رشد جمعیت کشور تا 2050 به صفرمی‌رسد
به گزارش خبرنگار سپید، محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دهمین جلسه شورای ملی سالمندان با بیان اینکه باید در دولت تدبیر و امید به موضوع سالمندان توجه ویژه‌ای داشت، گفت: «تلاش کردیم تا در حوزه تعیین معیشت بازشستگان کشوری و لشگری قدم‌های خوبی برداریم. در ماه‌های اخیر در خصوص همسان‌سازی حقوق و دستمزد اقدامات خوبی صورت گرفت. انتظار ۱۴ ساله بخشی از سالمندان با همت دولت، سازمان برنامه و بودجه و دیگر دستگاه‌ها به ثمر نشست و حقوق بازشستگان کشوری ۷۷ درصد افزایش یافت و شرایط نسبتا مطلوبی ایجاد شد.»
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، افزود: «در این دولت سایر نیازمندی‌های بازنشستگان همچون وام ازدواج فرزندان و ... مورد توجه قرار گرفت و سازمان تامین اجتماعی برای ۳.۵ میلیون جامعه کارگری بازنشسته کشور، حجم پرداخت‌های تسهیلات قرض‌الحسنه را ۱۲ برابر کرد و پرداخت‌های ما به این جامعه از ۲۰۰ میلیارد تومان به ۲ هزار و ۲۳۰ میلیارد تومان افزایش یافت که اینها قدمی رو به جلو برای جامعه سالمندی در راستای تامین معیشت و تامین زندگی عزتمند است.»
وی با بیان اینکه در حوزه آینده‌نگری زندگی سالمندانی که در روستاها زندگی می‌کنند صندوق بیمه اجتماعی عشایر و روستاییان قدم‌های خوبی را برداشته است، تصریح کرد: «یکی از مهمترین اقدامات در هفته‌های اخیر افزایش یک میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار تحت پوشش صندوق بیمه اجتماعی عشایر و روستاییان بود و با توجه به اینکه خیل عظیمی از این جمعیت در روستاها زندگی می‌کنند برای ماندن در این روستاها و رفع نگرانی آنها برای دوره سالمندی دولت با پرداخت ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سهم بیمه شده و بیمه‌گر را تقبل کرد. طبیعتا یک نوع رفع نگرانی برای افرادی که به سن سالمندی نزدیک هستند صورت پذیرفت این اقدامات کمکی برای مفهوم کلانی چون امید به زندگی است.»
سالمندی موفقیتی برای هر کشور است
شریعتمداری با تاکید بر اینکه سالمندی به مفهوم عام کلمه موفقیتی برای هر کشور است، گفت: «سالمندی فردی و سالمندی جمعیت دو مفهوم متفاوت است چنانچه سالمندی فردی موفقیتی برای کشورها محسوب می‌شود چراکه جامعه با افزایش امید به زندگی جامعه متوازنی را تشکیل خواهد داد. ما از پیر شدن جمعیت استقبال نمی‌کنیم اما پیر شدن فردی با حفظ زاد و ولد قابل قبول و جمعیت سنی ۰ تا ۱۵ سال که بتواند توازن خود را حفظ کند و شرایط مطلوب رشد کودکی را فراهم کنیم و در مجموع جمعیت متوازنی داشته باشیم را موفقیت می‌دانیم.»
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر حرکت در راستای توانمندسازی سالمندان، ایجاد نشاط اجتماعی، حضور موثر آنها در جامعه و بروز و ظهور تجربیات و اندوخته‌های آنها برای بکارگیری در نظام اجرایی کشور، اظهار کرد: «این اهداف در ۶ ماده سند کلی سالمندان پیشبینی شده است، البته رشد جمعیت سالمندی در کشور ما رشد قابل ملاحظه‌ای است بطوری که از ۵ درصد به ۱۰ درصد رشد پیدا کرده است و تا سال ۱۴۲۰ به ۲۰ درصد هم افزایش خواهد داشت. لذا باید برنامه‌ریزی روشن و دقیقی در جهت ایجاد شرایط مطلوب برای ادامه زندگی فراهم آوریم و همچنین برای فرزندآوری و باروری خانوارها قدم‌های مثبت و اساسی برداریم.»
