پایگاه خبری سلامت
آغاز موج تعطیلی مطبها
با وجود شیوع بیماری کرونا، موج تعطیلی مطبها نیز آغاز شده است. محمد جهانگیری، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی نیز ضمن ارائه آمارهای قابل تامل، یادآور شده است که «متاسفانه در سه هفته گذشته در سازمان نظام پزشکی، هر روز حداقل سه درخواست تعطیلی مطب ثبت شده است. این یعنی اینکه دیگر مطبداری بهصرفه نیست.»
کاهش بار مراجعات بیماران و متناسب نبودن هزینهها و درآمدها به عنوان مهمترین عوامل تعطیلی مطبها اعلام شده است. بر اساس آمارهای تازه، آمار بیماران مراجعه کننده نیز حدود 30 درصد کاهش یافته است.
جهانگیری ضمن اعتراض به هزینههای بالای بخش خصوصی و تعرفههای غیر واقعی، توضیح داده است: «برای اینکه واقعیتهای تعرفه غیرواقعی آشکار و مشخص شود، مقایسهای را بر اساس برگههای بیمهای پزشکان انجام دادیم. بر اساس این مقایسه که مربوط به اسفند ۹۷ و فروردین ۹۸ با اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ بود، تعداد برگههای بیمه پزشکان شمارش شده است که جوابهای قابل قبولی استخراج شده است. نتیجهای که حاصل شده به این صورت است که در حوزه مراجعه بیماران از بخش آزاد و بدون بیمه، ۲۵ درصد کاهش مراجعه داشتیم. در مراجعه بیماران با بیمه سلامت حدود ۴۰ درصد کاهش مراجعه داشتهایم. در کل به طور میانگین، حدود ۳۰ درصد کاهش بار مراجعه داشتهایم.»
وی با عنوان این مطلب که باید خرید راهبردی را مورد توجه قرار بدهیم، به مهر یادآور شده است: «باید از بخش خصوصی خرید راهبردی انجام شود. ضمن اینکه قیمت تمام شده را پایین بیاوریم. در حوزه تامین منابع در بخش خصوصی نیز هیچگونه تسهیلاتی داده نشده است؛ اعم از تسهیلات کم بهره تا تسهیلات ارزی که هیات امنا فقط بخش دولتی را پوشش میدهد.»
همچنین علی سالاریان، عضو هیات رئیسه مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی نیز نسبت به تعطیلی مطبها هشدار میدهد و میگوید: «در حال حاضر سازمان نظام پزشکی دو نگرانی عمده در بحث تعرفه دارد. نخستین نگرانی سازمان نظام پزشکی، به مخاطره افتادن سلامت شهروندان به دلیل تصمیمهای غیر منطقی در بحث تعرفههاست. نگرانی دوم، آسیب رسیدن به جامعه پزشکی است، به ویژه جوانانی که در این بازار ملتهب به تازگی مشغول ارائه خدمات و درمان شدهاند. در نتیجه با سیاستهای فعلی و ورشکستگی مطبها و بیمارستانها، خیل عظیمی از همکاران به جرگه بیکاران خواهند پیوست.»
او با اشاره به دلایل متعددی که موجب ورشکستگی برخی مطبها و بیمارستانهای خصوصی شده است، یادآور میشود: « نگاهی به وضعیت و نرخ ویزیت در کشورهای همسایه نشان میدهد، نرخ این خدمات در کشور ما چقدر غیرواقعی است. دولتمردان ما باید بپذیرند ارزش خدمات پزشکی را نمیتوان به صورت دستوری پایین نگاه داشت.»
چند هفته قبل نیز بشیر خالقی، نماینده مردم در مجلس دهم به وضعیت اقتصادی وخیم مطبها اشاره و تصریح کرد: «هم اکنون در شرایطی قرار داریم که تاسیس مطب برای بیش از 10 هزار پزشک عمومی، بهرهوری اقتصادی ندارد.»
از سوی دیگر، مهدی نیکوسیر، عضو شورای روابط عمومی نظام پزشکی هم نسبت به افزایش آمار واگذاری مطبها هشدار داده و تصریح کرده است: «درحال حاضر راهاندازی مطب حدود یک میلیارد تومان هزینه میخواهد، حال آیا این مطب سودده باشد یا خیر هم قابل اطمینان نیست. از همین رو این روزها مکرر آگهیهای واگذاری مطب را میبینیم، در حالی که درگذشته جریان چنین نبود و همه به دنبال توسعه فعالیت خود بودند.
