روزنامه سپید | اخبار 7 | 29 آذر 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d6833
این روزها وقت‌ها کم و کارها فشرده شده است. کمتر کسی وقت باشگاه رفتن و ورزش کردن دارد، اما خیلی‌ها می‌خواهند اندامی مناسب داشته باشند و شاید همین موضوع باعث شده به رژیم‌های مختلفی روی بیاورند. رژیم‌درمانی بخشی از علم تغذیه است، اما گویی سودآور بودنش باعث شده تا کل رشته تغذیه را زیر سایه خود بگیرد. هرچند ماجرا فقط به همین‌جا ختم نمی‌شود و راحت‌طلبان و البته سودجویانی هم هستند که با ارائه برنامه‌های کامپیوتری رژیمی، بازاری به هم زده‌اند. کار تا آنجا پیش رفته که حتی پای نرم‌افزارهای رژیم‌درمانی به تلفن‌های همراه هوشمند نیز باز شده و مثلا برای سیستم‌عامل اندروید به بیشترین حد دانلود رسیده است. هرچند این اتفاق، باعث ناراحتی متخصصان تغذیه و رژیم‌درمانی شده است.
جلال‌الدین میرزای رزاز، رئیس انجمن تغذیه ایران درباره فراگیر شدن این نرم‌افزارها به خبرنگار «سپید» گفت: «متاسفانه وقتی در جامعه بحث تغذیه مطرح می‌شود، همه یاد رژیم‌درمانی می‌افتند و این اصلاً اتفاق خوبی نیست. در این رشته، 8000 نیروی آموزش‌دیده داریم که از این تعداد، 90 درصد کارشناس هستند و بقیه در مقطع ارشد و دکترا فارغ‌التحصیل شده‌اند. اتفاقی که افتاده این است که به دلیل استفاده نشدن از این نیروی عظیم کار و جذاب بودن این بازار برای افراد، خیلی‌ها به برنامه‌های رژیم‌درمانی روی آوردند.
پزشکان عمومی که با خرید چند نرم‌افزار تغذیه‌ای اقدام به ارائه برنامه‌های تغذیه‌ای می‌کنند نیز هستند. این نرم‌افزارها شاید بتوانند به یک متخصص تغذیه که حجم مراجعاتش زیاد است کمک کنند، اما اگر قرار بود با قد و وزن به کسی رژیم تغذیه داد، دیگر نیاز به وجود مراکز آموزشی، دانشگاه و انستیتو تغذیه نبود و همین‌ها کفایت می‌کرد. ورود افراد غیرمتخصص بیشترین ضربه را می‌زند و ما باید راهکاری پیدا کنیم تا با این موضوع مقابله شود.»
وی معتقد است برنامه‌های نرم‌افزاری باید به عنوان یک کمک‌کننده استفاده شود و ادامه می‌دهد: «متخصص تغذیه حدود نیم ساعت تا 40 دقیقه مصاحبه اولیه با مراجعه‌کننده دارد تا به شرایط بیمار واقف شود. او در بخش اول به اظهارات بیمار گوش می‌دهد، در بخش دوم به شواهد و مستندات توجه می‌کند و در بخش سوم ارزیابی بخش اول و دوم را انجام می‌دهد تا به تشخیص اصلی برسد و در بخش آخر باید برنامه‌ریزی برای درمان را انجام بدهد. امکان ندارد که فقط با قد و وزن بیمار و اندازه دور مُچ به یک برنامه ثابت و چاپ‌شده اکتفا کرد. این یک بازار کاذب است که اتفاقا برخی خارج از حوزه تغذیه به این موضوع وارد شده‌اند.»
