روزنامه سپید | اخبار 12 | 06 خرداد 1399 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d69753
به گزارش سپید پس از 70 روز از بسته شدن درهای اماکن مقدسه و زیارتی به روی مردم در اثر شیوع بیماری کووید19 در کشور، سر انجام روز گذشته 5 خردادماه با دستور دکتر حسن روحانی رئیس جمهور کشور، این اماکن بر خیل مشتاقان امام رئوف(ع)، خواهر مکرمه ایشان و شاهچراغ(ع)، حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و مسجد مقدس جمکران بازگشایی شدند. این اماکن مقدسه در دهه اول اسفندماه با لغو تمامی تجمعات در جهت جلوگیری از انتشار گسترده ویروس کرونا ابتدا با محدودیت‌هایی مواجه شدند. اگرچه اماکنی مانند آستان‌های مقدسه رضوی(ع)، شاهچراغ(ع) و حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) خود نیز همزمان تمهیدات و محدودیت‌هایی را برای زائران این اماکن در نظر گرفتند. آستان مقدس رضوی ابتدا از خادمان حرمی که در در شهرستان‌ها سکونت داشتند در خواست کرد تا اطلاع ثانوی از حضور در مشهد و حرم امام رضا(ع) برای خدمت به زوار خود داری کنند. محلول‌های ضدعفونی دست در سالن‌های مهمان‌سرای حرم مطهر رضوی نصب شد و در اختیار زائران قرار گرفت. مکان‌های دارای بار آلودگی بالا نظیر درب‌ها، سنگفرش‌ها، سطوح رواق‌های متبرکه، سرویس‌های بهداشتی و ... با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده در چند نوبت طی شبانه روز ضدعفونی شد. در همین زمان نیز مساجد کشور با محدودیت‌هایی مواجه شدند و تنها مساجد برخوردار از امکانات بهداشتی، قادر به فعالیت بودند. اما محدودیت در فعالیت حرم‌های مقدسه و مساجد سرانجام با اعلام بسته شدن درب‌های حرم شاهچراغ(ع) به روی زائرین در 23 اسفندماه از سوی تولیت این آستان طی نامه‌ای به وزیر بهداشت وارد مرحله جدیدی شد. پس از این اقدام، آستان‌های مقدسه رضوی(ع)، حضرت معصومه(س) و عبدالظیم حسنی(ع) نیز طی نامه مشترکی در 27 اسفندماه از تعطیلی این حرم‌ها خبر دادند. پیش از آن نمازهای جمعه در بسیاری از شهرها و استان‌های کشور با تصمیم ستاد ملی کرونا و ستاد برگزاری نماز جمعه متوقف شده بود.
حمایت رهبر معظم انقلاب
تصمیم به تعطیلی بقاع متبرکه برای پیشگیری از ابتلای زائران به ویروس کرونا و قطع زنجیره انتقال ویروس با حمایت قاطع رهبر معظم انقلاب همراه شد چنانکه ایشان در سخنرانی نوروزی خود فرمودند: «من توصیه می‌کنم مجدّداً که این دستوراتی را که مسئولین ستاد ملّی مبارزه با کرونا پخش کرده‌اند و گفته‌اند و اعلام کرده‌اند، انشاءالله همه عمل بکنند. حتّی اجتماعات دینی را تعطیل کرده‌اند که خب این در طول تاریخ ما به این شکل بی‌سابقه است که همه جا حتّی مثلاً حرم‌های مطهّر و نمازهای جمعه و جماعت تعطیل بشود. این بی‌سابقه است، ولی خب چاره‌ای نبوده است. این جور مصلحت دانسته‌اند و این جوری عمل کرده‌اند. این‌ها را رعایت بکنند تا انشاءالله خدای متعال هر چه زودتر این بلا را از سر ملّت ایران و همه‌ی ملّت‌های مسلمان و همه بشریّت کم و کوتاه کند.»
