مقایسه انواع تست‌های کرونا در ایران
به گزارش سپید، این روزها که تب کرونا داغ‌تر از همیشه شده و با بالارفتن آن محدودیت‌های کرونایی به شهرها آماده است، توجه به علائم ابتلا به کرونا و انجام روش‌های تشخیصی و مراجعه زودهنگام به پزشک بسیار مهم است، پزشکان در شرایط کنونی هشدار داده‌اند که هر نوع علامت سرماخوردگی را باید کرونا فرض کرد و در صورت تداوم علائم، فرد باید به پزشک مراجعه کند تا با تجویز پزشک روش تشخیصی مورد نظر به بیمار توصیه شود.
تست‌های کرونا انواع و اقسام مختلفی دارند از تست‌هایPCR گرفته که ازحلق یا‌بینی گرفته می‌شوند تا آزمایش‌هایی که از خون فرد اخذ می‌شود و این آزمایش‌ها به تست سرولوژی مشهور هستند. البته این روزها تست‌های سریع و رپید هم در حال توزیع در مراکز غربالگری کروناست تا بتوان افراد علامت‌دار را به سرعت غربالگری و قرنطینه کرد.
امیرحسین بحرالعلومیان رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره روش‌های تشخیص آزمایشگاهی ویروس کرونا اظهار کرد: «روش نخست تشخیص آزمایشگاهی ویروس کرونا بر اساس شناسایی ویروس است که با دو روش یافتن ژنوم ویروس با استفاده از روش پی سی آر Real Time PCR و یافتن آنتی ژن ویروس با تست‌های سریع یا رپید صورت می‌گیرد، همچنین در روش دوم تشخیص بر اساس آنتی بادی‌های تولید شده در بدن فرد مبتلا به کرونا، علیه آنتی ژن ویروس انجام می‌شود.»
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور درباره اینکه گاهی پزشکان آزمایش‌های خون مختلفی را برای تشخیص کرونا تجویز می‌کنند، گفت: «البته گاهی اوقات پزشک معالج ممکن است آزمایشات غیر اختصاصی دیگری را براساس سایر واکنش‌های بدن علیه ویروس کرونا درخواست کند که این آزمایشات اختصاصی ویروس کرونا نیست و صرفاً وجود یک عامل ایجاد کننده التهاب یا عفونت در بدن را تایید می‌کند نظیر آزمایشات ESR , CRP , CBC، ولی آزمایشات اختصاصی همان دو دسته فوق‌الذکر است.»
تست‌های PCR یا همان تست‌های مولکولی از حلق و‌بینی گرفته می‌شود و روش تشخیص اختصاصی19 Covid-است البته این تست‌ها منفی کاذب دارد اما مثبت شدن آن به معنای ابتلای قطعی به کروناست.
بحرالعلومیان با اشاره به روش تشخیص کرونا با یافتن ژنوم ویروس با استفاده از روش PCR اظهار کرد: «در آزمایش کرونا به روش Real Time PCR، نمونه‌برداری از سطح مخاطی انتهای حلق و‌بینی انجام و سپس نمونه برداشت شده به آزمایشگاه منتقل می‌شود، در این روش آزمایشگاه ابتدا ماده ژنتیکی (ژنوم) ویروس استخراج می‌کند و سپس مناطق خاصی از زنجیره ژنتیکی آن که مخصوص ویروس کروناست(در صورت وجود داشتن) به وسیله دستگاه Real Time PCR تکثیر و تشخیص داده می‌شود و نتیجه بصورت مثبت برای ویروس19 Covid-گزارش می‌شود.»
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور با اشاره به معایب تشخیص کرونا به روش PCR اظهار کرد: «نتایج این آزمایش از دقت بسیار خوبی برخوردار است ولی این روش معایبی نیز دارد که از جمله آنها می‌توان به قیمت آزمایش و مواد مصرفی و تجهیزات مورد نیاز بسیار بالا و نیاز به افراد بسیار ماهر برای انجام آزمایشات مولکولی اشاره کرد. افزون بر این‌ها زمان مورد نیاز برای انجام آزمایش زیاد است و گاهی نتایج آزمایش چند روز بعد به بیمار داده می‌شود.»
