نتایج مطالعه نشان داد قد و وزن کودکان سنین مدرسه که نشانگر سلامت و کیفیت رژیم غذایی آنهاست، در سراسر جهان بسیار متفاوت است؛ به طوری که بین جوانان 19 ساله در بلندقدترین و کوتاه قدترین کشورها، 20 سانتی متر اختلاف وجود دارد.