تعطیلی اماکن مقدسه و مساجد از 27 اسفندماه همچنان ادامه داشت و هرازگاهی اظهار نظرهایی در رابطه با بازگشایی این اماکن وجود داشت. چنانکه حجت‌الاسلام و المسلمین احمد مروی متولی آستان مقدس رضوی(ع) روز 29 فروردین طی یک یاداشت اینستاگرامی خبر از تدوین پروتکل‌های بهداشتی برای بازگشایی این اماکن داد و نوشت: «خوشبختانه با هماهنگی وزارت بهداشت و با همکاری آستان‌های مقدس حضرت معصومه، حضرت احمدبن موسی، حضرت عبدالعظیم حسنی سلام الله علیهم اجمعین، مسجد جمکران و سازمان اوقاف، دستورالعمل بازگشایی حرم‌های مطهر با رعایت ضوابط بهداشتی به منظور میزبانی اماکن مقدس از زائران و دلدادگان تهیه کرده‌ایم که انشاءالله با فراهم آمدن مقدمات لازم، میزبان زائران حرم‌های مطهر خواهیم بود.» علی رغم نظر متولی حرم امام رضا(ع)، همچنان بازگشایی این اماکن با وجود فرا رسیدن ماه مبارک رمضان به 15 اردیبهشت‌ماه موکول شد. پیش از آن دکتر حسن روحانی رئیس جمهو در جلسه ستاد ملی کرونا در رابطه با عدم بازگشایی این اماکن گفت: « ناچاریم به مردم بگوییم شرایط قبلی را همچنان تا نیمه اردیبهشت ادامه می‌دهیم. نیمه اردیبهشت باز جلساتی برگزار می‌کنیم و شرایط کشور را در نظر می‌گیریم و اگر توانستیم تصمیمات جدیدی اتخاذ کنیم، که این تصمیمات اطلاع داده می‌شود.»
در 15 اردیبهشت‌ماه با توصیه مقام معظم رهبری و تلاش ستاد ملی کرونا پروتکل‌های بهداشتی برای برگزاری آیین شب‌های قدر در مساجد و اماکن مقدسه شهرهای سفید مشروط به رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجاز اعلام و این اماکن به صورت محدود بازگشایی شد.
شب قدر مسیر بازگشایی را هموار کرد
برگزاری مراسم این شب‌ها و رضایت وزارت بهداشت از رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی موجب شد تا سعید نمکی وزیر بهداشت اعلام کند که احتمال استمرار بازگشایی مساجد و اماکن مقدسه در این روزها وجود دارد. وی در 24 اردیبهشت‌ماه و پس از برگزاری مراسم شب‌های قدر در دوران کرونایی اظهار کرد: «دیشب مردم مرا در مقابل همه همکارانم که از روزهای نخست موارد ایمنی و مراقبتی را مطرح می‌کردند، روسفید کرده و با رعایت اصول و پروتکل‌های بهداشتی مراسم شب قدر را برگزار کردند.
براساس گزارش‌هایی که همکاران من داشتند، به جز یک مورد، در تمامی اماکنی که مراسم شب قدر برگزار شد، مردم و برگزارکنندگان مراسم، تمامی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کردند. این رعایت موازین بهداشتی دل ما را برای استمرار بازگشایی مساجد و اماکن مقدس گرم‌تر کرد.» سخن وزیر بهداشت دیری نپایید و راه برای بازگشایی مساجد در جهت برپایی نماز عید فطر نیز هموار شد.
بازگشایی یک روز پس از عید فطر
همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر رئیس جمهور در سخنانی از بازگشایی مساجد و اماکن زیارتی پس از عید فطر خبر داد. تصمیم برای بازگشایی اماکن زیارتی برای یک روز پس از عید فطر به گفته وزیر بهداشت پیشگیری از افزایش حجم مسافرت به سمت شهرهای زیارتی و فشار سنگین سفر زائران به ویژه در شهرهایی مانند مشهد اتخاذ شد. در پی سخنان رئیس جمهور، آستان مقدس رضوی(ع) نیز در بیانیه‌ای بازگشایی حرم مطهر امام هشتم(ع) به روی زائران را در روز دوشنبه 5 خردادماه یک ساعت بعد از طلوع آفتاب و یک ساعت قبل از غروب آفتاب تایید کرد. در این بیانیه همچنین نکات ضروری برای رعایت موازین بهداشی تشریح شد، از جمله نکاتی که زائران می‌بایست رعایت کنند به این شرح است :
«۱- رعایت اصول بهداشتی اعم از شست‌وشوی مکرر دست‌ها، همراه داشتن ماسک و دستکش، پوشاندن بینی و دهان در زمان عطسه و سرفه، خودداری از دست دادن و روبوسی و ..2- همکاری با خادمان، حفظ نظم و انضباط و فاصله اجتماعی در هنگام تشرف 3- همراه داشتن جانماز، کتب ادعیه و قرآن شخصی و چادر برای بانوان محترم ».