همچنین به طور متوسط درسال 98 هزینههای دندانپزشکی بیش از۳۰۰ درصد رشد داشته، به طوری که هزینه دستگاه اتوکلاو که برای استریل ابزار استفاده میشود، به بیش از چهار برابر رسیده است؛ این درحالی است که در سال 98 فقط بین ۱۰ تا ۱۳ درصد برای فعالان این حوزه افزایش تعرفه درنظر گرفتند.»
مجموع این شرایط موجب شده است که موج تعطیلی و واگذاری مطبها شکل بگیرد. با شیوع بیماری کرونا، اوضاع اقتصادی مطبها نیز حادتر از قبل شده است. جامعه پزشکی نگران است که با تشدید وضعیت وخیم اقتصادی مطبها، آمار درخواستها برای تعطیلی مطبها نیز روز به روز افزایش پیدا کند.
تبعات تعطیلی زنجیرهای مطبها
آغاز موج تعطیلی مطبها فقط به کلانشهرها محدود نمیشود. اقتصاد سلامت مثل یک زنجیره است که ضربه اقتصادی به هر جزء این زنجیره میتواند به سایر بخشها نیز آسیب بزند و همه شهرها را تحت تاثیر قرار دهد.
انوش برزیگر، رئیس سازمان نظام پزشکی رشت و عضو شورای عالی نظام پزشکی کشور در گفتگو با سپید به دلایل افزایش تعطیلی مطبها اشاره میکند و میگوید: «وضع فعلی تعرفههای پزشکی عادلانه نیست. نرخ ویزیت مطبها در مقایسه با حتی کشورهای همسایه نیز رقم بسیار پایینی است. افزایش نرخ ویزیت مطبها در سال 99 با نرخ تورم واقعی کشور همخوانی ندارد. مجموع این دلایل موجب شده است که مطب داری بهصرفه نباشد. افزون بر این، بیماری کرونا هم موجب کاهش آمار مراجعه کنندگان به مطبها شده که این مساله هم در تعطیلی مطبها تاثیر گذاشته است. بسیاری از بیماران که به مطبها مراجعه میکنند، فاقد ماسک و وسایل حفاظتی هستند که در نتیجه این وسایل را پزشک در اختیار بیمار میگذارد. این موارد نیز به هزینههای مطبداری، اضافه کرده است.»
رییس شورای هماهنگی نظام پزشکیهای استان گیلان تاکید میکند: «بسیاری از پزشکان برای راهاندازی مطب خود، وام گرفتهاند و با وجود تعرفههای فعلی نمیتوانند اقتصاد مطب را مدیریت کنند. متاسفانه در برخی رسانهها طوری وانمود میشود که جامعه پزشکی، ثروتمند است و همه به کار ساخت و ساز روی آوردهاند. در حالی که این تصورات غلط است و نباید آن را به همه پزشکان تعمیم داد. شاید آمار پزشکان متمکن به دو درصد کل جامعه پزشکی هم نرسد. بسیاری از پزشکان از مشکلات مالی رنج میبرند و دخل و خرج مطبهای آنها با یکدیگر همخوانی ندارد.»
او در ادامه به درمان ریشهای مشکلات مالی مطبها اشاره میکند و میگوید: «رابطه مالی بین پزشک و بیمار باید قطع شود. با تقویت بیمههای درمانی باید این رابطه مالی را قطع کرد. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته نیز با تقویت بیمهها، رابطه مالی بین پزشک و بیمار را قطع کردهاند، اما متاسفانه بیمههای درمانی ما معوقات پزشکان را با تاخیرهای طولانی پرداخت میکنند. گاهی آنقدر مطالبات جامعه پزشکی را دیر پرداخت میکنند که ارزش پولی آن مطالبات به شدت کاهش پیدا میکند. این اتفاق باعث میشود که تامین هزینههای مطبداری برای بسیاری از پزشکان، براحتی میسر نباشد. در نهایت نیز تمام این اتفاقات به ضرر بیماران و سلامت مردم، تمام خواهد شد.»
برزیگر یادآور میشود: «طبق آخرین آمارهایی که در اختیارم قرار گرفته است، حدود 27 نفر از کادر درمان در استان گیلان بر اثر ابتلا به کرونا، جانشان را از دست دادهاند. هم اکنون نیز بسیاری از اعضای کادر درمان در شهرهای مختلف کشور در معرض ابتلا به این بیماری هستند و جانشان را در راه خدمت به مردم، کف دستشان گذاشتهاند. اگرچه وظیفه کادر درمان است که به مردم خدمت کند و کادر درمان هم در همین دوران کرونا نشان داد که در راه انجام وظیفهاش حاضر است که تا چه حد جانفشانی کند، اما واقعیت این است که باید از کادر درمان هم حمایت شود. مثلا استخدام پرستاران به شکل قرارداد 89 روزه، نمی تواند در راستای حمایت از کادر درمان باشد. تامین امنیت شغلی جامعه پزشکی و حمایت از آنها باید در اولویت قرار بگیرد. در صورت حمایت از جامعه پزشکی و اصلاح تعرفهها، موج تعطیلی مطبها نیز کاهش پیدا میکند.»
