روزنامه سپید | اخبار 16 | 24 اسفند 1399 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d80605
علی ابراهیمی
«تاکنون یک‌میلیون و ۲۶۰ هزار واکسن کرونا از انواع مختلف وارد کشور شده و همانطور که قول داده بودیم بیش از یک‌میلیون نفر از کادر درمان و گروه‌های آسیب‌پذیر قبل از عید واکسن کرونا دریافت خواهند کرد»؛ این آخرین اظهارنظر علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص روند واکسیناسیون کووید 19 در کشور است که حتی می‌توان آن را یک وعده قلمداد کرد.
البته پیش از این نیز وعده‌هایی از این دست از سوی مقامات وزارت بهداشت داده شده بود و حال به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال زمان زیادی برای تحقق آنها باقی نمانده باشد، اما اگر این وعده‌ها محقق شود می‌توان هفته پیش رو را «هفته طلایی واکسیناسیون کرونا در کشور» نامید.
به گزارش سپید، بر اساس سند ملی واکسیناسیون کووید 19 در کشور که ۲۰ دی‌ماه سال جاری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا به تصویب رسید، واکسیناسیون شهروندان در چهار فاز و بر اساس اولویت انجام خواهد شد.
طبق این سند واکسیناسیون کووید ۱۹ در ایران رایگان خواهد بود و واکسیناسیون از طریق شبکه بهداشت و درمان انجام خواهد شد؛ ازاین‌رو جهت انجام واکسیناسیون هیچ‌گونه اجباری وجود نخواهد داشت و از هیچ کس تعهد گرفته نخواهد شد؛ بنابراین همه شهروندان می‌توانند داوطلب تزریق واکسن باشند و اجباری در کار نخواهد بود.
در فاز نخست واکسیناسیون عمومی کرونا که از ۲۱ بهمن امسال آغاز شده کارکنان بهداشت و درمان، سالمندان، معلولان و جانبازان در حال دریافت واکسن هستند. در فاز دوم نیز که از بهار سال ۱۴۰۰ آغاز خواهد شد افراد بالای ۶۵ سال و شهروندانی که به دلیل شغلشان بیشتر با مردم در تماس‌اند و همچنین افراد دارای بیماری زمینه‌ای واکسن را دریافت خواهند کرد.
مطابق برنامه اولویت‌بندی واکسیناسیون قرار است فاز اول و دوم تا تیرماه سال آینده انجام شود و حدود ۱۷ میلیون نفر واکسن را دریافت کنند که برای این منظور نیاز به تزریق ۳۴ میلیون دوز واکسن کرونا خواهد بود.
همچنین برخی مقامات وعده داده‌اند که پایان واکسیناسیون کووید 19 در ایران اسفندماه ۱۴۰۰ خواهد بود و با این حساب باید در یک سال آینده ۶۰ میلیون ایرانی واکسینه شوند که این رقم چیزی در حدود ۱۰ میلیون دوز واکسن در ماه خواهد بود.
به گفته مسئولان وزارت بهداشت بر اساس پیش‌بینی‌ها تا پایان سال ۹۹ گروه نخست آسیب‌پذیر در فاز یک که حدود یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر هستند، واکسینه خواهند شد و در بین این افراد نیز اولویت با زیرگروه‌هایی خواهد بود که بیشترین خطر را در مواجهه با بیماری داشته باشند.
طبق برنامه این وزارتخانه اولین گروهی که واکسینه را دریافت کردند پرسنل بخش کرونا و پرسنل ICU بودند زیرا این گروه به‌صورت مستقیم با افراد مبتلا به کووید ۱۹ سروکار داشتند. همچنین بعدازاین گروه تمامی افراد ساکن در مراکز نگهداری سالمندان، معلولین و جانبازان مورد تزریق قرار خواهند گرفت.
اما آنچه این روزها بیشتر در کانون توجه قرار دارد امکان و احتمال تحقق وعده وزارت بهداشت برای واکسینه کردن بیش از یک‌میلیون نفر از کادر درمان و گروه‌های آسیب‌پذیر قبل از عید است. وعده‌ای که بسیاری از مقامات وزارت بهداشت از هفته‌ها قبل قول آن را داده‌اند.