حرم مطهر حضرت معصومه(ع) و مسجد مقدس جمکران نیز برای یک ساعت بعد از طلوع آفتاب و یک ساعت قبل از غروب آفتاب بازگشایی شدند، آستان مقدس حضرت معصومه نیز اعلام کرد: « زائران برای تشرف به حرم باید وسایل ضروری مانند دستکش ماسک چادر جانماز و در صورت نیاز از کتب ادعیه شخصی به همراه داشته باشند. این آستان به منظور رعایت ضوابط بهداشتی از ارائه چادر به صورت امانی و دریافت امانات معذور است. به منظور حفظ سلامت زائران رعایت اصول فاصله گذاری اجتماعی و حرکت در مسیرهای تعیین شده ضروری است.».
در پی مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر بازگشایی اماکن مقدس، درب‌های مسجد مقدس جمکران نیز همزمان با دیگر اماکن مقدس از ساعت ۷ روز گذشته به روی زائران بازگشایی شد. بر اساس تصمیم مسئولان مسجد مقدس جمکران از ساعت ۷ تا ۱۸ باب الشهدا و باب المعصومه(س) برای ورود زائران به مسجد باز خواهد بود و تمام صحن‌های این مکان مقدس با حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی پذیرای زائران است. البته تا اطلاع ثانوی هیچ‌گونه مراسم و تجمعی در مسجد مقدس جمکران برگزار نمی‌شود.
آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) نیز در بیانیه‌ای با اشاره به بازگشایی این حرم مقدس نیز در دوشنبه 5 خردادماه در ساعات مورد اشاره برای حرم رضوی(ع) و حرم حضرت معصومه (ع) تصریح کرد: « حضور زائرین محترم در صحن‌ها بصورت حداقلی و در کمترین زمان ممکن مقدور است. به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی، همراه داشتن ماسک و دستکش، مهر و جانماز، کتـاب دعـا و قـرآن و همـچنین چـادر بـرای بانـوان ضروری است و با عـنایت به دستورالعـمل‌های بهداشتی فعلاً ارائه هرگونه خدمات زائر از قبیل نگهداری امانات، تحویل ویلـچر، چادر زیارت، آبجوش و... مقدور نیست.». آستان مقدس شاهچراغ نیز با اعلام بازگشایی این حرم در تاریخ فوق خواستار توجه زوار به پروتکل‌های بهداشتی شد.
تعطیلی اماکن تصمیمی که بر اساس منطق و خرد علمی و دینی بود
تعطیلی این اماکن در ایران که به دلیل شیوع ویروس کرونا انجام گرفت فاقد هرگونه سابقه بود و در واقع می‌توان با توجه به بافت مذهبی ایران و علاقمندان پرشور اهل بیت(ع) آن را تصمیمی بسیار سخت تلقی کرد. در عین حال باید از همکاری این آستان‌های مقدسه در این مدت با ستاد ملی کرونا تقدیر کرده، پایمردی و همزمان صبوری مردم در این راه را ستود. سختی این تصمیم را می‌توان در این سخنان حجت‌الاسلام مروی در آیین شکرانه بازگشایی حرم مقدس امام رئوف(ع) دید. وی اظهار کرد: « فلسفه تشکیل این آئین، شکرگذاری به درگاه پروردگار متعال است که بعد از یک دوره بسیار رنج‌آور و غم بار، درب‌های صحن‌های امام رئوف(ع) به روی عاشقان، دلدادگان و محبان باز می‌شود. تصمیم ایجاد محدودیت زیارت، حقیقتا تصمیمی بسیار سخت و دشوار بود، اما این تصمیم سخت براساس آموزه‌های دینی، مذهبی و عقلانیت و خرد ایمان دینی، اتخاذ شد.»