نباید از آن طرف بام بیفتیم
سازمان نظام پزشکی اعلام کرده که در دوران شیوع کرونا، آمار بیماران مراجعه کننده به مراکز درمانی مختلف حدود 30 درصد کاهش پیدا کرده است.
علی یعقوبی جویباری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با سپید، تاکید دارد که در دوران کرونا، نباید از آن طرف بام بیفتیم و درمانهای ضروری را به تعویق بیندازیم. او توضیح میدهد: «آموزش رسانهها نباید فقط به این محدود باشد که به مردم بگویند از خانه بیرون نیایید. باید در کنار آن به مردم آموزش دهیم که ضمن رعایت پروتکلهای بهداشتی، فرآیندهای درمانی ضروری خود را به تاخیر نیندازند، زیرا این تاخیر موجب تشدید بسیاری از بیماریها میشود. اطلاعرسانیها باید بر مبنای اولویتبندی باشد. گاهی بیمار در شرایط پیشرفته بیماری به مراکز درمانی مراجعه میکند که دیگر کار چندانی از پزشک برنمیآید. این اطلاعات مهم در دوران کرونا باید از طریق رسانهها به مردم داده شود.»
جویباری خاطرنشان میکند: «آمار مراجعه «بیماران الکتیو» به مراکز درمانی کاهش یافته است. حتی در زمینه اهدای خون نیز آمار مراجعه کنندگان کمتر شده؛ طوری که با کاهش ذخایر خونی مواجه هستیم. گاهی نیز بیمار دچار علایم بیماری است، اما ممکن است به دلیل ترس از ابتلا به کرونا به بیمارستان مراجعه نکند، اما در مراحل پیشرفتهتر بیماری مجبور خواهد شد که در مراکز درمانی بستری شود. قاعده علمی اینطور است که در اغلب بیماریها، هرچقدر بیمار زودتر به مراکز درمانی مراجعه کند و تشخیص بیماری سریعتر باشد، مدیریت درمان بهتری اتفاق خواهد افتاد. این نکات بسیار مهم باید از طریق رسانهها به مردم، اطلاع داده شود.»
این آنکولوژیست هشدار می دهد: «فرض کنید در حوزه آنکولوژی، اینکه بیمار با تاخیر چند ماهه به پزشک مراجعه کند، شرایط درمان بیمار بسیار پیچیدهتر خواهد شد. اصلا نباید اینطور فکر کنیم که چون تعداد آمار بیماران مراجعه کننده در دوران کرونا کمتر شده، پس آمار بیماریها در جامعه نیز کمتر شده است. اول اینکه مطبها و بیمارستانهای دولتی و خصوصی باید شرایط ایمنی محیط را ارتقا دهند تا بیمار با خیال راحتتری به مراکز درمانی مراجعه کند. در وهله دوم نیز باید این آموزش را به بیماران ارائه داد که ممکن است همه ما مثلا دوسال با بیماری کرونا درگیر باشیم. بنابراین نمیتوان خیلی از درمانها را به تاخیر انداخت. مثلا میتوان یک عمل زیبایی را دیرتر انجام داد، اما بیماری که خونریزی گوارشی دارد، نمیتوان درمان او را به تاخیر انداخت. بیماری کرونا نشان داد که افزایش دما نیز در کاهش آمار مبتلایان به ویروس کووید 19 تاثیری ندارد. بنابراین نباید مردم، درمانهای ضروری را به تاخیر بیندازند. فرض کنید که وقتی یک توده در بافت سینه بیمار باشد و نیاز به ماموگرافی اورژانسی و نمونهبرداری داریم، این فرآیند درمانی را نباید هرگز به دلیل شرایط کرونا به تاخیر انداخت. اینها اطلاعات حیاتی است که از رسانهها انتظار داریم آنها را به مردم آموزش دهند.»
در شرایطی که به نظر میرسد تبعات منفی بیماری کرونا بر اقتصاد سلامت کشور به این زودیها خنثی نشود، حمایت مضاعف از مراکز درمانی، پزشکان و مطبها میتواند موجب بقای بخش خصوصی و ارتقای سطح کیفی ارائه خدمات به بیماران در شرایط بحرانی کرونا باشد.