تصویب تعرفه خدمات دارویی در کتاب ارزش‌گذاری خدمات نسبی، مقابله با اقلام دارویی قاچاق و تقلبی و برنامه‌های پیش‌روی انجمن داروسازان بالینی در مورد تحول در خدمات‌رسانی و آموزش، روزنامه سپید را برآن داشت تا درحاشیه ششمین همایش داروسازان بالینی، گفت‌و‌گویی با خیرالله غلامی، رئیس انجمن داروسازان بالینی داشته باشد.

تصویب تعرفه خدمات دارویی در کتاب ارزش‌گذاری نسبی نقطه عطفی برای داروسازان بالینی در سال گذشته بود. آیا تمام اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌ها باید از سوی داروخانه و تحت نظارت داروساز باشد؟

      تصویب تعرفه خدمات دارویی در کتاب ارزش‌گذاری نسبی به معنی قانونی شدن خدمات دارویی بوده است. تمام اقلام دارویی و تجهیزاتی نیز باید تحت نظارت داروساز باشند. بنابراین اگر افرادی در بیمارستان‌ها به خرید و فروش این اقلام می‌پردازند، این کار درست نیست و باید بدانیم که این فعالیت جزو وظیفه داروسازان است. این در حالی است که داروسازان باید بدانند، اساس فعالیت‌هایشان بالینی است چرا که به بیمار خدمت می‌کنند، اما متاسفانه داروسازان ما می‌ترسند که وارد عرصه بیمارستان می‌شوند و به ارائه خدمت بپردازند. اگر توسعه خدمات دارویی را در بیمارستان‌ها ارتقا ندهیم، حذف شدنمان از حلقه درمان می‌تواند راحت باشد. 

در بازبینی اخیر کتاب ارزشگذاری خدمات نسبی چه تعرفه‌ای وبا چه ضریبی برای مشاوره‌ها و خدمات داروسازان بالینی تعریف شده است؟
      در صفحه آخر کتاب ارزشگذاری نسبی، تعرفه‌ای برای مشاوره داروسازی بالینی گذاشته شده است. این داروسازان حق مشاوره دارند و پزشکان می‌توانند از آن‌ها برای تجویز دارو‌ها مشاوره بگیرند. همچنین برای ساخت TPN یا ساخت غذاهای تغذیه‌ای وریدی که به بیماران داده می‌شود، تعرفه جداگانه‌ای گذاشته شده است.

نقش داروساز بالینی نسبت به داروساز عمومی چیست و چند بیمارستان هم اکنون دارای داروساز بالینی هستند؟
      بیمارستان‌هایی مثل بیمارستان شریعتی، بیمارستان امام خمینی بیمارستان سینا دارای داروساز بالینی فعال هستند که دربخش‌های مختلف ارائه خدمت می‌کنند. نقش داروسازان بالینی این است که وقتی دارو از طرف پزشک تعیین می‌شود، داروساز بالینی می‌تواند در مورد صحت و بهره وری داروی مورد نظر اظهار نظر کند. به طورمثال آیا دارو براساس فیزیولوژی بدن بیمار دارای دوز مناسبی است؟ به خاطر اینکه وقتی دارویی برای بیمار تجویز می‌شود ممکن است یک بیمار دارای وزن یا سن متفاوتی باشد. همچنین براساس بیماری‌های زمینه‌ای که بیمار دارد داروی مصرفی بیمار می‌تواند تغییر کند. این یکی از نقش‌هایی است که داروساز بالینی می‌تواند اجرا کند. درنتیجه هیچ پزشکی نمی‌تواند یک دارو را با یک دوز یکسان تجویز کند، بنابراین با شناخت و تجاربی که داروسازان بالینی دارند، می‌توانند نقش موثری در کاهش عوارض دارو‌ها و اثربخشی آن‌ها داشته باشند.

آیا این فرهنگ که پزشکان و متخصصان از داروسازان بالینی مشاوره بگیرند و کار آنهار را به نوعی دخالت در کار خود نبینند، در بیمارستان‌های کشور جا افتاده است؟
      ما به عنوان کسانی که درحلقه درمان هستیم این را می‌دانیم که حرف اول و آخر را پزشک متخصص می‌زند و ماسعی می‌کنیم در این راه نقش مشاوره‌ای داشته باشیم. البته همه پزشکان سعی دارند که بیمارشان سلامت کامل خود را با کمترین عوارض درمانی به دست بیاورند، درنتیجه باید اگر در این راه مشاوره‌ای می‌بینند، قبول کنند و البته در کشور خودمان تا به حال چنین مشکلی نداشته‌ایم و باتوجه به گزارشاتی که از بیمارستان‌های مختلف داریم پزشکان ما ‌‌نهایت همکاری را با داروسازان بالینی داشته‌اند.