آخرین وضعیت سند ملی سالمندان
شریعت مداری همچنین در حاشیه این نشست با اشاره به مصوبات جلسه دهم شورای ملی سالمندان گفت: «در دهمین جلسه شورای ملی سالمندان به دبیرخانه شورا تکلیف شد که ظرف مدت سه ماه چارچوب لایحه قانونی جامع حمایت از سالمندان و موضوع سالمندی را تهیه کند تا به تصویب شورای ملی برسد و با تایید هیئت وزیران به مجلس شورای اسلامی تقدیم شود.»
وی با بیان اینکه در زمینه تدوین سند ملی سالمندان فعالیت جدیدی صورت گرفته و موارد لازم با دقت پیگیری شده است گفت: «دستگاه‌های همکار مشخص شده‌اند و از همه دست اندرکاران قدردانی می‌کنم. در آستانه بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۰ در هیئت وزیران و رفتن به سمت تهیه سند مهم برنامه هفتم توسعه، یکی از موضوعات بسیار مهمی که باید مورد توجه ما باشد مسئله سالمندان است که امروز حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص می‌دهند و عصاره ملت ایران و مورد احترام همگان هستند.»
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه آینده جمعیت میانسال و جوان ما در چهره امروز سالمندان دیده می‌شود اظهار کرد: «توجه به سالمندان به شکل الزام‌آور حقوقی و قانونی و خروج از نگاه حمایتی صرف به آنها از جمله مسائل مهمی بود که ضرورت تشکیل مجدد جلسه شورای ملی سالمندان را ایجاب می‌کرد. به ویژه آنکه ۱۰ سالی می‌شد در زمینه تصویب سند ملی سالمندان علیرغم تکلیف قانونی اقدامی صورت نگرفته بود.»
شریعتمداری افزود: «با مشارکت دستگاه‌های مربوطه سند ملی سالمندان به عنوان نقشه راه کشور مورد توجه قرار گرفت و تدوین شد و به مسائل گوناگون اعم از امور معیشتی، سلامت، رفاه، توانمندسازی، زندگی همراه با منزلت اجتماعی و نظیر آن توجه دارد.»
وی بیان کرد: «این سند به تصویب رسید و توسط رئیس سازمان برنامه و بودجه امضا و از سوی بنده ابلاغ شد. این سند امروز نقشه راهی برای اجرای برنامه‌های سالمندان کشور است.»
وزیر رفاه یادآور شد: «در جلسه امروز به دبیرخانه شورا تکلیف شد که ظرف مدت سه ماه چارچوب لایحه قانونی جامع حمایت از سالمندان و موضوع سالمندی را تهیه کند تا به تصویب شورای ملی برسد و با تایید هیئت وزیران به مجلس شورای اسلامی تقدیم شود. همانطور که قبلا تهیه لوایح جامع در حوزه کودکان، نوجوانان و زنان را داشته‌ایم.»
وزیر رفاه با بیان اینکه امروز کشور احساس می‌کند که نیازمند وجود یک لایحه قانونی در زمینه حمایت جامع از سالمندان است اظهار کرد: «لازم است مسیر حرکت ما از نگاه اخلاقی به حوزه سالمندان به سمت نگاه قانونی و تکلیف‌مداری در حوزه سالمندی تغییر کند.»
شریعتمداری افزود: «در جلسه دهم شورای ملی سالمندی، آیین نامه داخلی شورا به تصویب رسید و کمیته‌های استانی و زیرکمیته‌های سه گانه شورای ملی تعیین تکلیف و به دبیرخانه ابلاغ شد. قرار است ظرف یک ماه آینده پیشنهادات دستگاه‌های اجرایی در زمینه احکام و ردیف‌های بودجه سال 1400 جمع‌آوری شود و در اختیار سازمان برنامه و بودجه قرار بگیرد. همچنین پیشنهادات دستگاه‌های اجرایی درباره برنامه هفتم توسعه جمع‌آوری شود و درباره آن بحث و گفت وگو در شورا صورت گیرد.»
