روزنامه سپید | اخبار 12 | 24 آذر 1399 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d76387
قرار است علاوه بر جذب نیرو، حق سنوات کادر بهداشت و درمان
در سال آینده نیز ۲۵درصد افزایش یابد
امین جلالوند
بسیاری از مراکز درمانی با کمبود شدید نیروی انسانی مواجه هستند. برخی منابع آماری می‌گویند گاهی مسئولیت 10 بیمار مبتلا به کرونا را به یک پرستار می‌سپارند. همین کمبود نیروی انسانی موجب افزایش فرسودگی کادر درمان شده است. کارشناسان نظام سلامت می‌گویند اگر قرار باشد در ماه‌های آینده شاهد جذب نیروهای تازه نفس در مراکز درمانی نباشیم، در آن صورت سیستم درمانی کشور، فلج خواهد شد.
سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است که برای حل این مشکلات، جذب نیروی انسانی در سال جاری و سال آینده مورد تصویب قرار گرفته است. این سازمان اعلام کرده است که علاوه بر ترمیم حقوق و مزایای کادر بهداشت و درمان، برای امسال و سال آینده نیز ۵۳ هزار نفر کارکنان غیر هیات علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور استخدام می‌شود. به گفته این سازمان، این اقدام براساس برنامه حمایت از کادر درمان انجام می‌شود و اقدامات ویژه‌ای نیز برای تامین اعتبار این طرح در قالب لایحه بودجه سال آینده، پیش‌بینی شده است.
این سازمان اعلام کرده است امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا و ضرورت توجه به کادر بهداشتی و درمانی، مقرر شد با استفاده از ظرفیت‌های قانونی و حقوقی مندرج در آئین‌نامه اداری و استخدامی کارکنان دانشگاه‌های علوم پزشکی نسبت به ترمیم حقوق و مزایا و جبران تلاش‌ها و خدمات کادر بهداشت و درمان در چارچوب قوانین و مقررات موجود اقدام شود.
بنابراین طبق قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق و مزایای کارکنان ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. همچنین فوق‌العاده ویژه کارکنان غیرهیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی نیز ۵۰ درصد بیشتر می‌شود. براساس این گزارش، سال آینده حق سنوات کادر بهداشت درمان ۲۵ درصد و حق جذب اعضای هیات علمی نیز ۲۰ درصد افزایش خواهد یافت.
علاوه بر این با توجه به برنامه استخدام ۵۳ هزار نفر کارکنان غیر هیات علمی برای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بخش دیگری از افزایش اعتبارات دانشگاه‌ها به این موضوع ارتباط دارد. مقایسه برنامه مالی یک‌ساله بخش سلامت در سال ۱۴۰۰ نسبت به بودجه امسال، نشان می‌دهد دولت در بخش اعتبارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رشد ۱۳۸ درصدی را در بودجه سال آینده نسبت به امسال پیشنهاد کرده است. بر این اساس، اعتبار این وزارتخانه از ۳۲ به ۷۷ هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت.
جذب نیروهای درمانی نباید درگیر بروکراسی شود
در شرایطی که سازمان برنامه و بودجه از جذب 53 هزار نیروی درمانی برای امسال و سال آینده خبر داده است، اما بسیاری از کارشناسان می‌گویند جذب این نیروها نباید درگیر فرآیندهای اداری وقت گیر شود.
احمدرضا درویشی، متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی نیز در گفتگو با سپید به تبعات تاخیر در جذب کادر درمان می‌پردازد و می‌گوید: «الان بحث این نیست که چه تعداد نیروی درمانی جدید به مراکز درمان کرونا اضافه می‌شود. بحث اصلی اینجاست که چه زمانی این نیروهای جدید به مراکز درمانی اضافه می‌شود. تاخیر در جذب این نیروها به فرسایش بیشتر کادر درمان منجر می‌شود. نباید جذب این نیروها آنقدر دیر و کند انجام شود که مصداق نوشداروی پس از مرگ باشد. با توجه به سرعت شیوع بحران کرونا و سرعت انتشار بیماری، مجموعه تصمیمات کارشناسی ما نیز باید خیلی سریع اجرایی شود تا بتوانیم کنترل بیماری را در دست بگیریم.»
او خاطرنشان می‌کند: «تاخیر در جذب نیروهای حرفه‌ای موجب خواهد شد که برخی مراکز درمانی به ناچار به جذب نیروهای غیرحرفه‌ای روی بیاورند تا بتوانند نیازهای درمانی را هرطور که شده مرتفع کنند و بتوانند پاسخگوی سیل مراجعان باشند. در صورت گسترش چنین رویه‌ای، کیفیت خدمات درمانی ارائه شده به بیماران مبتلا به کرونا نیز افت محسوسی خواهد داشت. یعنی تاخیر در جذب نیروهای حرفه‌ای، در نهایت به ضرر بیماران نیز تمام خواهد شد.»