آیا فرایند آموزش در دانشکده‌های داروسازی بدون یادگیری برخی مهارت‌ها، طوری هست که با عث پرورش داروساز کارآمد در کشور شود؟
      در جامعه به بسیاری از افراد گواهینامه رانندگی داده شده است، ولی همه راننده‌ها دارای مهارت کافی در رانندگی نیستند، اما به هرحال مجوز رانندگی را دارند. آموزش در دانشگاه نیز به این صورت است که ما رشته داروسازی را به دانشجویان آموزش می‌دهیم و مهارت یا موفقیت در این کار دیگر به خود شخصی که در این راه گواهینامه گرفته است بستگی دارد.

در بخش تولید دارو و متخصصان داروسازی چه جایگاهی در سطح منطقه داریم؟
      در تولید دارو بعداز ترکیه رقیبی در سطح منطقه نداریم و در این میان اگر بخواهیم داروهای بیوتکنولوژیک‌مان را با ترکیه مقایسه بکنیم ما در سطح بالاتری قرار داریم. نکته مهم اینجا است که صنعت دارویی ما به صورت بومی پیشرفت داشته است. در صورتی که بسیاری از تولیدات کشور ترکیه توسط شرکت‌های چند ملیتی ساخته می‌شود.

شما سرپرست مجموعه داروخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران و به تبع داروخانه ۱۳ آبان هستید. مشاهده شده است در بیرون از داروخانه ۱۳ آبان جلد دارو‌ها و یا خود دارو‌ها خرید و فروش می‌شود و باز دوباره در بازار سیاه وبا قیمت‌های بالا‌تر به فروش می‌رسد. آیا نظارتی بر روی این موضوع وجود دارد؟
       من به عنوان سرپرست داروخانه، مسئول اتفاقات داخل داروخانه هستم و بیرون از داروخانه این نیرو انتظامی است که باید پیگیر مسئله باشد. در مورد این موضوع نیز بار‌ها و بار‌ها با نیرو انتظامی مکاتباتی داشته‌ایم که متاسفانه هنوز در این زمینه کاری نشده است. باید قبول کنیم که دستگاه‌های نظارتی ما ضعیف هستند. درنتیجه قوانین ما باید درسطح واردات و نظارت محکم باشد. زمانی که در کشور تعداد شرکت‌های پخش و توزیع دارو محدود بود، اقلامی که تقلبی بودند تقریبا وجود نداشتند. از زمانی که ما آمدیم تعداد شرکت‌های پخش دارو را به شدت افزایش دادیم به تبع تعداد داروهای تقلبی و قاچاقمان نیز به شدت افزایش یافت. ما باید کانال‌های متعدد ورود قاچاق و توزیع آنرا بشناسیم و در نتیجه باید در نحوه سیاستگذاری و تعاملاتمان چه در وزارت بهداشت و چه در خارج از آن مراقبت‌های ویژه داشته باشیم. در کنار این مراقبت‌ها ما باید هربار حرفه‌ای گرایی و اخلاق حرفه‌ای را به داروسازان و پزشکانمان متذکر بشویم. یعنی ما باید سمینار‌ها، ابزار‌ها و روش‌های مختلفی را با هدف اینکه جلوی این عوامل را بگیریم، داشته باشیم. این کار‌ها با یک برنامه و سازمان درست شدنی نیست بلکه باید مجموعه‌ای ازقوانین، سازمان‌ها و عوامل با استفاده از شیوه‌های مختلف در این زمینه همکاری کنند.

باتوجه به اینکه با سیستم توزیع دارو در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی آشنایی دارید. نظرتان راجع به سیستم توزیع دارو در بیمارستان‌های خصوصی که معمولا با پرداخت مبلغ بیشتری، داروهای کمیاب هم قابل دسترسی هستند، چیست؟
       من این موضوع را برای همه بیمارستان‌های خصوصی قبول ندارم. ممکن است درصد کوچکی از این داروخانه‌ها مانند هرصنف دیگری تخلف بکنند وحتی داروی قاچاق نیز بفروشند. درکل اگر منکر این موضوع نیز بشویم امر درستی نیست. حتی ما اگر بگوییم این کار فقط در بخش خصوصی نیز اتفاق می‌افتد، باز فکر اشتباهی است، چراکه ممکن است در بخش دولتی نیز چنین اتفاقی بیفتد. در این بخش نیز باید قوانین کار‌شناسی وسازما ن‌های نظارتی مستحکمی داشته باشیم.
هادی عیار