واکسینه کردن یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر تا پایان سال
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت یکی از این مقامات است که روز یکشنبه سوم اسفندماه در حاشیه اختتامیه رویداد ایده نگاری بحران کرونا و مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ گفت: «تا پایان سال گروه نخست آسیب‌پذیر که حدود یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر هستند واکسینه خواهند شد.»
وی افزود: «بخش قابل توجه از گروه دوم هم ممکن است تا پیش از انتخابات ریاستجمهوری و شوراهای سال آینده واکسینه شوند؛ ولی اکثر کشورهای دنیا تا آخر سال میلادی موفق به واکسیناسیون کامل نخواهند شد.» حریرچی یادآور شد: «به‌طور حتم تا انتخابات نمی‌توانیم واکسیناسیون صددرصدی را متصور باشیم.»
به واکسن موردنیاز دسترسی داریم
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو هم از دیگر مسئولان وزارت بهداشت است که از ابتدای واکسیناسیون اتفاقات این اقدام ملی را لحظه‌به‌لحظه مخابره می‌کند.
وی در تازه‌ترین اظهارات خود با اشاره به آخرین اخبار از واردات واکسن کرونا به کشور گفت: «تا به الآن ۳۲۰ هزار دوز واکسن اسپوتنیک روسیه وارد کشور شده و ورود ۲۵۰ هزار دوز واکسن اهدایی سینوفارم را هم به کشور داشتیم. همچنین بخشی از سفارش ایران از شرکت هندی نیز به دست ما رسیده ست.»
وی افزود: «تا قبل از عید حداقل یک یا دو محموله واکسن اسپوتنیک دیگر هم به کشور وارد خواهد شد و علاوه بر این طبق برنامه حداقل یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن استرازنیکا از طریق کوواکس هم تا روزهای پایانی سال یا روزهای آغازین سال آینده به کشور خواهد رسید.»
جهانپور اضافه کرد: «طبق برنامه‌ای که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده حداقل ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار دوز واکسن هم به‌علاوه مابقی محموله‌هایی که برنامه‌ریزی کردیم در روزهای آینده به کشور خواهد رسید و با این حساب به میزان واکسن موردنیاز برای گروه نخست آسیب‌پذیر دسترسی خواهیم داشت.»
بیش از یک‌میلیون نفر قبل از عید واکسن می‌زنند
علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا هم روز گذشته و بعد از شصت و یکمین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص تلاشها برای تحقق وعده مسئولان وزارت بهداشت سخن به میان آورد و گفت: «خوشبختانه تاکنون یک‌میلیون و ۲۶۰ هزار واکسن کرونا از انواع مختلف وارد کشور شده و همانطور که قول داده بودیم بیش از یک‌میلیون نفر از کادر درمان و گروه‌های آسیب‌پذیر قبل از عید واکسن کرونا می‌زنند.»
وی افزود: «تا به الآن ۴۱۰ هزار دوز واکسن اسپوتنیک روسی به دستمان رسیده است. همچنین ۲۵۰ هزار واکسن سینوفارم چین و ۱۲۵ هزار دوز واکسن شرکت بهارات هندوستان وارد کشور شده و ۳۷۵ هزار دوز دیگر از این واکسن نیز دوشنبه می‌رسد و درمجموع ۵۰۰ هزار دوز واکسن هندی خواهیم داشت. علاوه بر این ۱۰۰ هزار واکسن کوبایی نیز وارد کشور شده و در کل حدود یک‌میلیون و ۲۶۰ هزار واکسن داریم.»
معاون وزیر بهداشت تصریح کرد: «در هفته جاری برنامه گستردهای برای واکسیناسیون کادر درمان و گروه‌های آسیب‌پذیر انجام می‌دهیم و همانطور که قول داده بودیم، واکسن کرونا را به بیش از یک‌میلیون نفر تا پایان سال تزریق میکنیم.»
با دقت در اظهارات سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا می‌توان نتیجه گرفت که این میزان واکسن تنها برای تزریق مرحله اول کافی است چراکه تمامی واکسن‌های در دسترس باید در دو دوز تزریق شوند؛ بنابراین وزارت بهداشت باید به 2.5 میلیون واکسن دسترسی باشد تا ادعا کند که توانسته تا عید بیش از یک‌میلیون نفر را واکسینه کند.