همچنین سهیل سرحدی، اپیدمیولوژیست نیز در گفتگو با سپید به تبعات تاخیر در جذب کادر درمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «در همه کشورهای موفق در مهار کرونا، دو موضوع مهم را خیلی جدی گرفتند. موضوع اول، بحث تقدم بخشیدن به پیشگیری است. در صورتی که رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم و دولت، کاملا جدی‌تر گرفته شود و محدودیت‌های کرونایی نیز با قدرت بیشتری اعمال شود، در آن صورت میزان ورودی بیمارستان‌ها کاهش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی حتی با همین تعداد نیروی درمانی نیز شاید بتوان کنترل کرونا را در دست گرفت.»
او یادآور می‌شود: «اقدام دوم کشورهای موفق در حوزه کنترل کرونا که باید از آن درس بگیریم، تقویت نظام سلامت است. افزایش نیروی انسانی در مراکز درمان کرونا و افزایش حقوق و مزایا برای درمانگرانی که جان خودشان را به خطر می‌اندازند، اقدام حیاتی است که می‌تواند به کاهش چشمگیر آمار فوتی‌های کرونا منجر شود. درواقع، تقدم بخشیدن بر پیشگیری و توسعه زیرساخت‌های نرم افزاری و سخت افزاری نظام سلامت، دو اقدام کلیدی در مهار کرونا است که باید در کشور ما جدی گرفته شود. اگر قرار باشد با همین سیاست‌های فعلی جلو برویم و جذب نیروهای جدید همچنان به تاخیر بیفتد، در آن صورت زیرساخت‌های فعلی نظام سلامت نمی‌تواند پاسخگوی افزایش بیماران بستری باشد.»
از سوی دیگر، محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار هم در گفتگو با سپید به ضرورت حیاتی جذب پرستاران جدید در بحران کرونا سخن می‌گوید و یادآور می‌شود: «به دلیل اینکه بیماری کرونا، درمان دارویی و جراحی ندارد، بنابراین کادر پزشک هم کمترین مداخله را در درمان این بیماران دارد. بیشتر بحث مقابله با کرونا، بحث مراقبت از بیمار است که بیشترین بار بر عهده پرستاران است. تا قبل از کرونا هم با کمبود شدید پرستار مواجه بودیم؛ طوری که نسبت پرستار به جمعیت در ایران، نصف حداقل استانداردهای جهانی است. با بحران کرونا، نیاز به خدمات پرستاری تشدید شد.»
او یادآور می‌شود: «یک بیمار مبتلا به کرونا، نیاز به خدمات 24 ساعته مراقبت پرستاری دارد، در حالی که یک بیمار که جراحی انجام داده است، نیاز به چهار ساعت مراقبت پرستاری دارد. در کشورهای توسعه یافته برای مهار بحران کرونا، بیشترین تمرکز را روی جذب کادر پرستار قرار داده‌اند و آمار فوتی‌هایشان به شدت کاهش پیدا کرده است، اما چنین حساسیتی در کشور ما وجود ندارد و آمار مرگ‌ها بر اثر کرونا بالا می‌رود. در نظر بگیرید اگر حتی سالانه 10 هزار پرستار جدید جذب شود، فقط وضعیت موجود حفظ می‌شود که این کار را هم انجام ندادند.»
او تاکید می‌کند: «با وجود آنکه حدود 50 هزار پرستار بیکار داریم و در بحران کرونا، نیاز جدی به آنها داریم، اما برنامه‌ریزی علمی و بلندمدتی برای جذب آنها وجود ندارد. با توجه به طولانی شدن بحران کرونا، کادر پرستاری ما خسته و فرسوده شده‌اند. الان هر پرستار نیز به جای چند نیرو کار می‌کند. محصول این فشار کاری، این خواهد بود که خطای پزشکی بالا می‌رود. پرستار تا حدی توان دارد. اگر فشار به جامعه پرستاری افزایش پیدا کند و نیروهای تازه نفس جذب نشوند، آمار مرگ و میر بر اثر کرونا هم بالا می‌رود.»