جزئیات بازگشایی
بازگشایی اماکن متبرکه قرار است در سه مرحله صورت بگیرد، در مرحله اول قرار است صحن‌ها بازگشایی شوند، در مرحله دوم رواق‌ها و در مرحله سوم نیز بخش ضریح‌های مطهر بازگشایی می‌شوند. در همین حال محسن فرهادی در رابطه با جزئیات پروتکل‌های بهداشتی وزارت بهداشت برای اماکن زیارتی به ایرنا، گفت: «بر اساس این پروتکل‌ها، فقط قرار است صحن این اماکن باز شود، مردم می توانند با رعایت فاصله گذاری از یک سمت صحن وارد شوند و بدون اینکه توقف و حضور داشته باشند، از طرف دیگر خارج شوند. قرار نیست نماز جماعتی در این اماکن خوانده شود. در واقع زوار از دور رواق‌ها حرم را زیارت می کنند و از طرف دیگر خارج می شوند. رواق‌ها و حرم‌ها هنوز بسته است و این بازگشایی فقط شامل صحن اماکن مقدس است. مقررات و پروتکل بازگشایی شامل آستان مقدس حضرت امام رضا(ع)، حرم حضرت معصومه (س)، حرم شاهچراغ(ع)، حضرت عبدالعظیم(ع) و سایر امامزاده‌ها می‌شود.»
مساجد در انتظار تصمیم ستاد ملی کرونا
علی رغم بازگشایی آستان‌های مقدسه و مسجد جمکران هنوز تصمیمی در رابطه با سایر مساجد کشور اخذ نشده است، مساجدی که به صورت محدود در شهرهای سفید برای شب‌های قدر و برگزاری نماز عید فطر به روی نمازگزاران بازشدند همچنان بر اساس تصمیم ستاد ملی کرونا بسته هستند. در عین حال قرار است پس از دهم خردادماه در رابطه با بازگشایی احتمالی آنها تصمیم‌گیری شود.
کیانوش جهانپور سخنگوی ستاد ملی کرونا در رابطه با بازگشایی مساجد نیز به خبرنگار سپید گفت: «در حال حاضر مساجد در مناطق سفید کشور باز هستند و سایر مساجد کشور نیز به صورت تدریجی بازگشایی می‌شوند.»
جهانپور با تاکید بر اینکه مساجد مناطق سفید کشور با رعایت پروتکل‌ها به روی نمازگزاران بازهستند، اظهار کرد: « وزارت بهداشت پروتکل‌های بهداشتی لازم با همکاری نهادی مرتبط با مساجد و اماکن زیارتی تدوین کرده و نظرات آنها را نیز لحاظ کرده است، به زودی در رابطه با بازگشایی مساجد سایر شهرهای دیگر کشور نیز تصمیم‌گیری می‌شود.»
با توجه به بازگشایی اماکن زیارتی و مهار بیماری امکان بازگشایی مساجد نیز دور از انتظار نیست. در این رابطه شهرداری تهران قرار است مقدمات حضور مردم در مساجد را نیز برقرار کند. بر همین اساس صدرالدین علیپور مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از شست و شو و ضدعفونی هزار مسجد پایتخت توسط نیروهای این سازمان خبر داد و گفت: « با توجه به اینکه احتمال می‌رود در روزهای آتی شاهد حضور بیشتر شهروندان در مساجد باشیم، ۶۰۰ نفر از نیروهای سازمان پسماند به همراه ۳۰۰ دستگاه واترجت، تانکر و جدول شوی بیش از ۱۰۰۰ مسجد در مناطق مختلف شهر تهران را شست و شو و ضدعفونی کردند. عملیات شست و شوی مساجد پایتخت با رعایت اصول بهداشتی و با استفاده از ۴۰۰ هزار لیتر محلول ضدعفونی کننده و حضور ۱۵ ناظر عالی و ارشد سازمان پسماند انجام شد. از آنجا که قرار است در روزهای آتی برخی از بقاع متبرکه بازگشایی شوند، پیش بینی کردیم تا برخی از این اماکن را در آینده برای حضور ایمن زائران ضدعفونی کنیم.»
بقاع متبرکه‌ای که بازگشایی شده‌اند
اگرچه بازگشایی اماکنی مانند حرم رضوی(ع) در روز گذشته قطعی شد، اما پیش از این هزار و 108 امامزاده کشور واقع در 132 شهرستان سفید بازگشایی شده بود، اگرچه به گفته حجت‌الاسلام نوروزپور مدیرکل بقاع متبرکه و اماکن مذهبی سازمان اوقاف و امور خیریه بازگشایی این بقاع به معنی عادی شدن امور نبوده و «افرادی که تشخیص داده شود بیمار هستند، براساس هماهنگی که با وزارت بهداشت شده است، به مراکز درمانی معرفی خواهند شد.» حال باید منتظر ماند تا وضعیت بیش از 7هزار و 492 بقاع متبرکه دیگر کشور نیز مشخص شود که با احتمال قوی این اماکن نیز با پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی می‌شوند.
یاسر مختاری
