عزت نفس کودکان با تکنیکهای تربیتی مثبت
به گزارش سپیدآنلاین، تربیت مثبت تکنیکی است که روی آموزش و انضباط مثبت تمرکز می‌کند. هدف تربیت مثبت کمک به پدر و مادرها در مقابله با مشکلات روزمره مانند نافرمانی کودک است، به‌طوری‌که پدر و مادرها بتوانند بدون توسل به تنبیه سفت‌وسخت، کودک خود را تربیت کنند. به عقیده بسیاری از کارشناسان تربیتی و همچنین به عقیده انجمن طب اطفال آمریکا، تکنیکهای انضباطی سفت‌وسخت و خشن در درازمدت تاثیر مثبتی روی کودک نخواهند داشت.
طرفداران این عقیده می‌گویند که به‌کاربردن تکنیکهای تربیتی مثبت باعث می‌شود که کودک شما عزت‌نفس بهتر و همچنین رفتار مثبتی داشته باشد. باتوجه‌به اهمیت تکنیک تربیتی مثبت در ادامه این مقاله به ۲۰ گامی اشاره خواهیم کرد که با به‌کاربستن آنها می‌توانید تکنیک تربیتی مثبت را یاد بگیرید.
نوزادان
کودک خود را غرق در محبت کنید. کودک خود را زیاد بغل و نوازش کنید، چون این کار باعث احساس امنیت در کودک شما می‌شود. این کار شما اولین گام اساسی در تقویت عزت‌نفس کودک شماست. کودکانی که احساس امنیت بیشتری می‌کنند، وقتی‌که بزرگ می‌شوند، اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنند و این اعتمادبه‌نفس برای استقلال آنها مهم است.
اغلب اوقات با کودک خود صحبت کنید. صحبت کردن با کودک فواید بسیاری دارد. صدای شما نه‌تنها منبع آرامشی برای کودک است، بلکه کودک شما با شناسایی این صداها قادر خواهد بود که سریع‌تر به حرف بیاید. علاوه بر این، صحبت کردن با کودک این احتمال را افزایش می‌دهد که کودک شما در آینده راحت‌تر و صادقانه‌تر با شما صحبت کند.
به کودک گوش فرا دهید. صحبت‌کردن صرف باعث می‌شود که کودک از صحبت کردن با شما دلسرد شود. اگرچه این کودکان هنوز قادر به استفاده از کلمات نیستند، اما می‌توانید به همین صداهای نامفهومی که نوزادتان درمی‌آورد، گوش دهید و به آنها توجه کنید. این صداهای نوزاد را تکرار کنید تا به آنها نشان دهید که همواره به آنها گوش می‌دهید.
کودک را برای انجام کار خوب تحسین کنید. در دوران یک‌سالگی کودک، نقاط عطف بسیاری وجود دارد. اگر به کودک خود نشان دهید که به او توجه می‌کنید و مراقبش هستید، عزت‌نفس کودک شما افزایش و تقویت می‌شود. حتی اگر کار کودک شما کم‌اهمیت باشد (برای مثال، خوردن غله برنج)، تحسین و تشویق شما تاثیر بسیار زیادی روی او خواهد گذاشت.
حواس کودک را از موقعیت‌های خطرناک پرت کنید. اگر کودک شما چیزهایی را لمس می‌کند که نباید لمس کند یا به مکان‌هایی می‌رود که نباید برود، اولین چیزی که به‌طور غریزی به زبان می‌آورید کلمه «نه» است. فریادکشیدن به عزت‌نفس کودک شما آسیب می‌رساند و این ناراحتی و عصبانیت شما تنها باعث می‌شود که کودک شما به چیزها و کارهای منع شده، کنجکاوتر شود.
درعوض، سعی کنید که به نحو سالمی حواس کودک خود را پرت کنید. در درازمدت، کودک شما می‌فهمد که این سرگرمی‌های حواس‌پرت‌کننده جالب‌تر و جذاب‌تر از چیزها یا کارهای ممنوعه هستند.
کودکان نوپا (۱ تا ۳ ساله)
رفتار مطلوب را به کودک خود توضیح و نشان دهید. کودکان کم سن و سال برای درک و فهم رفتار و کارهای مناسب به سرنخ‌های اجتماعی نیاز دارند. نشان دادن این سرنخ‌های اجتماعی در درازمدت روی رفتار کودک تاثیر می‌گذارد. به‌جای گوشزد کردن مسخره‌بازی‌ها و اداهای کودک خود به او توضیح و نشان دهید که بجای این مسخره‌بازی‌ها و اداها چه‌کاری باید انجام دهد. این عمل شما باعث کاهش رفتارهای منفی کودک در آینده می‌شود.