بنابراین اگر وزارت بهداشت بتواند در این مرحله هم به وعده خود آن هم به‌صورت نیمه‌تمام عمل کند در ادامه طرح با موانع بزرگ‌تری مواجه خواهد شد؛ زیرا ممکن است امکان دستیابی به عدد و رقم‌های موردنیاز برای واکسیناسیون سراسری وجود نداشته باشد و از طرف دیگر ظرفیت تزریق واکسن در کشور هم به میزان موردنیاز تهیه نشده باشد.
ازاین‌رو اگر همه فرضیات در خصوص واردات و تولید واکسن در کشور مطابق وعده‌ها پیش برود، درباره زمان موردنیاز برای واکسینه کردن ۷۰ درصد شهروندان که حدود ۶۰ میلیون نفر می‌شوند هم برآوردها بسیار متفاوت است.
در پایان گزارش می‌خواهیم یک اظهارنظر را هم با هم مرور کنیم که جای تامل دارد. ۲۵ بهمن بود که مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری و رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در گفت‌وگو با خبرگزاری برنا در خصوص فرآیند واکسیناسیون در کشور اظهار داشت: «ما در هر ماه بیش از 4 میلیون دوز نمی‌توانیم تزریق کنیم و در هر هفته توان کشور این است که به یک‌میلیون نفر واکسن تزریق شود.» وی افزود: «انتظار می‌رود اسفند ۱۴۰۰ دیگر با بحران کرونا مواجه نباشیم؛ زیرا در آن تاریخ ۶۰ درصد جامعه ایمن می‌شود.»
با دقت در این اظهارات هم می‌توان گفت که مبنای این محاسبه و برآوردها روشن نیست و پیش‌بینی خاتمه واکسیناسیون در ایران تا اسفند سال آینده حتی با فرض تامین واکسن موردنیاز هم نامحتمل به نظر می‌رسد. حال اگر ظرفیت تزریق واکسن همان چهار میلیون دوز در ماه باشد که قانعی گفته، واکسینه کردن ۶۰ میلیون نفر محتاج تزریق ۱۲۰ میلیون دوز واکسن است که سی ماه طول خواهد کشید.
افزون بر این گرچه احتمال واردات میلیون‌ها دوز واکسن کرونا به ایران در ماه‌های آینده منتفی نیست، اما با ادامه واکسینه کردن چند ده هزار نفر در هفته که اکنون انجام می‌شود زمان رسیدن به ایمنی جمعی بیشتر طول خواهد کشید.
همزمان با انتشار سخنان قانعی درباره پایان واکسیناسیون تا اسفندماه ۱۴۰۰، خبرگزاری ایسنا هم در گزارشی به بررسی چهار فاز زمانی واکسیناسیون کرونا در کشور پرداخته و نوشت: «برای واکسینه کردن ۶۰ میلیون ایرانی طی یک سال باید ماهی ۱۰ میلیون دوز واکسن در اختیار نظام سلامت قرار گیرد.»
بر پایه این گزارش برای رسیدن به مصونیت عمومی در ایران طی یک سال باید هر روز حدود ۳۳۰ هزار نفر واکسینه شوند که این تعداد بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار دوز واکسن در هفته می‌شود و بسیار فراتر از آن چیزی است که توان کشور برای تزریق واکسن اعلام شده است.
بنابراین در دو فاز نخست واکسیناسیون که شامل کارکنان بهداشت و درمان خط اول مواجهه با بیماری کرونا، افراد بالای ۶۵ سال و شهروندان با حداقل یک بیماری زمینه‌ای می‌شود حدود ۱۷ میلیون نفر باید واکسینه شوند که واکسینه کردن این جمعیت نیاز به تزریق ۳۴ میلیون دوز واکسن کرونا و نزدیک به هفت میلیون دوز در ماه دارد؛ بنابراین این تعداد نیز با ظرفیت تزریق واکسن مطابق برآوردها تناسبی ندارد و در صورت تحقق هم واکسیناسیون ۶۰ میلیون نفر را زودتر از ۱۷ ماه دیگر ممکن نمی‌کند.
ازاین‌رو در یک جمع‌بندی می‌توان گفت که فرآیند کند واکسیناسیون در ایران باید در روزها و ماه‌های آتی شتاب بیشتری به خود بگیرد چراکه با این روند نمی‌توان وعده پایان واکسیناسیون تا اسفند سال 1400 را داد.
