روزنامه سپید | اخبار 12 | 01 اردیبهشت 1400 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d81510
کمبود نیرو موجب افزایش چندبرابری فشار کاری در مراکز درمان کرونا شده است
امین جلالوند
موج چهارم کرونا در حالی زبانه می‌کشد که بسیاری از مراکز درمانی از کمبود نیرو در رنج هستند. با توجه به افزایش مبتلایان به کووید 19، ظرفیت اغلب مراکز درمان کرونا تکمیل شده است. در همین چند هفته اخیر نیز فشار کاری کادر درمان چند برابر شده و موج فرسودگی کادر درمان تشدید شده است.
محمد میرزابیگی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری کشور هم ابراز نگرانی می‌کند که این موج تازه کرونا موجب افزایش فرسودگی جامعه پرستاری خواهد شد و سلامت کادر درمان را به خطر خواهد انداخت.
او تصریح می‌کند: «140 هزار پرستار در کشور مشغول خدمت به بیماران مبتلا به کرونا هستند. این جمعیت بزرگ بیش از 14 ماه است که شبانه روز برای نجات جان بیماران زحمت می‌کشند و از جانشان مایه گذاشته‌اند. اغلب دو هفته کامل از خانواده منفک می‌شوند. بیش از 80 هزار نفر از آنها به کرونا مبتلا شدند و 110 نفر آنها نیز در این راه شهید شدند و جانشان را فدا کردند. در 14 ماه گذشته، بالغ بر هشت هزار پرستار نیز به دلایل مختلفی اعم از بستری، قرنطینه و مسائل مربوط به آن از خدمت منفک شده‌اند.»
همچنین محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار هم نسبت به در خطر افتادن جان پرستاران در موج چهارم کرونا ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید: «مرگ پرستاران به دلیل ابتلا به کرونا در بیشتر نقاط جهان به صفر رسیده است، اما در ایران همچنان قربانی می‌گیرد. در مورد فوت پرستاران به دلیل ابتلا به کرونا هیچ عذری از سوی هیچ مقا‌می پذیرفته نیست. تمام کسانی که در تزریق واکسن به آنها کوتاهی کرده‌اند، باید پاسخگوی تعلل خود باشند. حتی پس از عید نیز سه پرستار به دلیل ابتلا به کرونا جان خود را از دست دادند. حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار پرستار در کشور وجود دارد که تعداد زیادی از آنها به کرونا مبتلا شده‌اند. اگر حداقل در این مدت کوتاه که واکسن وارد کشور شده است، واکسیناسیون پرستاران صورت می‌گرفت، امروز در موج جدید کرونا، نگرانی گسترده‌ای از به خطر افتادن جان آنها نداشتیم.»
او تاکید می‌کند: «حداقل آن میزان از کادر درمان که پادتن کرونا را در بدن‌شان ندارند باید واکسن دریافت کنند تا ایمنی لازم را داشته باشند. امروز حتی چند کشور در حال تکمیل واکسیناسیون سراسری هستند، اما ایران واکسیناسیون کادر درمان خود را هم تکمیل نکرده است.»
تبعات کمبود کادر درمان در بحبوحه موج چهارم کرونا
یکی از عمده پاشنه آشیل‌های مهار موج چهار کرونا، کمبود کادر درمان است. کارشناسان تاکید دارند که این کمبود نیرو علاوه بر افزایش فرسودگی کادر درمان، موجب افت کیفیت ارائه خدمات نیز خواهد شد.
صادق سهرابی، متخصص بیماری‌های داخلی هم در گفتگو با سپید با توجه به تاثیر کمبود نیرو بر سخت‌تر شدن شرایط کاری کادر درمان، تاکید می‌کند: «در هیچ برهه زمانی، کادر درمانی در ایران با چنین بحران بزرگی مواجه نبوده‌اند. کرونا موجب شده است که کادر درمان در شیفت‌های طولانی به ارائه خدمت بپردازد. در چنین شرایطی اگر حداقل تعداد نیروهای درمانی با تعداد مراجعان تناسب داشت، در آن صورت کادر درمان در یک بازه زمانی طولانی‌تری به مرحله خستگی و فرسودگی می‌رسید، اما با توجه به کمبود شدید نیروی انسانی در مراکز درمان کرونا، بسیاری از اعضای کادر درمان به مرز استهلاک کاری رسیده‌اند.»
او یادآور می‌شود: «معتقدم حتی اگر کادر درمان به کرونا هم مبتلا نشود، نیاز حیاتی به مرخصی مستمر دارد تا توان از دست رفته‌اش احیا شود. حالا اسم این مرخصی می‌تواند مرخصی استعلاجی یا هر نوع مرخصی دیگری باشد. اعطای مرخصی نوبتی به کادر درمان در این شرایط پرخطر، نوعی کار پیشگیرانه است که مانع از تشدید فرسودگی کادر درمان خواهد شد. با اضافه کار اجباری و شیفت‌های طولانی، سلامت کادر درمان را به خطر می‌اندازیم.»