لزوم حرکت در سمت سیاست‌های کلی جمعیت
وحید قبادی دانا معاون وزیر تعاون و رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز در این دهمین جلسه شورای ملی سالمندان کشور با بیان اینکه بر اساس مصوبه هیئت وزیران ریاست شورای ملی سالمندان با وزیرتعاون، کار و رفاه اجتماعی است و دبیرخانه آن در سازمان بهزیستی کشور مستقر است، اظهار کرد: «شرایط سالمندی کشور بسیار ویژه است و باید تمهیدات جدی برای آن اندیشه شود البته تدوین سند ملی سالمندی اقدام بزرگی بود که به نتیجه رسید و در ۳۱ شهریورماه با امضاء وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان برنامه و بودجه به تمامی دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها ابلاغ شد.»
رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه وضعیت سالمندی در کشور باید طبق بند ۷ سیاست کلی جمعیت مقام معظم رهبری پیش رود، اظهار کرد: «وظیفه داریم موضوع فرهنگسازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تامین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیشبینی سازوکار لازم برای بهره‌مندی از تجارب و توانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب را فراهم کنیم. لذا با توجه به این دستور و سیاست کلی و شرایط خاصی که در کشور وجود دارد در حال حاضر هشت میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از سالمندان در ایران زندگی می‌کنند و این فرصتی ارزشمند است.»
وی سن سالمندی را براساس استانداردهای جهانی در ایران ۶۰ سال و در برخی از کشورهای توسعه‌یافته ۶۵ سال عنوان کرد و ادامه داد: «تقریبا ۱۰ درصد جمعیت کنونی کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند. این در حالی است که در سال ۱۳۵5 این رقم ۵ درصد بود به عبارتی ظرف ۴۰ سال جمعیت سالمندی دو برابر رشد کرده است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته ظرف ۱۰۰ سال این رشد مضاعف صورت می‌پذیرد علیرغم اینکه ما در ۲۰ سال آینده شاهد دو برابر شدن این جمعیت در کشور خواهیم بود که نسبت جنسی در آمار سال ۱۳۷۵ به ازای ۱۱۶ مرد سالمند، ۱۰۰ زن سالمند وجود داشت که این نسبت از سال ۱۳۸۵ به سمت زنانه شدن جمعیت سالمندی سوق پیدا کرده است به‌طوری که در سال ۱۳۹۵ از ۹۷ مرد سالمند، ۱۰۰ زن سالمند وجود داشته است.»
پنجره جمعیتی باز شده فرصتی طلایی برای کشور است
قبادی‌دانا، تصریح کرد: «وضعیت سواد سالمندان در آمار سال ۱۳۵۵، ۱۲.۹ درصد از سالمندان باسواد بودند که این رقم در سال ۱۳۹۵ به ۴۶.۴ درصد رسیده است که پیشبینی می‌شود در سال‌های آتی افزایش قابل توجهی داشته باشد.»وی افزود: «پنجره جمعیتی زمانی اتفاق می‌افتد که دو سوم جمعت موجود در کشور سن مولد(۱۵ تا ۶۵ سال) باشد که این فرصتی برای هر کشور در راستای جهش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. از سال ۱۳۸۵ پنجره جمعیتی به روی کشور ما باز شده است و تا سال ۱۴۲۵ نیز ادامه خواهد داشت و این فرصت طلایی برای استفاده از پنجره جمعیتی در کشور است.» وی با اشاره به وضعیت شهرنشینی در کشور، اظهار کرد: «در سال ۱۳۵۵، ۴۴ درصد سالمندان شهرنشین بودند این در حالی است که در سال ۱۳۹۵ این آمار به ۷۲ درصد رسیده است و در حال حاضر ۲۷ درصد سالمندان در روستا زندگی می‌کنند اما در این سال‌ها امید به زندگی افزایش پیدا کرده است در حالیکه اکنون میانگین به ۷۲ سال رسیده است. همچنین درخصوص وضعیت تاهل ۷۲ درصد سالمندان زوج و مشترک زندگی می‌کنند و ۲۶.۶ سالمندان دیگر دارای همسر نیستند؛ نکته مهم برای آینده‌نگری وضعیت تجرد قطعی سالمندان است که امروز ۰.۹ درصد سالمندان تجرد قطعی دارند و در تنهایی بسر می‌برند.»وی استان‌های گیلان، مازندران و تهران را دارای بیشترین میانگین سنی در کشور عنوان کرد و ادامه داد: «کمترین میانگین سنی را در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کهگیلویه و بریراحمد شاهد هستیم اما نگرش بعدی درصد جمعیت سالمندی به کل جمعیت در استان است که بیشترین جمعیت را گیلان با ۱۳.۲ درصد، مازندران با ۱۱.۴ درصد و استان مرکزی با 10.8 درصد دربرمی‌گیرند. استان سیستان و بلوچستان نیز به سبب موالید، میانگین سنی ۰ تا ۱۵ سال بیشتری دارند.»