میرزای رزاز در ادامه از ارائه تعریف‌های جدید در بخش رژیم‌درمانی خبر داد و گفت: «سال‌های آینده به سمتی می‌رویم که گرایش‌های جدیدی از تخصص‌های تغذیه‌ای خواهیم داشت. برای مثال متخصصان تغذیه برای بیماران کلیوی یا متخصصان تغذیه برای بیماری‌های مختلف در بیمارستان‌ها و آی‌سی‌یو و بیماری‌های قلبی خواهیم داشت. ولی رژیم‌های چاقی و لاغری به دلیل جذابیت و نیازهای مردم و آمار سوء‌تغذیه کشور، همه را به این سمت کشیده است. یکی از اعتراضات بزرگ انجمن این است که به غیر از 8000 نفری که متخصص هستند، هزاران نفر دیگر از پیراپزشکی وارد بحث‌های رژیم چاقی و لاغری شده و نهادهای مختلفی دوره‌های رژیم‌درمانی و مکمل درمانی برگزار می‌کنند و گواهینامه می‌دهند.»
شیرین عادل، متخصص تغذیه بالینی و رژیم‌درمانی نیز استفاده از رژیم‌های اینترنتی نامعتبر را کار اشتباهی دانست و گفت: «رژیم‌های اینترنتی تنها جنبه تجاری دارد و به ممکن است برای فرد آسیب‌رسان باشند.» وی یکی دیگر از مشکلات رژیم‌های خودسرانه و رژیم‌های اینترنتی را مصرف قرص‌ها و داروهای کاهش وزن برشمرد و افزود: «گاهی اوقات این داروها و رژیم‌ها تایید نشده‌اند و از طریق ماهواره و سایت‌های اینترنتی نیز تبلیغ می‌شوند که مصرف آنها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.» عادل توصیه کرد: «افراد دچار اضافه وزن باید از یک رژیم غذایی اصولی و علمی زیر نظر متخصص تغذیه استفاده کنند.»
احتمال ابتلا به بیماری پوستی با استفاده از لوازم آرایشی تقلبی
کارشناس مرکز اطلاع‌رسانی غذا، آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت: «استفاده از لوازم آرایشی تقلبی و غیر مجاز احتمال ابتلا به بیماری پوستی و سرطان پوست را افزایش می‌دهد.»
فرناز جزء‌دائمی در این رابطه به ایرنا گفت: «لوازم آرایشی قاچاق به 2 نوع مختلف در بازار عرضه می‌شود که مصرف آنها می‌تواند ابتلا به بیماری‌های پوستی را افزایش دهد.» وی افزود: «برخی لوازم آرایشی تقلبی و قاچاق از سوی واحدهای تولیدی غیر مجاز روانه بازار می‌شود و به دلیل نبود معیارهای بهداشتی، فاسد و حتی سمی بوده و مصرف آنها مشکلات زیادی را برای مصرف کننده به وجود می‌آورد.» جزء‌دائمی با بیان اینکه برخی از تولیدهای اقلام آرایشی اصل نیز به صورت قاچاق در بازار عرضه می‌شود، بیان کرد: «این اقلام نیز به دلیل شرایط نامطلوب نگهداری قابل اعتماد نیستند و استفاده از آنها معضلاتی را به همراه دارد.» وی عفونت‌های چشمی و آسیب‌های پوستی را از دیگر عوارض گسترده لوازم آرایشی و بهداشتی قاچاق و غیرمجاز ذکر کرد. کارشناس مرکز اطلاع‌رسانی غذا، آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: «مواد غیرمجازی که در لوازم آرایشی تقلبی و غیرمجاز استفاده می‌شوند، می‌توانند خطرناک و سرطان‌زا باشند و اغلب آنها از مواد سمی یا تاریخ گذشته شکل گرفته‌اند.» وی اظهار کرد: «آزمایش‌های انجام شده روی مواد آرایشی غیرمجاز نشان داده که میزان ماده سمی آفلاتوکسین B در آنها بسیار بالاتر از حد مجاز است.» وی یادآوری کرد: «آفلاتوکسین از قوی‌ترین عوامل سرطانزاست و به راحتی از طریق پوست جذب و به صدمات حاد کبدی منجر می‌شود.»
جزء‌دائمی خاطر نشان کرد: «توصیه می‌شود مصرف‌کنندگان هنگام خرید لوازم آرایشی و بهداشتی دقت کنند که کالاهای داخلی دارای پروانه ساخت معتبر و کالاهای خارجی دارای برچسب کنترل اصالت و سلامت (داشتن مجوز ورود و ترخیص) از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند.
امیر پروسنان