همچنین سمیه عقیلی، پرستار فعال در حوزه درمان کرونا هم در گفتگو با سپید به تبعات کمبود پرستار در مراکز درمان کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «فشار کاری در بین پرستاران، بسیار بالاست. همین فشار کار بالا باعث شده است که برخی پرستاران تمایلی برای رفتن به مرخصی نداشته باشند، چون می‌دانند که مرخصی رفتن باعث افزایش فشار کاری همکاران و دوستانشان خواهد شد. انگار مرخصی رفتن به نوعی عذاب وجدان بدل شده است، در حالی که قاعدتا باید آنقدر نیروی پرستاری به اندازه کافی در مراکز درمان کرونا وجود داشته باشد که پرستار با فراغ خاطر و بدون فشار روانی به مرخصی برود تا انرژی از دست رفته‌اش را احیا کند. متاسفانه چنین شرایطی در بسیاری از مراکز درمان کرونا در ایران وجود ندارد. الان شرایط طوری است که اغلب مرخصی‌ها به شکل استعلاجی و از روی ناچاری است، یعنی کادر درمان به دلیل ابتلا به بیماری مجبور می‌شود که همکارانش را تنها بگذارد و به قرنطینه برود.»
او خاطرنشان می‌کند: «البته در برخی مراکز درمانی نیز با هرگونه مرخصی دادن به پرستاران مخالفت می‌کنند و در این مراکز، شاهد اضافه کاری‌های اجباری هستیم. در برخی مراکز درمان کرونا فقط به شرطی به پرستاران مرخصی می‌دهند که درمانگر به کرونا مبتلا شده باشد. به نظرم این رویه چندان عادلانه نیست. واقعا هر شیفت کار در مراکز درمان کرونا معادل چند شیفت کار در سایر مراکز درمانی است. ما با فشار کاری بالایی در این مراکز مواجه هستیم. حتی گاهی مرخصی استعلاجی برخی از همکاران نیز تمدید نمی‌شود. بسیاری از پرستاران مبتلا شده به کرونا بعد از دوران نقاهت نیز عوارض بیماری مثل ضعف و بی‌حالی در آنها وجود دارد. با این وجود مجبورند به محل کار بازگردند و گاهی مرخصی استعلاجی آنها تمدید نمی‌شود. البته این شرایط در همه مراکز درمانی اتفاق نمی‌افتد، اما متاسفانه در برخی مراکز شاهد چنین رفتارهایی هستیم.»
همچنین محمدحسین شیرزادی، متخصص داخلی هم در گفتگو با سپید به افزایش فشار کاری کادر درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «کادر درمان با تمام توان خود به میدان خدمت آمده و بی‌وقفه در حال فعالیت است. هرچقدر این شرایط تداوم داشته باشد و خستگی کادر درمان ادامه پیدا کند، میزان فرسودگی این نیروهای انسانی نیز بیشتر می‌شود.»
او با اشاره به اثرات جبران ناپذیر کمبود کادر درمان، تاکید می‌کند: «برخلاف تمام وعده‌هایی که داده شد، همچنان کمبود نیروی انسانی در مراکز درمانی بیداد می‌کند. برخی از فعالان کادر درمان همچنان بجای چند نیرو فعالیت می‌کنند. با افزایش موارد بستری بیماران، شیفت‌های کاری جامعه پزشکی هم سخت‌تر و طولانی‌تر شده است. اگر نیروی تازه نفس جذب می‌شد، بخشی از فشار کاری کادر درمان هم کمتر می‌شد، اما این اتفاق نیفتاد. کمبود نیروی انسانی در مراکز درمانی، خستگی و فرسودگی آنها را شدت بخشیده است.»
افزایش چشمگیر فشار کاری دربخش‌خصوصی
افزایش فشار کاری کادر درمان در موج چهارم کرونا فقط متوجه بخش دولتی نیست، بلکه نیروهای فعال در سایر حوزه‌های تشخیصی و درمانی در بخش خصوصی نیز با افزایش چند برابری فشار کاری، مواجه هستند.
داریوش طاهرخانی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی پزشکان ایران هم در گفتگو با سپید می‌گوید: «هرچند که هم‌اکنون عمده بیماران مبتلا به کرونا در بخش دولتی بستری هستند، اما باید به این نکته توجه داشت که 80 درصد خدمات درمان سرپایی در کشور در بخش خصوصی انجام می‌شود. عمده افرادی که درگیر کرونا هستند، ولی نیاز به بستری پیدا نکرده‌اند، به بخش سرپایی مراجعه می‌کنند. بنابراین عمده کادر درمانی در بخش غیردولتی در مواجهه مستقیم با بیماری کرونا قرار دارند. اگر به آمار پزشکان و پرستاران مبتلا به کرونا که جانشان را از دست داده‌اند نگاه کنید، می‌بینید که در بسیاری از استان‌ها پزشکان بخش خصوصی در خط مقدم مقابله با کرونا قرار داشته‌اند. حتی مثلا در استان البرز، اولین شهید مدافع سلامت از جمله پزشکان فعال در بخش خصوصی بود.»
