از آنجا که برای بیماران پس از ترخیص از بیمارستانها، داروهای متعددی تجویز میشود امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا، داروسازان پیش از ترخیص بیماران به آنان در زمینه نحوه مصرف صحیح داروها آموزش میدهند. این در حالی است که بیش از ۹۵ درصد بیمارستانهای ما هم اینک برای ارائه خدمات مشاوره دارویی فاقد داروساز هستند. حضور داروسازان در سیستم درمانی، منطقی شدن مصرف دارو و کاهش تداخلات دارویی را به همراه دارد. به دلیل ارائه نشدن خدمات مشاوره دارویی، بیماران پس از ترخیص از بیمارستانها از نظر مصرف داروها سرگردان میشوند. از آنجا که نحوه صحیح مصرف دارو بخشی از فرآیند درمان به شمار میرود و بهبود بیمار در گرو مصرف صحیح دارو است. در جوامع پیشرفته این امر برعهده داروساز گذاشته شده و بر آن تاکید میشود. متاسفانه در کشور ما تاکنون به نقش داروسازان در سیستم درمان چندان پرداخته نشده است که انتظار میرود در طرح تحول نظام سلامت، این امر مورد تاکید مسئولان وزارت بهداشت قرار گیرد. با توجه به اهمیت این موضوع، محور همایش امسال انجمن متخصصین داروسازی بالینی به موضوع «داروساز و طرح تحول نظام سلامت» اختصاص داده شد.
طی یک پژوهش انجام شده در کشور، در زمینه بررسی نحوه صحیح مصرف داروها از سوی بیماران پس از ترخیص از بیمارستان، مشخص شد که در بیمارانی که توسط داروساز مشاوره نشدهاند، در هفته اول ترخیص از بیمارستان، حدود ۵۰ درصد و در ماه اول ترخیص حدود ۷۰ درصد بیماران به دلیل اطلاع رسانی نشدن در مورد نحوه صحیح مصرف دارو، داروهای خود را از نظر دفعات مصرفی، زمان و نحوه مصرف به اشتباه مورد استفاده قرار میدهند. این در حالی است که در افرادی که توسط داروساز قبل از ترخیص مشاوره دارویی شدهاند، میزان مصرف نادرست دارو در هفته اول ۵ درصد و در ماه اول ۱۵ درصد بوده است.
حضور داروسازان در سیستم درمان بیماران منجر به منطقی شدن مصرف دارو، کاهش تداخلات دارویی و عوارض جانبی دارویی، کاهش طول مدت درمان و زمان بستری در بیمارستانها و مراکز درمانی و در نهایت کاهش هزینههای درمانی میشود. انجمن داروسازان بالینی ایران بواسطه رسالتها و وظایفی که به عنوان یک انجمن علمی- صنفی بر عهده دارد، همواره سعی داشته تا همسو با اهداف نظام سلامت کشور و با در نظر گرفتن پتانسیلها و توانمندیهای بالقوه و بالفعل جامعه داروسازی کشور، همه ساله همایشهای تخصصی خود را برگزار کند. امسال نیز در ششمین همایش داروسازی بالینی کشور، ضمن حرکت در جهت رسالت مذکور با توجه به اولویت حاضر نظام سلامت یعنی «طرح تحول نظام سلامت»، سعی شد تا همگام با سایر حوزههای پزشکی کشور نسبت به تبیین شفاف تری از تغییراتی که در سایه این طرح در خدمات دارویی- درمانی ایجاد میشود، اقدام و نقش و جایگاه جامعه داروسازی در این طرح را به عنوان محور اصلی همایش مورد هدف گذاری قرار دهیم. ششمین همایش داروسازی بالینی ایران از سوی انجمن متخصصین داروسازی بالینی و با حمایت دانشگاههای علوم پزشکی شهید بهشتی و تهران برگزار شد که در این همایش از مجموع مقالات پذیرفته شده ۷۷ مقاله به صورت پوستر و ۸مقاله به صورت سخنرانی ارائه شد. در این همایش ۱۵ کارگاه عمومی و ۵ کارگاه تخصصی برگزار شد. همچنین تازههای دارو درمانی، شکایتهای رایج بیماران مبتلا به بیماریهای عفونی، عوارض داروهای شیمیایی و راههای کنترل آن از جمله موضوعات کارگاههایی آموزشی این همایش بود. در بخش دارو درمانی بیماریهای قلبی- عروقی، مباحثی همچون اختلالات قلب و عروقی ناشی از داروها، سکته قلبی و دارو درمانی پرفشاری خون در گروههای خاص نیز ارائه شد. از دیگر موضوعاتی که در این همایش آن پرداخته شد، دارو درمانی بیماریهای مغز و اعصاب بود که طی آن نقش مکملها، درمانهای جایگزین و داروهای ایجاد کننده آلزایمر، سکته مغزی، تشنج و نیز عوارض جنسی ناشی از داروهای اعصاب و مدیریت درمان آنها مورد بحث و تبادل نظر متخصصان قرار گرفت.
محمد سیستانی زاد