روی رفتارهای مطلوب کودک تمرکز کنید. درحالی‌که نباید مسخره‌بازی‌ها و اداهای کودک را نادیده گرفت، این را نیز باید گفت که نباید روی این رفتار کودک خود انگشت گذاشت. وقتی‌که کودک شما رفتار مطلوب و خوبی دارد، او را تحسین کنید. کودک از این تحسین‌ها خوشش می‌آید و سعی می‌کند در آینده همین رفتارهای خوب و مطلوب را انجام دهد تا تشویق و تحسین شود.
به هنگام ضرورت از یک‌وقت استراحت (تایم اوت) کوتاه برای کودک خود استفاده کنید. وقت استراحت به این معنا هست که به کودک خود آزادی دهید. هرازگاهی استفاده از یک‌وقت استراحت اشکالی ندارد. سعی کنید که این وقت استراحت کوتاه باشد و معمولا به‌ازای هرسال کودک یک دقیقه اختصاص دهید. برای مثال، اگر کودک شما دوساله است دو دقیقه وقت استراحت به او اختصاص دهید. زمانی‌که این وقت تمام شد، به کودک خود توضیح دهید که چرا به چنین وقتی نیاز دارد و در عوض چه‌کاری می‌توانست انجام دهد.
این امکان را به کودک خود بدهید تا از خود مراقبت کند. با نظارت و کمک شما کودکتان می‌تواند خودش لباس بپوشد، دندانش را بشوید و با قاشق غذا بخورد. این کار باعث تقویت استقلال کودک شما می‌شود. اگر تمام‌کارهای کودک را خودتان انجام دهید، به‌طور ناخواسته این پیام را می‌رسانید که در تفکر شما کودکتان قادر به انجام دادن وظیفه‌های ساده نیست.
کودک خود را به تجربه‌های جدید تشویق کنید. کودک خود را به مکان‌های جدید ببرید و آنها را به امتحان چیزهای جدید تشویق کنید. با این کار اعتمادبه‌نفس و استقلال آتی را به کودک خود تلقین می‌کنید. اگر کودک خود را در امتحان کردن چیزهای جدید همراهی کنید، ارتباط شما و کودکتان بهتر می‌شود، به‌طوری‌که در آینده کودکتان برای انجام‌وظیفه‌های جدید از شما کمک می‌خواهد و به شما نمی‌گوید که در کار من دخالت نکنید.
کودکان خردسال (۳ تا ۶ سال)
کودک خود را به دوستی و مهربانی تشویق کنید. تجربه‌های جدید فرصت‌های خوبی را برای کودکتان فراهم می‌آورند تا با افراد جدیدی ملاقات کنند. اگر کودک خود را به پیدا کردن دوست‌های جدید تشویق کنید، کودک شما ارزش زنجیره‌های انسانی را یاد خواهد گرفت. به کودک خود نشان دهید که چطور باعث یک احساس خوب در دوست خود می‌شود. برای مثال، به کودک خود بگویید که با تقسیم کردن اسباب‌بازی‌ها با دوستش، می‌تواند باعث یک احساس خوب در او شود.
کارهای ساده و کوچک خانه را به کودک خود محول کنید. کمک کردن به خانواده، حتی از طریق انجام دادن کارهای بسیار کوچک باعث ایجاد اعتمادبه‌نفس بیشتر در کودک می‌شود. وظیفه‌های ساده‌ای همچون چیدن میز و غذا دادن به حیوان خانگی را به کودک خود محول کنید. کودک هر چه بیشتر به کمک کردن به خانواده عادت کند، وقتی‌که بزرگ شد در انجام کارهای خانه بیشتر کمک خواهد کرد. آن روی دیگر قضیه این است که اگر به دلیل اشتباه احتمالی کودک خود، اجازه انجام هیچ کاری را به او ندهید، کودک شما از کمک کردن به شما دلسرد خواهد شد.