عضو سابق شورای عالی نظام پزشکی کشور یادآور می‌شود: «بسیاری از فعالان جامعه پزشکی، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، جانشان را کف دستشان گذاشته‌اند و به بیماران مبتلا به کرونا خدمت می‌کنند. کادر درمان در همه بحران‌ها در کنار مردم بوده‌اند و حتی در زمانی که بسیاری از مشاغل و دستگاه‌های دولتی تعطیل بودند، کادر درمان در بخش دولتی و غیردولتی با حداکثر ظرفیت و توان خود به بیماران مبتلا به کرونا خدمت می‌کردند. کرونا ثابت کرد که جامعه پزشکی به دنبال منافع شخصی خود نیست و در مسیر ایثار و فداکاری، حجت را تمام کرد. حتی بسیاری از فعالان بخش خصوصی که الزا‌می به ارائه خدمات درمانی نداشتند، مطب خود را در دوران بحران کرونا تعطیل نکردند و در کنار مردم ماندند.»
همچنین پیام طبرسی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم با بیان اینکه واکسیناسیون کادر درمان در بخش خصوصی باید در اولویت قرار بگیرد، تصریح می‌کند: «در شرایط بحرانی فعلی باید واکسیناسیون کادر درمان تسریع شود. در عین حال برای واکسیناسیون کادر درمان، نباید بین پرسنل بخش‌های کرونا و بخش‌های غیر کرونا تفاوتی قائل بود. پزشکان بخش خصوصی که بیماران مبتلا به کرونا را به صورت سرپایی ویزیت می‌کنند نیز کار بسیار با ارزشی انجام می‌دهند. اگر آنها نتوانند این کار را انجام دهند، این بیماران به سمت بیمارستان‌ها سرازیر خواهند شد. بنابراین همه کادر درمان باید واکسینه شوند تا با قدرت بیشتری در این دو ماه که درگیر موج جدید خواهیم بود، وظایف خود را انجام دهند.»
او به شرایط بحرانی کادر درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه از اول فروردین شاهد هجوم بیماران به اورژانس بیمارستان‌ها بودیم. موج تازه کرونا حدود دو ماه طول خواهد کشید، زیرا تجربه نشان داده است زمانی که یک موج شروع می‌شود، دو ماه طول می‌کشد. حداقل تا دو ماه آینده آی‌سی‌یوها و بیمارستان‌ها پرخواهد بود. متاسفانه مرگ و میرها افزایش خواهد یافت. می‌توان پیش‌بینی کرد که شاهد افزایش میزان مرگ و میرها خواهیم بود.»
درخواست پرستاران برای رفع سریع کمبود نیروی انسانی
از ابتدای پاند‌می کرونا تاکنون، پرستاران در خط مقدم نبرد با این بیماری مهلک بوده‌اند و در این مسیر، بسیاری از آنها به کرونا مبتلا شده‌اند. حتی گروهی از آنها نیز به دلیل ابتلا به کرونا، جان باخته‌اند. در شرایطی که از ابتدای بحران کرونا هشدار داده شد که تعداد نیروهای پرستاری به شدت ناکافی است، اما همچنان اقدام جدی برای جبران کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمان کرونا اندیشیده نشده است.
در بسیاری از مراکز درمان کرونا، هر پرستار همزمان بجای چند نیرو کار می‌کند. کمبود پرستار در سایر مراکز درمانی نیز کاملا مشهود است. با توجه به اینکه مشخص نیست بحران کرونا تا چه زمانی ادامه دارد، نمایندگان جامعه پرستاری هشدار می‌دهند که در صورت تداوم مشکل کمبود پرستار باید منتظر تشدید فرسودگی در کادر پرستاری باشیم.
اگرچه برای جذب پرستاران جدید نیز وعده‌های متعددی داده شده است، اما نمایندگان جامعه پرستاری می‌گویند همچنان جذب نیروهای جدید پرستاری در پیچ‌وخم بروکراسی‌های اداری گرفتار شده است. فعالان جامعه پرستاری هشدار می‌دهند که تداوم این وضعیت در نهایت به افت کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی نیز منجر خواهد شد. جایگزین نشدن نیروهای جدید پرستاری می‌تواند سطح کیفی ارائه خدمات مراقبتی به بیماران مبتلا به کرونا را کاهش دهد و حتی موجب افزایش آمار مرگ و میر این گروه از بیماران شود.