رشد جمعیت کشور تا 2050 به صفر می‌رسد
قبادی‌دانا با بیان اینکه رشد جمعیتی ما در سال ۲۰۵۰ به صفر خواهد رسید، تصریح کرد: «نمودار رشد جمعیتی جهان تا سال ۲۰۹۹ به صفر نخواهد رسید. لذا نگرانی کنونی ما را که مورد تاکید مقام معظم رهبری و رئیس جمهور است حتما باید جدی گرفت. میانه جمعیت در سال ۱۳۴۹ در ایران ۱۷ سال بوده در حالی که در سوئد ۳۵ سال، در ژاپن ۲۸ سال بوده است و آنچه پیشبینی می‌شود در ۳۰ سال آینده میانه سنی جمعیت در کشور ما به ۴۵ سال می‌رسد و در رتبه‌بندی نزدیک به کشور ژاپن خواهیم شد در حالی که براساس پیش‌بینی‌ها میانه سنی در دنیا ۳۶ سال خواهد بود لذا در یک مقایسه کلی اگر با این وضعیت پیش برویم در ۳۰ سال آینده جمعیت ایران از میانگین جمعیت جهان پیرتر خواهد بود.»
رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به افزایش ۲۰ ساله امید به زندگی و افزایش پوشش حمایتی از سالمندان، ادامه داد: «در حال حاضر با ارتقاء میانگین سطح سواد سالمندی مواجهیم که در سال‌های آتی رشد آن بیشتر خواهد شد. یکی از موضوعات که با آن مواجهیم کاهش بعد خانوار است به طوری که در سال ۱۳۶۵ بعد خانوار ۵.۱ بوده که در سال ۱۳۹۵ به ۳.۳ رسیده است که طبیعتا با کاهش آن در سال‌های آتی روبرو خواهیم بود. از سوی دیگر افزایش سالمندان بدون همسر را شاهد هستیم که براثر فوت و یا طلاق ایجاد شده است که در سال‌های اخیر تعداد آنها به ۲ میلیون نفر رسیده است و مهمتر از این موضوع روند رو به رشد تجرد قطعی سالمندان است. اگر اکنون ۸۰ هزار سالمند مجرد قطعی داریم در سال‌های آتی شاهد حدود ۱ میلیون سالمند مجرد قطعی خواهیم داشت که زندگی تنها را تجربه می‌کنند.»
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۰.۳ درصد سالمندان در خانه‌های سالمندان و مراکز شبانه‌روزی نگهداری می‌شوند، تصریح کرد: «افزایش چالش‌های مراقبت غیررسمی از سالمندان، افزایش تقاضای سالمندان به خدمات حمایتی و رفاهی و لزوم ارتقاء توانمندسازی سالمندی با توجه به سرعت رشد تکنولوژی از پیامدهای جمعیت سالمندی محسوب می‌شود.»
وضعیت کرونا در میان سالمندان
قبادی‌دانا در ادامه به آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در میان سالمندان پرداخت و گفت: «آمار در کشورهای توسعه‌یافته طوری بود که بیش از ۴۰ تا ۵۰ درصد فوتی‌های کرونا را سالمندان مستقر در خانه‌های سالمندان تشکیل می‌داد که این نشان‌دهنده جمعیت بالای سالمندان مستقر در این خانه‌هاست اما در کشور ما بیشتر سالمندان در خانه‌های خود زندگی می‌کنند.»
رئیس سازمان بهزیستی کشور یادآور شد: «امسال برای ۳ هزار و ۵۰۰ خانواده تحت پوشش بهزیستی که نیازمند هستند ولی سالمند بالای ۹۰ سال را در خانه نگهداری می‌کنند با دستور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای تقدیر و فرهنگسازی این امر مبلغ یک میلیون تومان به همه این خانوارها اهدا شد. انشالله به زودی لایحه جامع سالمندی تدوین شود و سند ملی کاملا اجرایی و عملیاتی شود.»