بحرالعلومیان درباره اینکه برخی افراد تست کرونایشان منفی می‌شود اما پزشک تشخیص کرونا می‌دهد، گفت: «همچنین در این روش احتمال منفی کاذب به دلیل شرایط نمونه‌برداری و سایر عوامل مداخله گر وجود دارد و از علل منفی شدن تست PCR می‌توان به جمع‌آوری نامناسب نمونه، نوع نامناسب نمونه، ذخیره‌سازی و حمل نامناسب و اشکال در مواد و تکنیک اشاره کرد لذا گاهی پزشک با وجود نتیجه منفی آزمایش PCR بر اساس علائم بالینی یا سی تی اسکن تشخیص کرونا می‌دهد و اقدام به درمان می‌کند.»
به تازگی تولید کیت‌های تشخیص19 Covid-با آنتی ژن در کشور آغاز شده است و این تست‌ها قرار است در مراکز غربالگری سرپایی مورد استفاده قرار گیرد.
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور به روش تشخیص کرونا مبتنی بر یافتن آنتی ژن ویروس یا تست‌های سریع اشاره کرد و گفت: «آزمایش آنتی ژن که در ایران نیز بزودی در دسترس خواهد بود، برروی نمونه‌های مخاطی نظیر خلط انجام می‌شود ولی به جای ردیابی ژنوم ویروس به دنبال پروتئین‌های اختصاصی ویروس (آنتی ژن) می‌گردیم، این تست با سرعت بسیار بالاتر (حدود بیست دقیقه) و ارزان‌تر (حدودا نصف قیمت روش PCR) قابل انجام است و دقت نسبتا مناسبی هم دارد.»
وی درباره کاربرد تست‌های آنتی ژن یا رپید تست‌ها کرونا و دقت آنها نسبت به تست PCR برای تشخیص کرونا اظهار کرد: «این تست‌ها آنتی ژن‌های اختصاصی ویروس‌ها را تشخیص می‌دهند و ابتلای فرد به کرونا در همان زمان را می‌توان با این تست‌ها مشخص کرد قبل از کرونا تست‌های آنتی ژن و برای ویروس‌های آنفلوآنزا وRSV مورد تایید قرار گرفته بود.»
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور با بیان اینکه تست‌های آنتی ژن یا تست‌های سریع کووید۱۹ در حال حاضر با نمونه‌برداری از نازوفارنکس و بینی تایید شده‌اند و برای انجام تست در رده سنی خاصی محدودیت وجود ندارد، گفت: «از مزایای این تست‌های سریع می‌توان به این موضوع اشاره کرد که این تست‌ها نسبتاً ارزان هستند و قابلیت انجام در بالین بیمار و خارج از آزمایشگاه‌های تشخیصی را دارند.»
وی افزود: «باید توجه داشت تست‌های سریع کرونا حساسیت کمتری نسبت به تست‌های PCR دارند ولی به واسطه در دسترس بودن، سرعت جوابدهی ۲۰ دقیقه‌ای، عدم نیاز به تجهیزات گران‌قیمت و پرسنل با تخصص بسیار بالا و قیمت مناسب برای تشخیص و غربالگری بیماران به صورت انبوه بسیار کمک کننده هستند و بیشتر در افراد علامت‌دار مورد استفاده قرار می‌گیرند و بهتر است برای تشخیص افراد ناقل از تست‌های PCR استفاده کرد.»
بحرالعلومیان درباره تشخیص کرونا بر اساس آنتی بادی‌های تولید شده در بدن فرد مبتلا به کرونا علیه آنتی ژن ویروس یا تست‌های سرولوژی بیان کرد: «باید توجه داشت که بدن انسان در مواجه با عوامل بیماری‌زا بصورت اختصاصی بر علیه هر ویروس یا باکتری و سایر عوامل توسط لنفوسیت‌های B با همکاری سایر سلول‌های سیستم ایمنی آنتی بادی یا پادتن تولید می‌کند.»