اجازه تصمیم‌گیری را به کودک خود بدهید. اگر به کودکتان اجازه دهید که در مورد مسائل کوچک تصمیم‌گیری کند، مهارت‌های رهبری او بیشتر تقویت می‌شوند. اجازه تصمیم‌گیری تاثیر شگرفی روی کودک شما می‌گذارد. برای مثال، به او اجازه دهید که نوع اسنک، نوع بازی و نوع پیراهنش را خودش انتخاب کند.
به کودک خود توضیح دهید که چرا او را تربیت می‌کنید. همواره به کودک خود بگویید که چرا می‌خواهید به شیوه خاصی رفتار کند. گفتن کلمات و عباراتی همچون «نه» و «چون من این‌طور میگم» روی کودک شما تاثیر منفی می‌گذارد. اگر کودکی حقیقت و اهمیت رفتاری را درک نکند، هرگز خواهان انجام آن نخواهد بود.
در حل کردن مشکلات به کودک خود کمک کنید. کودکانی که در این مرحله سنی قرار دارند، خواهان این هستند که به‌تنهایی مشکلشان را حل کنند. تا آنجا که امکان دارد باید به آنها اجازه دهید که مشکلشان را به‌تنهایی حل کنند. اگر در حل مشکلات آنها زود دخالت کنید، توانایی و اعتمادبه‌نفس آنها در فهم و درک چیزها به‌تنهایی افزایش نمی‌یابد. باوجوداین، اگر کودکتان از شما کمک خواست، طوری به او کمک کنید که خودش به‌تنهایی راه‌حل نهایی را پیدا کند.
کودکان بزرگ‌تر (۷ تا ۱۲ سال)
برای کودک خود اهداف دست‌یافتی تعیین کنید. اهدافی همچون خواندن یک کتاب، حل کردن یک آزمون ریاضی به کودک شما در هدف‌گذاری آتی کمک می‌کند، به‌طوری‌که این هدف‌گذاری برای ارزش دادن به خود (Self-Worth) موثر است. موفقیت در دستیابی به چنین اهداف کوچکی، نه‌تنها باعث احساس غرور در کودک می‌شود، بلکه وابستگی کودک به بزرگ‌ترها و همسن‌و‌سال‌هایش را کاهش می‌دهد.
برای کودک خود در مورد تفاوت‌های میان خوب و بد صحبت کنید. والدین غالبا بر این فرض هستند که کودک آنها دلیل خوب یا بدبودن چیزها را می‌داند. اما حقیقت این است که کودک شما هرروز با موقعیت‌های جدیدی مواجه می‌شود که همراه با فشار همسن و‌سال‌هایش است. با کودک خود در مورد چیزهای خوب و بد صحبت کنید و اطمینان یابید که کودک شما قلدری همسن و سال‌هایش را شناسایی می‌کند و به شما گزارش می‌دهد.
از کودک خود بخواهید که به هنگام نبودن شما انتظارات مشخصی را برآورده کند. وقتی‌که کودک بزرگ می‌شود، به‌طور طبیعی خواهان این است که وقت کمتری را با خانواده خود سپری کند. اما این به این معنا نیست که قانون‌های تربیتی شما از بین رفته است. این قانون‌ها را به‌طور مکرر مرور کنید و این امکان را برای کودک خود فراهم آورید که رفتارهای درستی از او سر بزند.
از رفتار خوب کودک خود هیجان‌زده شوید. همه کودکان اشتباهاتی مرتکب می‌شود، پس بهتر است که روی مشکلات آنها زیاد تمرکز نکنیم، چون این تمرکز بیش‌ازحد ما باعث می‌شود که کودک احساس بدی به خود پیدا کند. وقتی‌که کودکتان در خانه، مدرسه یا هر جای دیگر رفتار و کار درستی انجام می‌دهد، از انجام آن هیجان‌زده شوید. سعی کنید که کودک خود را درحین انجام رفتار و کارهای خوب نظاره کنید و این اطمینان را در کودک خود به وجود آورید که او را در حین این کارها و رفتارهای خوب دیده‌اید.
همواره به کودک خود محبت کنید و عشق بورزید. کودک همواره به عشق و محبت شما نیاز دارد. محبت یکی از اصول تربیت مثبت است، چون اعتقاد بر این است که محبت یک بخش اساسی در زنجیره کودک-والدین است. هرروز کودک خود را در آغوش بگیرید و به او بگویید که خیلی دوستش دارید و همواره هر جا که نیاز باشد در کنار او خواهید بود.
Healthline مصطفی صداقت رستمی