ضرورت تدوین قانونی جامع برای جذب نیروهای درمانی
جذب نیروهای درمانی در ایران از قاعده منظمی برخوردار نیست. مثلا اینطور نیست که هر سال طبق یک قانون مشخص، نیروهای پرستاری به مراکز درمانی کشور اضافه شود. در اغلب موارد، نیروهای درمانی فقط زمانی در مراکز درمانی جذب می‌شوند که کمبود نیروی انسانی در آن مراکز به وضعیت بحرانی رسیده باشد.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی هم با اشاره به ضرورت تدوین قانونی جامع برای جذب نیرو، خاطرنشان می‌کند: «در حوزه سلامت هم در طبابت و هم پرستاری هیچ قانون جامعی برای نحوه جذب و بکارگیری نیرو نداریم. باید قانونی برای نحوه خدمت رسانی، نحوه جذب نیرو، تربیت نیرو، مسئولیت‌ها و نظام کنترلی و منابع مالی حوزه سلامت تعریف شود. البته در مواردی هم که جسته و گریخته قانون‌هایی داریم، اما به روال اداری سایر موضوعات با آن برخورد می‌کنیم.»
قاضی زاده هاشمی با اشاره به ضرورت فوری جذب کادر درمان در دوران کرونا، تاکید می‌کند: «پرستارانی که در بحران کرونا به فراخوان بیمارستان‌ها جواب دادند، باید در اولویت استخدام و جذب نیروی دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار گیرند.»
او یادآور می‌شود: «جامعه پرستاری یک جامعه علمی و پرتلاش است. این جامعه پر تلاش در زمان بحران کرونا به خوبی در کنار مردم بودند. تا زمانی که بحرانی پیش نیاید، شاید خدمات برخی گروه‌ها مشخص نشود. به عنوان مثال نقش پرستار قبل کرونا برای مردم و جامعه پررنگ نبود، ولی در دوران کرونا جامعه به نیاز پرستار پی برد. پرستاری و پزشکی مشاغل روزهای مبادای مردم هستند و به همین دلیل نیز مقدس هستند. برخی از پرستاران نیز برای خدمت به مردم به فیض شهادت رسیدند. آنان کسانی بودند که در مسیری مقدس جانشان را فدا کردند و امیدوارم در فرصتی بتوانیم به صورت یادمان یا تمبر، یاد این عزیزان را گرامی بداریم.»
او با اشاره به ضرورت جذب کادر درمان در دوران مقابله با کرونا، تصریح می‌کند: «به دلیل کمبود نیرو، بار کاری زیادی به دوش پرستاران افتاده است. در این بین افرادی که با وعده استخدام در بحران کرونا به میدان آمدند، باید به نحوی بکارگیری و استخدام شوند. وزارت بهداشت می‌تواند در ظرفیت‌های استخدامی 8 تا 10 هزار نفری، اولویت و سهمی برای این افراد اختصاص دهد. این تعداد در میان 430 هزار پرسنل وزارت بهداشت ناچیز است.»
محمد میرزابیگی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری هم با اشاره به تبعات کمبود پرستار در مراکز درمان کرونا، تاکید می‌کند: «در حال حاضر اولویت ما در کنترل بحران کرونا و جلوگیری از مرگ و میر، جذب پرستاران جدید است.»
او هشدار می‌دهد: «در حال حاضر با سه بحران از طرف نظام سلامت مواجه هستیم که بخصوص در این دوران بحران کرونا، مردم را تهدید می‌کند. اولین بحران، کمبود نیروی انسانی است که تاثیر مستقیم بر روند این بیماری دارد. بنابراین از دولت می‌خواهیم تا به این بحران با سرعت رسیدگی کند و نیروی تازه نفس استخدام کنند تا از مرگ و میر و تلفات بیشتر، هرچه سریع‌تر جلوگیری شود.»
میرزابیگی به آسیب‌های کمبود پرستار برای مقابله با بحران کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «در اکثر استان‌های کشور نسبت پرستار به تخت 0.4 الی 0.5 در 24 ساعت است. واضح و مبرهن است که رسیدگی لازم و کافی که باید باشد نیست و ضرر آن به طور مستقیم به مردم وارد می‌شود. دومین بحران نیز خود شیوع کرونا است که بسیار سریع، دامنگیر شد و با توجه به آماده نبودن زیرساخت‌ها به خصوص در زمینه نیروی انسانی با مشکل مواجه شدیم.»
او ادامه می‌دهد: «سومین بحران، برخی قول‌های بی‌عمل مسئولان در رابطه با پرداخت معوقه‌های پرستاران و وعده‌های داده شده است. در حال حاضر در کشورهایی مثل ایتالیا و اسپانیا که همزمان با ما با ویروس کرونا مواجه شده‌اند، عدد مرگ و میر تک رقمی است. علت این اتفاق وجود نیروی انسانی کافی است، اما در کشور ما پرستاران با وجود کرونا بسیار خسته هستند.»
در شرایطی که دولت وعده داده است بزودی مشکل کمبود نیروی انسانی در مراکز درمانی را برطرف خواهد کرد، کارشناسان نظام سلامت انتظار دارند که این اقدام حیاتی، هرچه سریع‌تر انجام شود تا کادر درمان، بیش از این دچار فرسودگی مفرط نشود.