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور ادامه داد: «آنتی بادی‌ها علیه هر آنتی ژن می‌تواند از انواع مختلف (IgA , IgE , IgM , IgG) باشد که هر کدام از این کلاس‌های آنتی‌بادی در زمان و شرایط خاصی در بدن علیه آنتی ژن یا ویروس کرونا تولید می‌شود و باید توجه داشت که نمونه مورد نیاز برای انجام آزمایش آنتی بادی خون (سرم خون) است.»
بحرالعلومیان با بیان اینکه علیه ویروس کرونا دو نوع مختلف آنتی بادی اختصاصی IgG و IgM تولید می‌شود، گفت: «در ابتدای ورود ویروس به بدن و پس از واکنش ایمنی اولیه، آنتی بادی از کلاس IgM بر علیه آنتی ژن‌های ویروس تولید می‌شود و بین سه الی هفت روز پس از ورود ویروس به بدن مقدار آن در خون بیمار افزایش می‌یابد و سپس از حدود روز دهم، آنتی بادی از کلاس IgG شروع به افزایش در خون بیمار می‌کند.»
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار کرد: «از هفته دوم الی سوم آنتی بادی‌های کلاس IgM کم کم کاهش پیدا و آنتی بادی‌های کلاس IgG شروع به افزایش می‌کنند، پس بنابراین در صورتی که IgM به تنهایی در نمونه خون بیمار شناسائی شود نشان دهنده فاز اولیه شروع بیماری است و در صورت حضور همزمان IgM و IgG در خون بیمار می‌توان فهمید شخص مبتلا در فاز‌های انتهایی بیماری است و در صورتی که فقط IgG در خون بیمار حضور داشته باشد به احتمال قوی بیمار بهبود یافته و فقط یک سابقه ابتلا به بیماری در گذشته نزدیک قابل تشخیص است.»
بحرالعلومیان بیان کرد: «توجه داشته باشید ارزش تشخیصی آزمایش آنتی بادی که روی نمونه خون بیمار انجام می‌شود و از دقت مناسب و سرعت نسبتا خوب (حدودا ۲ الی ۳ ساعت) و قیمت بسیار مناسب حدودا نصف قیمت روش آنتی ژن و یک چهارم روش PCR محدود است و عمدتا برای مطالعات اپیدمیولوژیک بیماری ارزش دارد. اکنون اطلاعات زیادی در دسترس نیست که عمر و میزان ایمنی زائی IgG برای ویروس کووید۱۹ تا چه حد است.»
رئیس کمیته صنفی انجمن متخصصین تجهیزات پزشکی کشور اظهار کرد: «نمودار زیر بصورت کلی تفسیر سطح IgG و IgM را توضیح می‌دهد که ابتدا فقط IgM و در اواسط بیماری هر دو نوع و در انتهای دوره فقط IgG قابل تشخیص است، سطح IgG ممکن است برای مدت طولانی و حتی ماه‌ها و سال‌ها بالا بماند و در صورت عفونت مجدد همین سطوح بالا باعث پاسخ ایمنی سریع و مناسب می‌شود و در عفونت مجدد دوباره سطح IgM کمی بالا می‌رود و مجددا کاهش می‌یابد.»
بحرالعلومیان گفت: «در نمودار نشان داده شده است که ویروس کرونا تقریباً بین یک تا دو هفته قبل از علائم در نمونه‌های مخاط تنفسی قابل تشخیص است و این موضوع ارزش تست‌های PCR و آنتی ژن را برای تشخیص بیماری به ویژه در ناقلان کرونا نشان می‌دهد ضمن آنکه IgM و IgG از زمان شروع علائم در بدن تولید می‌شوندودر ابتدا سطح IgM سریع بالا می‌رود و این آنتی بادی قابل ردیابی و تشخیص است ولی IgG به کندی بالا می‌رود و تقریباً دو هفته بعد قابل تشخیص می‌شود.»
