روزنامه سپید | اخبار 8 | 12 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d924
افزایش هورمون‌های مردانه در زنان از جمله مشکلات هورمونی است، که وضعیت سلامت عومی زنان را دست‌خوش تغییراتی می‌کند. شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه توضیح می‌دهد.
چه عواملی سبب افزایش هورمون‌های مردانه در زنان می‌شود؟
دریک سیکل طبیعی عادت ماهیانه، هورمون‌های استروژن و پروژسترون تحت تاثیر یک نظم خاصی ترشح شده و تخمک‌گذاری صورت می‌گیرد که منجر به تغییرات هورمونی طبیعی در بدن زنان می‌شود. چنانچه روند طبیعی تخمدان به واسطه علل متفاوت به‌هم بخورد، هورمون‌ها به‌درستی ترشح نشده و فرد را دچار شکل می‌کند. یکی از این عوامل تخمدان پلی‌کیستیک یا اختلالات در تخمک‌گذاری است. افرادی که به این مشکل دچار می‌شوند، اغلب افرادی چاق هستند که سیکل قاعدگی منظم نداشته و تخمک‌گذاری نیز ندارند. بنابراین در اثراختلالات هورمونی، افزایش هورمون‌های مردانه در زنان شیوع پیدا می‌کند.
رشد موهای زائد نیز به دلیل افزایش هورمون‌ها است؟
دلیل رشد موهای زائد در خانم‌ها معمولا اختلال هورمونی است که سبب افزایش هورمون مردانه در زنان می‌شود. ممکن است اشکال از تخمدان یا از غدد فوق کلیوی باشد. به این نکته هم باید توجه کرد که با توجه به وضعیت هورمونی برخی از زنان در دوران بارداری و تحت تاثیر هورمون‌های مربوط به آن دچار افزایش موهای زائد می‌شوند. در دوران یائسگی نیز چون هورمون زنانه کاهش می‌یابد، ممکن است فرد دچار افزایش موهای زائد شود. به هر حال هر اشکالی در سیستم هورمونی و برهم خوردن تعادل آن که سبب افزایش میزان هورمون‌های مردانه شود، عامل بروز موهای زائد است.
نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک معمولا در زنانی بروز می‌کند که چاق هستند، در تخمدان تخمک‌گذاری ندارند، در سونوگرافی تخمدان‌های بزرگ و صدفی‌شکل دارند و تخمک‌های متعددی در سطح تخمدان آنها دیده می‌شود. این تخمک‌ها آزاد نمی‌شوند و سیکل ماهانه در این زنان مرتب نیست. گاهی 2 ماه یک‌بار یا 3 ماه یک‌بار عادت می‌شوند و معمولا موهای زائد در تمام بدن یا صورت آنها وجود دارد. تعداد فولیکول‌های مو در هر فرد ثابت است و از بین نمی‌رود ولی مو وقتی به صورت ضخیم و با رشد زیاد پدیدار می‌شود، غیرطبیعی است. به ویژه اگر در صورت خانمی نمایان شود. اگر خانمی دچار این نوع موها است و اختلال قاعدگی دارد، لازم است ابتدا به پزشک زنان مراجعه کند تا تشخیص داده شود. معاینه و سونوگرافی و آزمایش هورمونی لازم است. اگر افزایش وزن دارد باید رژیم غذایی بگیرد و وزن خود را پایین بیاورد و هر بیماری زمینه‌ای که مربوط به تخمدان یا غدد فوق کلیوی است، باید تشخیص
داده شود و تحت درمان قرار گیرد. درمان در این زنان طولانی است. به دنبال درمان سطح هورمون مردانه کاهش می‌یابد و سرعت رشد موهای زائد کم می‌شود و از حالت ضخیم بودن بیرون آمده، نازک‌تر شده و رشد آنها کم می‌شود. بعد از 6 ماه آز آغاز درمان هورمونی باید موهای زائد لیزر یا سوزانده شوند تا فرد احساس ناراحتی نکند.
درمان موهای زائد بدون توقف عوامل ایجادکننده اثر دارد؟
برخی زنان بدون اینکه علت اولیه را درمان کنند، مبادرت به انجام لیزر می‌کنند. اگر علت اولیه درمان نشود، ممکن است، مجددا رشد موها آغاز شود. لازم است با مراجعه به پزشک زنان، معاینه و سونوگرافی برای بررسی کیست تخمدان مشکل و دلیل بروز موهای زائد مشخص شود. گاهی مشکل تخمدان پلی‌کیستیک نیست، اما ممکن است در تخمدان کیست‌های بزرگی ایجاد شود که تولیدکننده هورمون مردانه هستند و این نوع کیست‌ها باید تحت عمل جراحی قرار گیرند. اما فردی که تخمدان پلی‌کیستیک دارد نیازی به جراحی ندارد و با درمان‌های هورمونی مشکل برطرف می‌شود. غیراز اختلال پلی‌کیستیک، اختلالات غدد آدرنال نیز می‌تواند به افزایش هورمون‌های مردانه در زنان کمک کند. اگر منشا تولید هورمون مردانه و ایجاد موی زائد مشکل غدد فوق کلیوی باشد، باید توسط متخصصان غدد تشخیص داده و درمان شود. استرس فاکتور بسیار مهمی در تضعیف غدد فوق کلیوی است. کم‌خوابی یا بی‌خوابی و تغذیه نامناسب نیز می‌تواند غدد آدرنال را دچار اختلال کند. به همین دلیل هورمون‌های مولد انرژی در بدن تولید نمی‌شود.
آیا تغییر صدا در زنان می‌تواند ناشی از افزایش هورمون‌های زنانه باشد؟
بله. در برخی موارد افزایش هورمون‌های مردانه درحدی که صدای بیمار تغییر کرده و صوت صدا اندکی بم می‌شود، رخ می‌دهد این اختلال حتی در برخی موارد تغییراتی را در قسمت دستگاه تناسلی زنان ایجاد می‌کند. تغییر فرم بدن و عضلانی شدن آن هم از عوارض افزایش هورمون‌های مردانه در زنان است.
آیا بروز توده‌ها در تخمدان می‌تواند، سبب ایجاد هورمون مردانه شود؟
یکی از انواع تومورهای تخمدان وجود دارد که ممکن است با تغییرات هورمونی و افزایش هورمون مردانه در خون همراه باشد، این تومور منجر به بروز سلول‌های شبیه بیضه در تخمدان می‌شود، که یکی از بدخیمی‌های تخمدان است که با افزایش هورمون مردانه در بدن زنان همراه است. درمان این نوع تومور جراحی است.
تغذیه و مصرف مرغ‌های هورمونی می‌تواند به افزایش هورمون‌های مردانه در زنان کمک کند؟
در گذشته این مسئله مطرح بود که به مرغ‌ها برای رشد بیشتر هورمون داده می‌شد، به‌خصوص هورمون‌های آنابولیک مثل آندروژن که در بدنسازی هم استفاده می‌شود. این موضوع باعث شد، تعادل هورمونی در بدن خانم‌ها به هم بخورد، اما درحال حاضر با نظارت وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی دیگر از این هورمون‌ها استفاده نمی‌شود، بنابراین نگرانی از این لحاظ وجود ندارد.
